Identifying the Barrier to the Success of Startups in the West of the Country Based on the Grounded Theory approach
Subject Areas : Generalhamidreza jalilian 1 * , fatemeh maarefi 2 , alireza fathii zadeh 3 , neda olfati 4
1 - Assistant Professor, Department of Management, Faculty of Management, Economics, Accounting, Payame Noor University, Tehran, Iran.
2 - Assistant Professor, Department of Management, Faculty of Management, Economics, Accounting, Payame Noor University, Tehran, Iran
3 - Assistant Professor, Department of Management, Faculty of Management, Economics, Accounting, Payame Noor University, Tehran, Iran
4 - Graduate of Master of Business Administration, Payame Noor University, Kermanshah, Iran
Keywords: Start-up, Barrier to Success, Grounden Theory, West of the country,
Abstract :
The contribution of start-ups in the economic development cannot be denied, however, their launch and survival will have challenges.the aim of this research identifying the barrier to the success of startups and presenting a conceptual model in the west of the country with a qualitative approach and using the strategy of grounded theory and systematic method. The statistical population of the research is 14 scientific and executive experts in the field of, who were selected for interviews in a targeted manner and through the snowball sampling method. Semi-structured interviews were used to collect data until theoretical saturation was reached. Data analysis was done in three stages of open, central and selective coding, the result of which was the identification of barriers, concepts, categories and factors, and finally, the formulation and conceptual model of the research. The findings of the research showed that the failure of startups is the result of various factors, including causal barrier (weakness of human and technological infrastructure), contextual barrier (internal anti-motivational, investment gap, weak cultural and perspective weakness), intervening barrier (competitors' immorality, Non-cooperation of relevant institutions, inhibiting government laws and regulations, inhibiting environmental factors, lack of customer trust and weak management model) and strategic barrier (weakness in product presentation, lack of creativity and innovation, lack of attention to the primary target market and inappropriate design of the business model).disruption of human resources and balance of capital-cost-income cycle, reduction of market share and waste of resources were identified as consequences of failure of start-ups
1. تاری، غفار. پرحلم، حمیدرضا. (1399). مدل ساختاری عوامل مؤثر بر بقاء و رشد استارتآپها در ایران. پژوهشنامه مدیریت اجرایی، 12(23)، 315-341.
2. جلیلیان, حمیدرضا. (1400). تدوین مدل مفهومی مدیریت خوب در شرکتهای تولیدی بازرگانی. پژوهشهای مدیریت در ایران، 25 (4)، 135-157.
3. خلیقی سیگارودی، عطا. (1398)، تحلیل فضایی استارت آپی ایران، الکام استارز، ایران، تهران.
4. داناییفرد، حسن. (1389). استراتژیهای نظریهپردازی (ویرایش اول). تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت).
5. داناییفرد, حسن. امامی, سید مجتبی. (1386). استراتژیهای پژوهش کیفی: تأملی بر نظریهپردازی دادهبنیاد، اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)، 1(2)، 69-97.
6. رنجبر، هادی. حقدوست، علیاکبر. صلصالی، مهوش. علیرضا. سلیمانی، محمدعلی. بهرامی، نسیم. (1391). نمونهگیری در پژوهشهای کیفی: راهنمایی برای شروع، مجله دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران، 3 (10)، 238-250.
7. زارع، رضا. فتحیزاده, علیرضا. بهمنی, اکبر. (1397). خویشاوندسالاری سازمانی در نهادهای دولتی؛ مفهومپردازی، عوامل مؤثر و پیشامدها. مطالعات رفتار سازمانی، 7(1)، 31-56.
8. سهیلی، کیومرث. نفیسی مقدم، مریم (1402). بررسی عوامل مؤثر بر نرخ موفقیت استارتاپ های پذیرفته شده در مراکز رشد و پارک های علم و فناوری: مطالعه موردی استان کرمانشاه، نشریه پیشرفت و توسعه استان کرمانشاه،2(7)،28-51.
9. نادری، نادر. یوسفی، زهرا. رضایی، بیژن. (1395)، پدیدارشناسی موانع ایجاد و راهاندازی استارتآپ های کشاورزی، راهبردهای کارآفرینی در کشاورزی، 3(5)، 35-46.
10. ندافی، راضیه. احمدوند، مصطفی. (1396، شناسایی و اولویتبندی پیشرانهای توسعهی کسب و کارهای نوپا (استارتآپها) با استفاده از روششناسی کیو. توسعه کارآفرینی، 10(3)، 517-534.
11. Abbas, S. M. & Liu, Z. (2021). Orchestrating frugal eco-innovation: the plethora of challenges and diagnostics in lean startups of emerging economies, Innovation & Management Review, Emerald Publishing Limited 2515-8961.
12. Al Sahaf, M. & Al Tahoo, L. (2021). Examining the key success factors for startups in the Kingdom of Bahrain, International Journal of Business Ethics and Governance, 4(2): 9-49.
13. Albourini, F. Ahmad, A. Abuhashesh, M. & Nusairat, N. (2020). The effect of networking behaviors on the success of entrepreneurial startups. Management Science Letters, 10(11), 2521-2532.
14. Aldianto, L. Anggadwita, G. Permatasari, A. Mirzanti, I. R. & Williamson, I. O. (2021). Toward a Business Resilience Framework for Startups. Sustainability, 13(6), 3132.
15. Aminova, M. & Marchi, E. (2021). The role of innovation on start-up failure vs. its success. International Journal of Business Ethics and Governance, 4(1) 41-72.
16. Ang YQ, Chia A, Saghafian S. 2022. Using Machine Learning to Demystify Startups’ Funding, Post-Money Valuation, and Success. In Innovative Technology at the Interface of Finance and Operations 11: 271-296. Available at: https://ssrn.com/abstract=3681682.
17. Barbulescu, O. Tecau, A. S. Munteanu, D. & Constantin, C. P. (2021). Innovation of Startups, the Key to Unlocking Post-Crisis Sustainable Growth in Romanian Entrepreneurial Ecosystem. Sustainability, 13(2), 671.
18. Bednar, R. & Tariskova, N (2017), Indicator of Startup Failure, Year (II), Issue 5, 238-240.
19. Centobelli, P. Cerchione, R. & Esposito, E. (2017). Knowledge management in startups: Systematic literature review and future research agenda. Sustainability, 9(3), 361.
20. Commission. (2016). New Definition of small and medium-sized enterprises: User Manual and Model Statement. Online: https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/756d9260-ee54-11ea-991b-01aa75ed71a1/language-en.
21. Cubukcu, C. Gulsecen, S. & Tayali, S. (2017). Risk Management in Startups: How Using Lean Principles Helps Startups Manage Their Risks More Efficiently, Proceedings of ICENTE, 146-150.
22. Diaz-Santamaria, C. & Bulchand-Gidumal, J. (2021). Econometric Estimation of the Factors that Influence Startup Success. Sustainability, 13(4), 2242.
23. Frare, A. B. and Beuren, I. M. (2021), Job autonomy, unscripted agility and ambidextrous innovation: analysis of Brazilian startups in times of the Covid-19 pandemic, Revista de Gestao, 28 (3), 263-278.
24. Garg, M. & Gupta, S. (2021). Startups and the Growing Entrepreneurial Ecosystem, Journal of Intellectual Property Rights, 26, 31-38.
25. Gerhardt, V. Santos, J. D. Rubin, E. Neuenfeldt, A. & Mairesse Siluk, J. C. (2021). Stakeholders´ Perception to Characterize the Start-ups Success, Journal of technology management & innovation, 16(1), 38-50.
26. Gidron, B. Israel-Cohen, Y. Bar, K. Silberstein, D. Lustig, M. & Kandel, D. (2021). Impact Tech Startups: A Conceptual Framework, Machine-Learning-Based Methodology and Future Research Directions, Sustainability, 13(18), 10048.
27. Gupta, V. & Rubalcaba, L. (2021). Competency-Industry Relatedness (C-IR) Framework for Sustained Business Growth in Startups during and Beyond Pandemic: Myths and Lessons from Publicly Funded Innovative Startups. Sustainability, 13(9), 4632.
28. Harlin, U. & Berglund, M. (2021). Designing for sustainable work during industrial startups the case of a high-growth entrepreneurial firm, Small Business Economics, 57(2), 807-819.
29. Junior, J. R. S. do Amaral Adorno, O. de Lourdes Marinho, B. & Savoia, J. R. F. (2020). Successful startups: do their entrepreneurs share a common characteristic? Revista da Micro e Pequena Empresa, 14(3): 3-18.
30. Kim, B. Kim, H. & Jeon, Y. (2018),Critical success factors of a design startup business. Sustainability, 10(9), 2981.
31. Kim, H. Jo, Y. & Lee, D. (2021). R&D, Marketing, Strategic Planning, or Human Resources? Which CEO Career Is Most Helpful for the Economic Sustainability of ICT Startups in South Korea? Sustainability, 13(5), 2729.
32. Krishnamoorthy, V. Vetrivel, S. C. & Rajini, J. (2021, November), Entrepreneurial motivation in the establishment of food processing startups in Erode district, Tamil Nadu. In AIP Conference Proceedings, 2387(1),140020.
33. Mikle, L. (2020), Startups and reasons for their failure, Current Problems of the Corporate Sector, SHS Web of Conferences 83, 01046. Available at: https://www.shs-conferences.org/articles/shsconf/pdf/2020/11/shsconf_appsconf2020_01046.pdf.
34. Ojaghi, H. Mohammadi, M. & Yazdani, H. R. (2019), A synthesized framework for the formation of startups’ innovation ecosystem: A systematic literature review, Journal of Science and Technology Policy Management, 10 (5), 1063-1097.
35. Palmie, M. Boehm, J. Friedrich, J. Parida, V. Wincent, J. Kahlert, J. Sjodin, D. (2021), Startups versus incumbents in ‘green industry transformations: A comparative study of business model archetypes in the electrical power sector, Industrial Marketing Management, 96, 35-49.
36. Petru, N. Pavlak, M. & Polak, J. (2019). Factors impacting startup sustainability in the Czech Republic, Innovative Marketing, 15(3), 1-15
37. Pope, E. K. (2020), Startup vs Small Business: What’s the Real Difference? Available at: https://www.fundera.com/blog/startup-vs-small-business.
38. Sadma, O. (2021). The Role of Environmental-Based “Green Startup” in Reducing Waste Problem and its Implication to Environmental Resilience, Research Horizon, 1(3), 106-114.
39. Santisteban, J. Mauricio, D. & Cachay, O. (2021), Critical success factors for technology-based startups, International Journal of Entrepreneurship and Small Business, 42(4), 397-421.
40. Skawinska, E. & Zalewski, R. I. (2020), Success factors of startups in the EU-A comparative study, Sustainability, 12(19), 8200.
41. Spender, J. C. Corvello, V. Grimaldi, M. & Rippa, P. (2017), “Startups and Open Innovation: A Review of the Literature, European Journal of Innovation Management,20, 4–30.
42. Thomas, P. & Prasetyo, P. E. (2022), Technology Absorption Capability Key Determinants of Sustainable Global Entrepreneurship Start-ups. International Journal of Entrepreneurship, 26(1).
شناسایی موانع موفقیت استارتآپها در غرب کشور بر اساس رویکرد دادهبنیاد
*حمید جلیلیان ** فاطمه معارفی ***علیرضا فتحیزاده **** ندا الفتی
* استادیار، گروه مدیریت، دانشکده مدیریت، اقتصاد، حسابداری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
h_jalilian@pnu.ac.ir
** استادیار، گروه مدیریت، دانشکده مدیریت، اقتصاد، حسابداری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
maarefi@pnu.ac.ir
*** استادیار، گروه مدیریت، دانشکده مدیریت، اقتصاد، حسابداری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
**** دانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی، دانشگاه پیام نور، کرمانشاه، ایران.
تاریخ دریافت: 30/07/1402 تاریخ پذیرش: 09/06/1403
چکيده
سهم استارتآپها در توسعه اقتصادی هر کشور را نمیتوان انکار کرد، بااینحال راهاندازی و ادامه حیات آنها با چالشهایی مواجه است. این پژوهش با هدف شناسایی موانع موفقیت استارتآپها و ارائه الگوی مفهومی در غرب کشور با استفاده از نظریه دادهبنیاد و روش نظاممند انجامشده است. جامعه آماری پژوهش 14 نفر از خبرگان علمی و اجرایی در حوزه استارتآپها در استانهای کرمانشاه، کردستان، همدان و ایلام است که با شیوه هدفمند و از طریق روش نمونهگیری گلولهبرفی جهت مصاحبه انتخاب شدند. برای جمعآوری دادهها از مصاحبه نیمهساختارمند تا رسیدن به اشباع نظری استفاده گردید. تجزیهوتحلیل دادهها در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد که حاصل آن شناسایی موانع مفاهیم، مقولهها و عوامل و درنهایت تدوین الگوی مفهومی پژوهش بود. یافتههای پژوهش نشان داد عدم موفقیت استارتآپها حاصل عوامل مختلف شامل موانع علّی (ضعف زیرساخت انسانی و ضعف زیرساختهای تکنولوژیکی)، زمینهای (عوامل ضدانگیزشی درونی، خلأ و شکاف سرمایهگذاری، بستر ضعیف فرهنگی و ضعف در چشمانداز)، مداخلهگر (بیاخلاقی رقبا، عدم همکاری نهادهای ذیربط، مقررات دولتی بازدارنده، عوامل محیطی بازدارنده، عدم اعتماد مشتریان و الگوی ضعیف مدیریتی) و موانع راهبردی (ضعف در ارائه محصول، عدم خلاقیت و نوآوری، عدم توجه به بازار هدف اولیه و طراحی نامناسب مدل کسبوکار) است. گسست منابع انسانی، گسست توازن سیکل سرمایه – هزینه – درآمد، کاهش سهم بازار و اتلاف منابع بهعنوان پیامدهای حاصل از عدم موفقیت استارتآپها شناسایی گردید.
واژههای کلیدی: استارتآپ، موانع موفقیت، نظریه دادهبنیاد، غرب کشور.
نوع مقاله: پژوهشی
1- مقدمه
کارآفرینی سکوی پرتابی برای گذار به پایداری بیشتر در اقتصاد اسـت؛ ازایـنرو بـرای سیـاسـتگـذاران و ذینفعـان اجتمـاعی
نویسندة عهدهدار مکاتبات: حمید جلیلیان H_jalilian@pnu.ac.ir
|
شناسایی موانع موفقیت استارتآپها در غرب کشور .../ حمید جلیلیان و همکاران 22 |
شناسایی موانع موفقیت استارتآپها در غرب کشور .../ حمید جلیلیان و همکاران 23 |
تعاریف، ویژگی و چرخه حیات استارتآپ
توسعه جهانی فناوریهای جدید باعث روند شتابنده شکلگیری و رشد شرکتهای کوچک، بالأخص استارتآپها شده است. استو بلنک18 و سایر پژوهشگران دانشگاهی، استارتآپ را بهعنوان یک فرم سازمانی موقت طراحی شده برای یک مدل تجاری قابل تکرار تعریف میکند. منابع مشخصکننده استارتآپ ها محدود و کمیاب هستند؛ بنابراین برای کسب اهداف مقیاسپذیر تعریف شده بایستی از دانش کسب شده و سرمایههای انسانی بهعنوان یک دارایی نامشهود استفاده کنند (بدنار و تاریسکوا19،2017). به گفته پل گراهام20، استارتآپ یک کسبوکار با رشد سریع است، بااینحال، تنها رشد سریع، پیچیدگی یک استارتآپ را نشان نمیدهد (میکل21،2020). کسب و کارهای نوپا به دنبال توسعه فعالیتهای ارزش آفرین در مراحل ساخت کالا و خدمات هستند تا از این طریق ضمن حفظ موقعیت رقابتی خود، پلههای موفقیت را راحتتر طی نمایند. استارتآپها محصولات نوآورانه به بازار عرضه میکنند که ممکن است در این مسیر یک بازار تثبیتشده برای محصول وجود نداشته باشد، درنتیجه فهم و درک بازار را برای تیم کاری فعال در استارتآپ محدود سازد (گوپتا و روبالکابا22،2021). مطالعه ادبیات تخصصی حوزه استارتآپها نشان میدهد که این سازمانها از ویژگیهای مشترک زیر برخوردارند ازجمله؛ استارتآپها سازمانهای جدیدی هستند که هدف اصلی آنها رشد کردن است، محصولات و خدمات نوین تکنولوژی محور را به بازار عرضه میکنند؛ استارتآپها در یک محیط تحت شرایط عدم اطمینان کامل و ناپایدار و با تغییرات شدید در فنّاوریها و بازارها در حال فعالیت و رقابت با همتایان خود هستند و در نهایت فلسفه وجودی استارتآپها، ارائه راهحلها برای مسائل پیچیده و کشف فرصتهای جدید است که غالباً با یک ذهنیت غیرمتعارف همراه است و وضعیت موجود را به چالش میکشد تا بتوانند نوآوری ذاتی خود را در قالب محصول، کالا و یا خدمات ارائه دهند (گیدرون23 و دیگران،2021). استارتآپ ها در مسیر رشد و حرکت به سمت تبدیلشدن به شرکت بالغ چرخه حیات منظمی را طی میکند که نماد پیدایش و گرایش به تکامل در این نوع شرکتها را به تصویر میکشد. مراحل چرخه حیات استارتآپها از چرخه عمر شرکتها اما با شکنندگی و آسیبپذیری بیشتر پیروی میکند (گوبتا و روبالکتابا،2019؛1086)؛ سیکل حیات استارتآپ ها چهار مرحله است؛
ایدهسازی24: یافتن یک ایده درست و مناسب اولین گام پیدایش یک استارتآپ و تلاش برای رسیدن به بلوغ است. در این مرحله، تمرکز بر فهم و شناخت نیازها، شناسایی مسائل و تحقیق وسیع بازاریابی توسط یک کارآفرین است که باید یک سری از فعالیتها و منابع را بسیج کند و با استفاده از شبکههای تخصصی در یک محیط رقابتی با هدف خلق ارزش و کسب صلاحیت استارتآپ را توسعه دهد(گارگ و گوبتا25،2021؛ 32).
حداقل محصول پذیرفتنی26: این مرحلهبهمرحله ابتدایی خلق اولین نسخه کارا (و قابلفروش) ایده یا محصول جدید اشاره دارد. تولید در این مرحله صرفاً دارای ویژگی است که باعث میشود محصول قابلیت استفاده داشته باشد. به گفته اریک ریس حداقل محصول پذیرفتنی نسخه جدیدی از یک محصول است که زمینه حداکثر شناخت از مشتریان را با کمترین تلاش فراهم میسازد.
مقیاسبندی27: پس از ایجاد تناسب محصول- بازار، مرحله رشد یا مقیاسپذیری یک استارتآپ آغاز میشود. مقیاسپذیری توانایی یک استارتآپ برای رشد است. مقیاسبندی زودهنگام حتی ممکن است باعث شکست کسبوکار شود. در سال 2011، مؤسسه ژنوم، حدود 3200 استارتآپ را مورد بررسی قرار داد و دریافت که 74 درصد استارتآپ ها به دلیل مقیاسگذاری زودهنگام شکست خوردند؛ بنابراین تعیین زمان مناسب برای مقیاسبندی میتواند یک نکته کلیدی برای استارتآپ باشد. در این مرحله تمرکز بر رشد پایگاه مشتری، محصولات و خود شرکت است. مقیاس بندی بدون افزایش هزینههای ناشی از استخدام افراد بیشتر یا بهکارگیری منابع بیشتر، باعث افزایش درآمد میشود؛ بنابراین ایجاد محیطی که شامل بهبود مستمر و دائماً به دنبال راههایی برای رشد باشد برای مقیاسبندی بسیار مهم است(گارگ و گوبتا،2021؛ 34).
شناسایی موانع موفقیت استارتآپها در غرب کشور .../ حمید جلیلیان و همکاران 24 |
2- تفاوت استارتآپها و شرکتهای کوچک و متوسط
استارتآپها را بهعنوان یک واحد تجاری، می توان با شرکتهای کوچک و بالأخص مؤسسات تجاری متوسط مقایسه کرد. استارتآپها دهه 70 میلادی زمانی که در کشورهای توسعهیافته، شرکتهای کوچک، چابک و نوآور فعالیت میکردند، نمود عینی یافتند (اسکاوینسکا و زالوسکی29،2020). این نوع شرکتها برای ایجاد محصولات و خدمات در شرایط عدماطمینان کامل طراحی شدهاند (سادما30،2021). از نظر ساختار سازمانی، سبک رهبری، واکنشها به محیط، منابع در دسترس و بستر داخلی که آنها در آن کار میکنند، استارتآپها با شرکتهای کوچک و متوسط31 تفاوت دارند (آلدیانتو و دیگران32،20121). چالش اساسی در این زمینه، تعیین معیارهای شفاف در تفکیک این دو موجودیت است. در طبقهبندیهای جدید، شرکتهای کوچک و متوسط بر اساس تعداد کارکنان و افراد تشکیلدهنده آن مشخص میشوند. شرکتهای خرد کمتر از 10 نفر کارمند دارند و گردش مالی سالیانه آنها فراتر از 2 میلیون یورو نیست (گزارش کمیسیون اروپا،2016). کمیسیون اروپا در سال 2016 شرکتهایی با تعداد کارکنان کمتر از 5 نفر و گردش مالی کمتر از 10 میلیون دلار را در گروه شرکتهای کوچک دستهبندی میکند (پاپ33،2020). استارتآپها بیشتر به دنبال کاهش کارکنان و افزایش سطح ارزشافزوده در تولید کالا و یا ارائه خدمات هستند. هدف استارتآپها در درجه اول "دستکاری و اعمال نفوذ در بازار34" و افزایش سریع درآمد است اما کسب و کارهای کوچک اغلب اهداف بلندمدت و رشد پایدار در بازار موجود را دنبال میکنند (جلیلیان،1400). ریسک سرمایهگذاری در استارتآپ بیشتر، محصولات محدودتر و میزان بازدهی مورد انتظار نیز بالاتر است؛ در مقابل امنیت سرمایهگذاری در شرکتهای کوچک و متوسط بالاتر، تنوع و تعداد محصول تولیدی بیشتر ولی بازده سرمایهگذاری کمتر خواهد بود. استارتآپها به خاطر کوچک بودن همواره از فقدان ساختار ملموس رنج میبرند. عدم دسترسی کافی منابع مالی و انسانی متناسب با ساختار این نوع از شرکتها توسعه فرآیندهای نوین و خلاقانه در آنها را با چالشهای اساسی مواجه ساخته است (اسپندر35 و دیگران،2017).
3- رقابتپذیری و پایداری استارتآپها
استارتآپها خواستههای مشتریان و اهداف سازمانها را تأمین میکنند و در این مسیر از سود بالاتری نسبت به دیگر شرکتها با صنعت مشابه برخوردارند و محصولات تولیدی این نوع شرکتها توسط دیگر شرکتها با قیمتی بالاتر از ارزش اسمی خریداری میشوند (سانتیستبان، مائوریسیو وکشی36،2021). داشتن بینش و خلاقیت بهتنهایی نمیتواند رمز موفقیت یک استارتآپ باشد. برای اینکه استراتژی آنها در مسیر و جهت درست قرار بگیرد و زمینه موفقیت استارتآپ را فراهم سازد، عوامل متفاوتی را باید مدیریت کند. پترا و همکاران37 (2019) معتقدند که استارتآپها موفق نخواهند شد مگر اینکه عوامل زیر را در فعالیتهای خود بهعنوان یک استراتژی محوری اجرا و بهطور مستمر بازنگری کنند.
شناسایی موانع موفقیت استارتآپها در غرب کشور .../ حمید جلیلیان و همکاران 25 |
توجه و تأکید بر مشتری – متشکل از مخاطب هدف و راهحل برای مسئلهای که محصول پیشنهاد میکند و تلاش برای ایجاد تقاضای بیشتر در مشتریان.
کانال فعالیت – مجرای رقابتی توزیع و فروش محصول و خدمات، طوریکه میزان دسترسی مشتریان بهطور پیوسته تسهیل گردد.
مدیریت ساختار هزینه- شامل هزینههای ثابت و متغیر
فعالیتها و منابع کلیدی- تکالیف و فعالیتهایی که شرکت باید برای رسیدن به موفقیت از طریق تأمینکنندگان انجام دهند.
شرکای کلیدی- شامل سایر شرکتهایی که در حوزه مشابهی فعالیت دارند و میتوانند بهعنوان یک محرک برای موفقیت تجاری استارتآپ عمل کنند.
جریانهای درآمد- شامل بازده، منبع و میزان سود حاصل از فعالیتهای رقابتی است (پترو، پاولاک و پولاک39،2019).
برای اینکه یک استارتآپ موفق شود، طیف وسیعی از عوامل نظیر ویژگیهای صنعت، استراتژی شرکتی و شبکههای خارجی باید مورد توجه قرار گیرند (کیم و لی40،2021). رشد و پرورش استارتآپها و گسترش قابلیت نوآوری آنها عمدتاً به شکلگیری بستر مناسب بستگی دارد. بر اساس دیدگاه سیپولا41 و همکاران (2016)، استارتآپها حاصل تلاشهای جمعی گذشتهاند؛ بنابراین مانند موجودات کوچک گرانبها، اکثر استارتآپها میتوانند در شرایط مناسب به رشد و حیات خود ادامه دهند (اجاقی و محمدی،1398). استارتآپها برای رشد نیاز به شرایط اجتماعی مناسب و حمایت مادی، معنوی و اخلاقی دارند؛ البته این شرایط وظیفه یک مؤسسه خاص نیست؛ بلکه به حمایت کل سیستم نیاز است. اصطلاح "اکوسیستم استارتآپ42" برای توصیف این مفهوم استفاده میشود (گیدرون،2021). اکوسیستم استارتآپ اجزاء و خرده سیستمهای تأثیرگذار ازجمله منابع مالی و انسانی، سرمایهگذاران، زیرساختها، ارتباط شبکهای، بازاریابی، کارشناسان، استعداد و غیره را مجتمع و همسو میسازد تا به رشد یک استارتآپ و افزایش قدرت ماندگاری آن کمک کند (گارگ و گوبتا،2021). بسیاری از بنیانگذاران استارتآپها نیز بهجای آنکه به دنبال مزیتهایی باشند که میتوانند برای مشتریان فراهم نمایند، غرق در اطلاعات و مفاهیمی میشوند که میخواهند به مشتریان پیشنهاد کنند، درنتیجه از تحقق نیازهای بازار که مشتریان در آن حضور دارند عاجز میمانند. بهعبارتدیگر، یکی از عوامل موفقیت یک استارتآپ شناسایی دقیق «مشتریان» و «بازار» است (کیم. بی، کیم. اچ و جئون43،2018). عوامل موفقیت و پایداری استارتآپها ممکن است در میان هر مرحله متفاوت باشد، برخی عوامل ممکن است تأثیر بیشتری در مرحله تحقیقات و برنامهریزی داشته باشد و در اجرا یا افزایش سرمایه اهمیت کمتری داشتهباشند. برای نمونه، مشخصشده که ویژگیهای روانشناختی و فردی بنیانگذاران تأثیر بیشتری بر تخمین احتمال موفقیت راهاندازی یک استارتآپ جدید دارد (الصحاف و التاهو44،2021). دیاز و گیدومال45 عوامل موفقیت یا شکست استارتآپها را نیمرخ کارآفرینی، استراتژی و ویژگیهای شرکت و عوامل محیطی مؤثر بر موفقیت استارتآپها میدانند (دیاز و گیدومال،2021).
شناسایی موانع موفقیت استارتآپها در غرب کشور .../ حمید جلیلیان و همکاران 26 |
در خصوص استارتآپها مطالعات داخلی و خارجی متعددی انجام شده است. بیشتر این پژوهشها به شرایط قبل از شکلگیری و یا تأثیر برخی متغیرهای خاص بر استارتآپها پرداختهاند و دراینبین یک خلاء مطالعاتی در خصوص عوامل و موانعی که بعد از پیدایش و فعالیتهای اولیه شرکتهای نوپا بهوجود میآید و باعث عدمموفقیت آنها (و فعالیت در حد قابلیت درونی آنها) میشود، استنباط میگردد؛ بنابراین پژوهش حاضر با یک نگاه بنیادی به دنبال تأمین بخشی از این شکاف مطالعاتی است. در این راستا ابتدا یک بررسی از پژوهشهای قبلی صورت گرفته است و مطالعاتی که توانسته است کمکی به شناخت مرز دانش این حوزه نماید در پژوهش دخالت داده است تا پشتوانه نظری و غنای یافتههای پژوهش افزایش یابد. در ادامه در جدول 1 برخی از آنها بهاختصار آمده است46.
جدول.1 پژوهشهای انجام شده در حوزه استارتآپها
عنوان | منبع | روش پژوهش | خلاصه دیدگاه و یافتهها |
شاخص های شکست استارتآپها | بدنار و تارسیکوا (2017) | کتابخانهای | یافته های پژوهش نشان داد که در اروپا سالانه بیش از 50 میلیون استارتآپ راهاندازی میشود که بیش از 90 درصد بهعلت اشتباهات کارآفرینان جوان با شکست مواجه میشود. |
چرا کسب و کارها شکست میخورند: نمونهها، چالشها و راه حلها | گوسومانینگتیاس و همکاران (2023) | کتابخانهای - کیفی | کمبود سرمایه و عدم نیاز بازار ازجمله عوامل شکست استارتآپ شناخته شد. |
استارتآپها و دلایل شکست آنها | میکل (2020) | کتابخانهای - توصیفی | شرایط پیچیده محیطی امروز برای موفقیت استارتآپها مستلزم توجه به خواسته مشتری و منافع شرکت است. |
استارتآپ ها و رشد اکوسیستم کارآفرینی | گارگ و گوپتا (2021) | کیفی | رشد اکوسیستم استارتآپها و نقش مسئولیت اجتماعی شرکت پایداری استارتآپ را رقم میزند |
مدل ساختاری عوامل موثر بر رشد استارتآپها در ایران | تاری و پرحلم (1399) | توصیفی - پیمایشی | منابع مالی، استفاده از فرصت بازار، هوش تجاری و قابلیت تکنولوژی بر رشد استارتآپ تأثیر مثبت دارد ولی قابلیت شبکهای تأثیر ندارد. |
پدیدارشناسی موانع ایجاد و راهاندازی استارتآپهای کشاورزی
| نادری و همکاران (1395) | کیفی- پدیدارشناسی | ضعف مدیریتی و عدم اتخاذ تصمیمات راهبردی برای پیشرفت در بخش کشاورزی هزینه بالای تأمین تجهیزات و ملزومات اولیه جهت راهاندازی استارتآپها برخی از موانع اصلی هستند. |
شناسایی و اولویتبندی پیشرانهای توسعهی کسبو کارهای نوپا (استارتآپها) با استفاده از روششناسی کیو | ندافی و احمد وند (1396) | کیفی- روش کیو | دیدگاه شرکت کنندگان به دو الگوی متفاوت قابل اشاره داشته است. الگوی اول بر سرعت عمل, تیمکاری, ذات ایده و فرصتسنجی و الگوی دوم بر مشتری, رقبا, شریک سرمایهگذار و حمایتها تأکید دارد. |
5- روششناسی پژوهش
هدف این پژوهش شناسایی موانع موفقیت استارتآپها در استانهای غرب کشور شامل کرمانشاه، کردستان، همدان و ایلام است. پژوهش حاضر بهمنظور شناسایی چالشها و موانع موفقیت استارتآپها، استراتژی نظریه دادهبنیاد و رویکرد نظاممند اشتراوس و کوربین به کار گرفته است. این استراتژی نوعی استراتژی پژوهش کیفی است. نظریه دادهبنیاد با اتکا به مطالعه و گردآوری دادهها از دامنه وسیعی از مآخذ ازجمله مصاحبه و مشاهدات میدانی کار را آغاز میکند. وقتی دادهها بر اساس نمونهگیری نظری گردآوری شدند، با استفاده از روشهای کدگذاری تحلیل میشوند سپس با استفاده از روشهای تفسیری، نظریههایی تدوین میگردد(دانایی فرد و امامی،1389). برای جمعآوری دادهها از مصاحبه نیمه ساختارمند استفاده شد. پروتکل مصاحبه شامل پرسشهایی در مورد موانع موفقیت استارتآپها و چگونگی کاهش این موانع بود؛ که بنابر ضرورت پرسشهای تکمیلی دیگری مطرح گردید. مصاحبهها پس از اخذ موافقت مصاحبهشوندگان ضبط و پس از اتمام زمان مصاحبه که تقریباً سی تا نود دقیقه طول میکشید متن آن موردبررسی دقیق قرار میگرفت. مصاحبهها بدون هیچ تغییری تایپ و فرآیند کدگذاری بر اساس رویکرد نظامند استراوس و کوربین47 (1998) و طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام گرفت (دانایی فرد،1386).
شناسایی موانع موفقیت استارتآپها در غرب کشور .../ حمید جلیلیان و همکاران 27 |
جامعه آماری پژوهش، خبرگان علمی و اجرایی در حوزه استارتآپها در استانهای کرمانشاه، کردستان، همدان و ایلام انتخاب شده است. فرآیند نمونهگیری در بین خبرگان بر اساس روش گلولهبرفی تا رسیدن به اشباع نظری به تعداد 14 نفر صورت گرفت (رنجبر و همکاران،1391). مشخصات جمعیت شناختی مصاحبهشوندگان در جدول شماره 2 آمده است.
جدول 2. مشخصات جمعیت شناختی مشارکتکنندگان در مصاحبه
مصاحبه شونده | پست/ سمت | تعداد | استان محل فعالیت | جنسیت | تحصیلات |
خبره اجرایی | مدیر-کارآفرین | 10 | کرمانشاه(4 نفر) کردستان (2 نفر) همدان(2 نفر) ایلام(2 نفر) | مرد (9 نفر) زن (1 نفر) | کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری |
خبره علمی | عضو هیئت علمی | 4 | کرمانشاه(1 نفر) کردستان (1 نفر) همدان(1 نفر) ایلام(1 نفر) | مرد (4 نفر) | دکتری |
برای افزایش اعتبار و اعتمادپذیری پژوهش رویکردهای چندگانه بهکار گرفته شد. بهاینترتیب که جامعه آماری پژوهش خبرگان علمی و اجرایی در حوزه موردمطالعه پژوهش بود، مشارکتکنندگان در پژوهش از طریق گزینش گلولهبرفی انتخاب شدند، الگوی نهایی توسط مشارکتکنندگان در پژوهش و داوران بیرونی مورد تأیید قرار گرفت. در جدول 3 نوع رویکرد و اقدام انجام شده جهت افزایش اعتبار و اعتمادپذیری پژوهش به تفکیک آمده است.
جدول 3. رویکردهای اعتبار و اعتمادپذیری در پژوهش
رویکرد | روش | اقدام عملیاتی انجام شده در پژوهش |
صرف زمان و دقت زیاد در حین پژوهش | درگیری در فضای پژوهش و محیط مورد بررسی | تناسب حوزه پژوهش و پژوهشگر، و دانش تجربی پژوهشگر |
داوران بیرونی | ارجاع یافتهها و نتایج به ناظر بیرونی بیطرف | موانع شناسایی شده و الگوی استخراج شده در معرض داوری همکاران علمی(2 نفر) و خبره اجرایی(2 نفر) قرار گرفت. |
گزینش گلولهبرفی | انتخاب مصاحبه شونده بعدی با نظر مصاحبه شونده فعلی | درخواست از خبره فعلی برای معرفی خبره بعدی |
رویکرد همهجانبهگرایی | کسب شواهد تقویت کننده از ماخذهای متفاوت | مصاحبه خبرگان علمی و اجرایی |
ممیزی پژوهش توسط اعضاء | ارزیابی موانع شناسایی شده و مدل نهایی توسط مشارکتکنندگان در پژوهش | مفاهیم و الگوی شناسایی شده برای مشارکتکنندگان و اصلاح مدل |
تطبیق | مقایسه و تطبیق مدل با دادههای اولیه | مقایسه و ارزیابی الگو با دادههای خام اولیه |
شناسایی موانع موفقیت استارتآپها در غرب کشور .../ حمید جلیلیان و همکاران 28 |
7- یافتههای پژوهش(تحلیل دادهها)
کدگذاری دادههای حاصل از مصاحبه بر اساس رویکرد نظریه دادهبنیاد و طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی انجام شد.در گام اول و در حین کدگذاری باز با تحلیل سطر به سطر مصاحبههای ضبط شده،کدهای اولیه استخراج گردید، سپس در مرحلهی بعد از طریق فرآیند کدگذاری محوری مفاهیم و مقولهها مشخص و به عاملها نسبت داده شد. در نهایت با کدگذاری انتخابی و یکپارچه سازی موانع شناسایی شده، پالایش نظری و استخراج عوامل در قالب مدل توسعه یافته صورت گرفت. فرآیند کدگذاری سه مرحله ای پژوهش در ادامه آمده است.
8- کدگذاری باز
برای شروع کدگذاری ابتدا فایلهای صوتی ضبطشده به نگارش درآمد و مصاحبهها چندین بار بررسی شدند. پس از ویرایش متون و حذف پاراگرافهای غیر مرتبط، کدهای اولیه از متن همه مصاحبهها بهطور جداگانه شناسایی و استخراج گردید. در این مرحله 150 کدباز بدون در نظر گرفتن تکرارها برای شرایط(موانع) علّی، موانع زمینهای، موانع راهبردی، موانع مداخله گر و پیامدها شناسایی شد که برخی از آنها به عنوان نمونه در جدول شماره 4 آمده است.
جدول 4. نمونهای از یافتههای حاصل از کدگذاری بازدادهها
داده (بخشی از مصاحبههای ضبط شده) | کد باز |
فضای هیجانی رویدادها و دورههای کارآفرینی باعث میشود افراد ایدئال فکر کنند، میگویند میخواهیم دنیا را متحول کنیم ولی وقتی با واقعیت بازار روبهرو میشوند ناامید میشوند | ایدئالگرایی |
بلندپروازی بیشازحد مانع موفقیت میشود | بلندپروازی افراطی |
تیم و بنیانگذار انتقادپذیر نیستند، پذیرای کمک دیگران نیستند. | عدم انتقادپذیری |
ما ملت عجولی هستیم و به تأخیر استراتژیک هم ایمان نداریم. | پایین بودن آستانه صبر |
فکر افراد تکبعدی است. دیدشان بسته است. فقط روی یک موضوع تمرکز میکنند. | تفکر بسته و انجماد فکری |
برای تقویت استارتآپ سرمایه اولیه لازم است. افرادی که میخواهند از صفر شروع کنند، شکست میخورند چون پول یک ناهار ساده را هم ندارند. | نبود سرمایه اولیه |
نداشتن چشمانداز و برنامه خاص برای رسیدن به هدف بهشدت خطرناک است. | ضعف در چشمانداز |
شناسايی نکردن مشتریان هدف، یکی از ارکان اصلی شکست هر کسبوکاری است. | ضعف در شناسایی مشتریان هدف |
برنامهنویسهای ماهری در غرب کشور پیدا نمیشود. | کمبود نیروی متخصص |
متوجه نوع نیاز و خواسته مخاطب نیستند و محصول ضعیفی وارد بازار میکنند. | مغایرت محصول با نیاز مشتری |
افراد اعتمادبهنفس زیادی دارند. فکر میکنند خبره هستند ولی اشتباه است، باید از نظرات دیگران هم استفاده کنند. | عدم مشورت با متخصصان |
الگوهای آموزشی مناطق دیگر رو توی کار پیاده نمیکنند، چشمبسته به میدان جنگ میروند. | عدم استفاده از تجارب دیگران |
9- کدگذاری محوری
کدگذاری محوری، فرآیند مقایسه، ترکیب، ادغام و ایجاد ارتباط میان مفاهیم، مقولهها و زیر مقوله است. در کدگذاری محوری دادههایی که در جریان کدگذاری باز، شناساییشده است. بانظم جدید در کنار هم قرار میگیرند، به همین منظور مفاهیم و مقولهها به عاملها (مقوله اصلی) مرتبط گشته تا توصیف دقیقتری از پدیدهها شکل گیرد (زارع و دیگران،1397). در این مرحله شش مقوله اصلی شامل؛ موانع علّی (مقولههایی مربوط به شرایطی که بر مقوله محوری تأثیر میگذارند)، موانع زمینهای (شرایط خاصی که بر راهبردها تأثیر میگذارند)، مقوله محوری (یک صورت ذهنی از پدیدهای که اساس فرآیند است)، موانع راهبری (کنشها یا برهمکنشهای خاصی که از پدیده محوری منتج میشود)، موانع مداخلهگر (شرایط زمینهای عمومی که بر راهبردها تأثیر میگذارند) و پیامدها (خروجیهای حاصل از تاثیر بهکارگیری موانع راهبردی) مشخص شدند (دانایی فرد و امامی،1389).
شناسایی موانع موفقیت استارتآپها در غرب کشور .../ حمید جلیلیان و همکاران 29 |
موانع علّی: این شرایط عواملی هستند که بر پدیده محوری بهطور مستقیم تأثیر میگذارند. بر اساس تحلیل دادههای حاصل از مصاحبه «ضعف زیرساختها” بهعنوان موانع علّی شناسایی شد که شامل زیرساختهای ضعیف انسانی و زیرساختهای ضعیف تکنولوژیکی میباشد. مفاهیم مرتبط با این مقوله برگرفته از تحلیل پاسخ مصاحبه شوندگان به سؤالات مرتبط با موانع علّی در جدول 5 آمده است.
جدول 5. مفاهیم و مقولههای مرتبط با موانع علّی
عامل | مقوله | مفهوم |
موانع (چالش) علّی | ضعف زیرساختانسانی | اهمیت ندادن به نیروی انسانی، عدم استفاده از مشاوران، عدم استفاده از نیروی متخصص، کمبود نیروی متخصص |
ضعف زیرساخت تکنولوژیکی | عدم وجود بخش تحقیق و توسعه، شبکهسازی ضعیف، عدم وجود امکانات در غرب کشور، عدم استفاده از بستههای نرمافزاری در مدیریت ارتباط با مشتری، طراحی ضعیف وبسایت |
موانع زمینهای: بر اساس تحلیل پاسخ مشارکتکنندگان در پژوهش 5 مقوله شامل عوامل ضدانگیزشی درونی، خلأ و شکاف سرمایه، بستر ضعیف فرهنگی، ضعیف رویدادها و ضعف در چشمانداز و رسالت بهعنوان موانع بسترساز شناسایی گردید که در جدول شماره 6 آمده است.
شناسایی موانع موفقیت استارتآپها در غرب کشور .../ حمید جلیلیان و همکاران 30 |
عامل | مقوله | مفهوم |
موانع (چالش) زمینه ای | عوامل ضدانگیزشی درونی | نداشتن انگیزه، دید کوتاهمدت، انجماد فکری، خود رئیس پنداری، بلندپروازی، ایدئالگرایی، ضعف در تحمل ابهام، ضعف در انتقادپذیری، ضعف در برقراری ارتباط، پایین بودن آستانه صبر، هوش هیجانی پایین، عدم خودباوری، منعطف نبودن، اعتمادبهنفس کاذب |
خلأ و شکاف سرمایه و سرمایه گذار | بیتوجهی به راههای جذب سرمایه، نادیده گرفتن سرمایهگذاران، عدم ریسکپذیری سرمایهداران، نبود سرمایه اولیه، کمبود سرمایهگذار خطرپذیر | |
بستر ضعیف فرهنگی | قوميتگرايي افراطي و عدم اتحاد، فرهنگ بومی سنتی، خردهفرهنگها، وابستگی به خانواده | |
ضعف در چشمانداز | اهداف نامشخص، ضعف در چشمانداز، تمرکز بر فروش، ضعف در شناسایی مشتریان هدف، عدم توجه به بخشبندی مشتری و بازار هدف، عدم تحلیل بازار و مشتریان، بازاریابی انبوه، بیتوجهی به تمرکز و تمایز |
موانع مداخلهگر: شرایطی است که بهصورت اقتضایی ظاهر شده، موجبات تأثیر مثبت یا منفی بر شرایط علّی میشوند. این شرایط بیشتر ناشی از اوضاع و رویدادهای غیرمنتظره بوده و لازم است از طریق راهبرها، کنش و برهم کنشها به آن پاسخ داده شود(جلیلیان،1400). در این پژوهش بر اساس تحلیل پاسخ مصاحبهشوندگان 6 مقوله بهعنوان موانع مداخلهگر شناسایی گردید که در جدول 7 آمده است.
جدول 7. مفاهیم و مقولههای مرتبط با موانع مداخلهگر
عامل | مقوله | مفهوم |
موانع (چالش) مداخله گر | بی اخلاقی رقبا | رقبای قوی، کارشکنی رقبا، بروز شرایط رقابتی اقیانوس قرمز |
عدم همکاری نهادهای ذیربط | سیستم دولتی و بروکراسی در ادارات، تصمیمگیری ساختارمند، عدم سرمایهگذاری بر کار تیمی، ناشناخته ماندن صاحبان ایده، پروسه طولانی اخذ مجوز، عدم همکاری دستگاههای اجرایی، عدم تعاملات درونی اکوسیستم کسبوکار | |
قوانین و مقررات دولتی بازدارنده | عدم وجود مشوقها و بخشودگیهای مالیاتی، تناقض بخشنامههای بیمهای، مالیات بر ارزشافزوده، قوانین و مقررات اداره کار، تصدیگری دولت، محدودیت حاکم بر مناطق خاص و مرزی، قوانین و مقررات سنتی | |
عوامل محیطی بازدارنده | مشکلات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، بحرانهای طبیعی جوی، دور بودن از امکانات کشور | |
عدم اعتماد مشتریان | عدم اعتماد به شخص حقیقی، عدم اعتماد به خرید اینترنتی، فیلترینگ انتقادات، بیتوجهی به نظرات کاربران | |
الگوی ضعیف مدیریتی | مشارکت ندادن افراد کلیدی در کار، عدم مشورت با خبرگان، عدم، رسمیت گرایی، ضعف بازنگری دورهای استراتژیهای، دانش تئوری ضعیف در طراحی مدل کسبوکار، عدم آگاهی از روشهای حل مسأله، ضعف در مدیریت هزینه، ضعف در مدیریت ارتباطات، تلفیق روابط دوستی و کاری، عدم آگاهی از فنون مذاکره، نداشتن برنامه جایگزین |
موانع راهبردی: تعاملهای راهبردی، کنشهای بامنظور و عمدی هستند که برای حل یک مسأله صورت میگیرد و با نمود یافتن آنها پدیده محوری با سرعت بیشتری ظاهر میشود. موانع راهبردی شناساییشده در این پژوهش در جدول 8 آمده است.
جدول 8. مفاهیم و مقولههای مرتبط با موانع راهبردی
عامل | مقوله | مفهوم |
موانع (چالش) راهبردی | ضعف در ارائه محصول بازار محور | مغایرت محصول با نیاز، ایدههای پیچیده، نیاز به فناوری پیچیده، تعصب بر ایده، عدم بررسی پیشینه ایده، ناپختگی ایده، سطح کیفی ضعیف محصول |
عدم خلاقیت و نوآوری | ضعف در خلق مزیت رقابتی، عدم استفاده از نوآوری، عدم وجود خلاقیت، عدم وجود نوآوری و نبوغ، متمایز نبودن پاسخ به نیاز محیط | |
عدم توجه به بازار هدف اولیه | عدم تناسب ایده و بازار هدف، ضعف در بازارشناسی، عدم نیاز بازار به محصول جدید، زمان نامناسب ارائه محصول | |
طراحی نامناسب مدل کسبوکار | ضعف در تجاریسازی، عدم توجه به موقعیت مکانی، ثبت زودهنگام شرکت، تأکید زیاد بر بازه زمانی، عدم تطابق محصول با واقعیت موجود، توجه زیاد به کیفیت نمونه اولیه |
پیامدها: پیامدها که به صورت خواسته یا ناخواسته هستند، از ترکیب و تلفیق مقولههای قبلی، بالأخص راهبردها به وجود میآیند. بر اساس تحلیل مصاحبهی مشارکتکنندگان، پیامدهای حاصل از تعامل موانع علّی، زمینهای، مداخلهگر و بالأخص تأثیر موانع راهبردی بر عدم موفقیت استارتآپ های مورد مطالعه در جدول 9 آمده است.
جدول 9. مفاهیم و مقولههای مرتبط با پیامدها
عامل | مقوله | مفهوم |
پیامدها | گسست منابع انسانی | کارشکنی اعضای تیم، بینظمی، ضعف در فرهنگ کار تیمی، عدم شناخت اعضا از یکدیگر، جزیرهای کار کردن، سرعت عمل پایین، عدم دستوری پذیری، مسئولیتپذیر نبودن، ضعف در اثربخشی و کارایی، شخصی کردن مسائل در حیطه کاری |
گسست توازن سیکل سرمایه-هزینه - درآمد | تخصیص نامناسب منابع مالی، قیمتگذاری نامناسب، درآمدزایی ضعیف، محاسبه اشتباه قیمت تمامشده محصول | |
کاهش سهم بازار | از دست دادن مشتریان، کاهش پورتفولیو، بی توجهی به درآمد و حاشیه سود | |
اتلاف منابع | اتمام سرمایه اولیه، عدم صرفهجویی، افزایش هزینه |
10- کدگذاری انتخابی و ارائه مدل مفهومی
هدف در نظریهپردازی دادهبنیاد، تولید نظریه است نه توصیف صرف پدیده (رنجبر و همکاران،1391). کدگذاری انتخابی «فرآیند یکپارچهسازی و بهبود مقولههاست» در اين مرحله از کدگذاری، پژوهشگر، یک نظریه از روابط فیمابین مقولههای موجود به نگارش درمیآورد. فرآیند کدگذاری انتخابی بر اساس نتایج کدگذاری باز و محوری، مرحله اصلی نظریه پردازی است. به نظر کرسول (2005) یک نظریه پرداز دادهبنیاد میتواند نظریه خود را به سه شیوه؛ بهصورت نمودار، به شکل تشریحی و روایت یک داستان و یا در قالب مجموعهای از قضایا ارائه کند (جلیلیان،1400). در این پژوهش بر اساس الگوی نظام مند استراوس و کوربین مدل پارادایمی پژوهش در قالب شکل 1 طراحی و در نهایت فرآیند کدگذاری انتخابی بهصورت قضیههای علمی و در پنج قالب بهصورت زیر تدوین گردید.
شناسایی موانع موفقیت استارتآپها در غرب کشور .../ حمید جلیلیان و همکاران 31 |
شکل 1. الگوی مفهومی موانع موفقیت استارتآپها
قضیه 1: "زیرساختهای ضعیف" شامل ضعف زیرساخت انسانی و ضعف زیرساخت تکنولوژیکی ازجمله شرایط علّی تاثیرگذار بر عدم موفقیت استارتآپها در حین فعالیت و حرکت به سمت اهداف از پیش تعیین شده است.
قضیه 2: بیاخلاق رقبا، عدم همکاری نهادهای ذیربط، قوانین و مقررات دولتی بازدارنده، عدم اعتماد مشتریان و در نهایت شرایط محیطی بازدارنده بهعنوان عوامل مداخلهگر در راستای عدم موفقیت استارتآپها عمل میکنند.
قضیه 3: عوامل ضدانگیزشی درونی، خلأ و شکاف سرمایهگذاری، بستر ضعیف فرهنگی و ضعف در چشمانداز و رسالت، موجب فراهم شدن بستر عدم موفقیت و شکست استارتآپها خواهند شد.
قضیه 4: عدم توجه به بازار هدف اولیه، عدم خلاقیت و نوآوری، ضعف در ارائه محصول بازار محور و طراحی نامناسب مدل کسبوکار، کنشهای راهبردی خاصی هستند که بروز آنها در قالب موانع راهبردی به عدم موفقیت استارتآپها منتج میشوند.
قضیه 5: بیتوجهی به موانع راهبردی که بهشدت متأثّر از موانع مداخلهگر، زمینهای و علّی است باعث گسست منابع انسانی و توازن سیکل سرمایهگذاری – هزینه – درآمد، اتلاف منابع و در نهایت کاهش شدید سهم بازار در استارتآپها میگردد.
11- نتیجهگیری و پیشنهادها
در این پژوهش با بهکارگیری روش نظریه دادهبنیاد و بر اساس تحلیل دادههای حاصل از مصاحبهها موانع موفقیت استارتآپها شامل موانع علّی، زمینهای، مداخلهگر، راهبردی و پیامدها موردبررسی قرار گرفت. در ادامه با توجه به موانع شناسایی شده و تشریح یافتههای پژوهش، پیشنهادهایی ارائه میشود.
تحلیل یافتهها و پیشنهاد در راستای موانع علّی: این مقوله (مانع) بهطور مستقیم بر پدیده محوری یعنی میزان موفقیت استارتآپ تأثیرگذار است. یافتههای پژوهش نشان میدهد ضعف زیرساخت تکنولوژیکی و انسانی ازجمله موانع موفقیت استارتآپهای موردمطالعه هستند؛ در این راستا پیشنهاد میشود بهمنظور برطرف نمودن موانع موفقیت استارتآپها، زیرساختهای انسانی مورد بازنگری مستمر قرار گیرد و با تقاضاهای محیطی همسوسازی و ارتقاء داده شود. در این زمینه لازم است کمبود نیروی انسانی متخصص و آموزش بهروزرسانی دانش نیروی انسانی فعال در استارتآپ از طریق نیازسنجی آموزشی و پایش خواستههای محیط صورت گیرد. از طرفی بر اساس گفتههای مصاحبهشوندگان استفاده از مشاوران متخصص برونسازمانی اهمیت بسیار بالایی دارد و بایستی بهعنوان یک استراتژی محوري استفاده شود، در اين راستا با توجه به اينکه در برخي از دانشگاهها واحدهاي فناور مستقر و راهاندازی شده است(دانشگاه رازي کرمانشاه و بوعلي همدان)،میتوان بهعنوان واحد پشتیانی در استارتآپها مورد استفاده قرار گيرند. در بخش زیرساختهای تکنولوژیکی نیز لازم است بخش تحقیق و توسعه تقویت گردد. در این راستا یکی از مصاحبهشوندگان علمی اذعان داشته است که؛ “بخش تحقیق و توسعه قلب تپنده شرکتها است و اگر قرار باشد یک شرکت قوی و پایدار باشد بایستی این بخش را محور اصلی خود قرار دهد”. توسعه زیرساخت و تجهیزات فناورانه مانند شبکهسازی، بستههای نرمافزاری تخصصی، وبسایتهای پشتیبانیکننده و امکانات آموزشی نیروی انسانی ازجمله شرایطی دیگری است که از امکان شکست استارتآپها میکاهد و باعث موفقیت آنها در طی مسیر دستیابی به هدف از پیش تعیین شده میشود. یافتههای این بخش از پژوهش با نتایج مطالعه توماس و پراستیو (2022) که اذعان داشتهاند جذب فناوری، سرمایه انسانی و رقابت، سه عامل تعیینکننده اصلی برای ایجاد استارتآپهای پایدار به شمار میآیند، همسو است(توماس و پراستیو48،2022).
شناسایی موانع موفقیت استارتآپها در غرب کشور .../ حمید جلیلیان و همکاران 32 |
تحلیل یافتهها و پیشنهاد در راستای موانع زمینهای: بر اساس نتایج پژوهش، موانع زمینهای که بر راهبردها تأثیر میگذارند عبارتاند از: ضعف در چشمانداز و رسالت، عوامل ضدانگیزشی درونی، خلأ و شکاف سرمایهگذاری و بستر ضعیف فرهنگی. در این زمینه پیشنهاد میگردد چشمانداز و رسالت استارتآپها و گامهای اجرایی برای تحقق آن، بهطور واضح تبیین و اعلام گردد. سازمان هاي خطمشيگذار،برای جذب سرمایه کافی از طريق مشوق هاي مالي و مالياتي، راهحلهای عملی شناسايي و اجرا نمايند و همچنين در مورد هزینه نمودن درست منابع مالی و سرمايههاي جذب شده در راستاي تامين منافع سرمايهگذاران برنامهریزی علمی و دقیق انجام و اطلاع رساني گردد. ویژگیهایی مانند فرهنگ بومی، دسترسی به منابع و وجود امکانات در هر منطقه جغرافیایی شرایط متفاوتی نسبت به سایر مناطق برای استارتآپها ایجاد میکند. شناخت خردهفرهنگ ها در محیط فعالیت شرکتها عامل اساسی در تولید کالا و ارائه خدمات متناسب با این نوع خردهفرهنگ محسوب میشود. با توجه به وجود فرهنگ بومی سنتی در مناطق مختلف جغرافیایی، مطالعه و شناخت خردهفرهنگها که زمینه شناخت ذائقه و خواست مشتریان را فراهم میکند بایستی یک استراتژی راهبری شرکت محسوب شود و با بهکارگیری افراد متخصص بومی این مهم را پوشش دهد و از این افراد برای توجیه سایر اعضای شرکت استفاده گردد و از این طریق امکان بهرهگیری از شرایط خاص فرهنگی هر منطقه برنامهریزی شود. نتایج مطالعه انگ و همکاران (2022) نشان داد استارتآپهایی که در مناطق جغرافیایی و بخشهای خاص اقتصادی (بهعنوانمثال، مناطق و بخشهایی با تعداد سرمایهگذاران بیشتر) و فرهنگ خاص فعالیت میکنند، معمولاً احتمال موفقیت پیشبینیشده بالاتری دارند(آنگ و سقفیان). نتایج مطالعه کریشنامورتی و همکاران (2021) نشان داد که نیاز به نیل به موفقیت، نیاز به داشتن قدرت، تقاضا برای محصول و تحمل ریسک، تأثیر قابلتوجهی بر موفقیت استارتآپها دارد، با نتایج پژوهش حاضر همسو است(البورینی52 و دیگران،2020؛ کریشنامورتی. وتریول و راجینی53).
شناسایی موانع موفقیت استارتآپها در غرب کشور .../ حمید جلیلیان و همکاران 33 |
تحلیل یافتهها و پیشنهاد در راستای پیامدهای ناشی از موانع موفقیت استارتآپها: در مدل حاصل از استراتژی نظریه دادهبنیاد، پیامد، حاصل تأثیر، تعامل و تلفیق مقولههای قبلی بهویژه راهبردها است. در پژوهش حاضر گسست منابع انسانی، گسست سیکل توازن درآمد-هزینه-سرمایهگذاری، اتلاف منابع و در نهایت کاهش شدید سهم بازار استارتآپ بهعنوان پیامدهای حاصل از وجود موانع (علّی، مداخلهگر، زمینهای و راهبردی) در زمان شکلگیری و فعالیت استارتآپها شناسایی گردید. مصاحبه شوندگان به پیامدهای جزئیتر ازجمله؛ ضعف در کارایی و اثربخشی، سرعت عمل پایین نسبت به پیش بینیهای اولیه، جزیرهای کار کردن، درآمدزایی ضعیف و از دست دادن مشتریان نیز اشاره داشتند. یافتههای این بخش از پژوهش نیز با ادبیات نظری همخوانی دارد و از طرفی بهصورت آشکار هم اندیشمندان حوزه کسبوکار نیز انتظار دارند در صورت وجود موانع راهبردی مانند یافتههای این پژوهش حتی نتایج و پیامدهای شدیدتری در انتظار استارتآپها خواهد بود و موجب میشود که چرخه حیات آنها بسیار کوتاهتر از حد انتظار مالک یا مدیر استارتآپ باشد و مرگ زودهنگام استارتآپ رخ دهد.
حاصل این پژوهش شناسایی چالشها و موانع موفقیت استارتآپها در قالب یک الگوی مفهومی بر اساس استراتژی نظریه دادهبنیاد در غرب کشور است. تاکنون پژوهشهای متعددی در زمینهی موفقیت و عدم موفقیت استارتآپها در داخل و خارج کشور صورت گرفته است. اما الگوی جامعی که شامل ابعاد مختلف عدم موفقیت استارتآپها باشد طراحی نشده است. مدل مستخرج از این مطالعه دربرگیرنده موانع علّی، موانع زمینهای، موانع مداخلهگر، موانع راهبردی و در نهایت
منابع
1. تاری، غفار. پرحلم، حمیدرضا. (1399). مدل ساختاری عوامل مؤثر بر بقاء و رشد استارتآپها در ایران. پژوهشنامه مدیریت اجرایی، 12(23)، 315-341.
2. جلیلیان, حمیدرضا. (1400). تدوین مدل مفهومی مدیریت خوب در شرکتهای تولیدی بازرگانی. پژوهشهای مدیریت در ایران، 25 (4)، 135-157.
3. خلیقی سیگارودی، عطا. (1398)، تحلیل فضایی استارت آپی ایران، الکام استارز، ایران، تهران.
4. داناییفرد، حسن. (1389). استراتژیهای نظریهپردازی (ویرایش اول). تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت).
5. داناییفرد, حسن. امامی, سید مجتبی. (1386). استراتژیهای پژوهش کیفی: تأملی بر نظریهپردازی دادهبنیاد، اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)، 1(2)، 69-97.
6. رنجبر، هادی. حقدوست، علیاکبر. صلصالی، مهوش. علیرضا. سلیمانی، محمدعلی. بهرامی، نسیم. (1391). نمونهگیری در پژوهشهای کیفی: راهنمایی برای شروع، مجله دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران، 3 (10)، 238-250.
شناسایی موانع موفقیت استارتآپها در غرب کشور .../ حمید جلیلیان و همکاران 34 |
این پژوهش در استانهای غربی کشور اجراشده است با توجه به تأثیر موقعیتهای متفاوت جغرافیایی در موفقیت یا عدم موفقیت استارتآپها پیشنهاد میگردد در سایر مناطق کشور پژوهشهای مشابهی اجرا شود. همچنین پیشنهاد میگردد عوامل و ابعاد کیفی شناساییشده در این پژوهش از طریق پژوهشهای کمّی موردبررسی قرار گیرند.
7. زارع، رضا. فتحیزاده, علیرضا. بهمنی, اکبر. (1397). خویشاوندسالاری سازمانی در نهادهای دولتی؛ مفهومپردازی، عوامل مؤثر و پیشامدها. مطالعات رفتار سازمانی، 7(1)، 31-56.
8. سهیلی، کیومرث. نفیسی مقدم، مریم (1402).
بررسی عوامل مؤثر بر نرخ موفقیت استارتاپ های پذیرفته شده در مراکز رشد و پارک های علم و فناوری: مطالعه موردی استان کرمانشاه، نشریه پیشرفت و توسعه استان کرمانشاه،2(7)،28-51.
9. نادری، نادر. یوسفی، زهرا. رضایی، بیژن. (1395)، پدیدارشناسی موانع ایجاد و راهاندازی استارتآپ های کشاورزی، راهبردهای کارآفرینی در کشاورزی، 3(5)، 35-46.
10. ندافی، راضیه. احمدوند، مصطفی. (1396، شناسایی و اولویتبندی پیشرانهای توسعهی کسب و کارهای نوپا (استارتآپها) با استفاده از روششناسی کیو. توسعه کارآفرینی، 10(3)، 517-534.
11. Abbas, S. M. & Liu, Z. (2021). Orchestrating frugal eco-innovation: the plethora of challenges and diagnostics in lean startups of emerging economies, Innovation & Management Review, Emerald Publishing Limited 2515-8961.
12. Al Sahaf, M. & Al Tahoo, L. (2021). Examining the key success factors for startups in the Kingdom of Bahrain, International Journal of Business Ethics and Governance, 4(2): 9-49.
13. Albourini, F. Ahmad, A. Abuhashesh, M. & Nusairat, N. (2020). The effect of networking behaviors on the success of entrepreneurial startups. Management Science Letters, 10(11), 2521-2532.
14. Aldianto, L. Anggadwita, G. Permatasari, A. Mirzanti, I. R. & Williamson, I. O. (2021). Toward a Business Resilience Framework for Startups. Sustainability, 13(6), 3132.
15. Aminova, M. & Marchi, E. (2021). The role of innovation on start-up failure vs. its success. International Journal of Business Ethics and Governance, 4(1) 41-72.
16. Ang YQ, Chia A, Saghafian S. 2022. Using Machine Learning to Demystify Startups’ Funding, Post-Money Valuation, and Success. In Innovative Technology at the Interface of Finance and Operations 11: 271-296. Available at: https://ssrn.com/abstract=3681682.
17. Barbulescu, O. Tecau, A. S. Munteanu, D. & Constantin, C. P. (2021). Innovation of Startups, the Key to Unlocking Post-Crisis Sustainable Growth in Romanian Entrepreneurial Ecosystem. Sustainability, 13(2), 671.
18. Bednar, R. & Tariskova, N (2017), Indicator of Startup Failure, Year (II), Issue 5, 238-240.
19. Centobelli, P. Cerchione, R. & Esposito, E. (2017). Knowledge management in startups: Systematic literature review and future research agenda. Sustainability, 9(3), 361.
20. Commission. (2016). New Definition of small and medium-sized enterprises: User Manual and Model Statement. Online: https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/756d9260-ee54-11ea-991b-01aa75ed71a1/language-en.
شناسایی موانع موفقیت استارتآپها در غرب کشور .../ حمید جلیلیان و همکاران 35 |
22. Diaz-Santamaria, C. & Bulchand-Gidumal, J. (2021). Econometric Estimation of the Factors that Influence Startup Success. Sustainability, 13(4), 2242.
23. Frare, A. B. and Beuren, I. M. (2021), Job autonomy, unscripted agility and ambidextrous innovation: analysis of Brazilian startups in times of the Covid-19 pandemic, Revista de Gestao, 28 (3), 263-278.
24. Garg, M. & Gupta, S. (2021). Startups and the Growing Entrepreneurial Ecosystem, Journal of Intellectual Property Rights, 26, 31-38.
25. Gerhardt, V. Santos, J. D. Rubin, E. Neuenfeldt, A. & Mairesse Siluk, J. C. (2021). Stakeholders´ Perception to Characterize the Start-ups Success, Journal of technology management & innovation, 16(1), 38-50.
26. Gidron, B. Israel-Cohen, Y. Bar, K. Silberstein, D. Lustig, M. & Kandel, D. (2021). Impact Tech Startups: A Conceptual Framework, Machine-Learning-Based Methodology and Future Research Directions, Sustainability, 13(18), 10048.
27. Gupta, V. & Rubalcaba, L. (2021). Competency-Industry Relatedness (C-IR) Framework for Sustained Business Growth in Startups during and Beyond Pandemic: Myths and Lessons from Publicly Funded Innovative Startups. Sustainability, 13(9), 4632.
28. Harlin, U. & Berglund, M. (2021). Designing for sustainable work during industrial startups the case of a high-growth entrepreneurial firm, Small Business Economics, 57(2), 807-819.
29. Junior, J. R. S. do Amaral Adorno, O. de Lourdes Marinho, B. & Savoia, J. R. F. (2020). Successful startups: do their entrepreneurs share a common characteristic? Revista da Micro e Pequena Empresa, 14(3): 3-18.
30. Kim, B. Kim, H. & Jeon, Y. (2018),Critical success factors of a design startup business. Sustainability, 10(9), 2981.
31. Kim, H. Jo, Y. & Lee, D. (2021). R&D, Marketing, Strategic Planning, or Human Resources? Which CEO Career Is Most Helpful for the Economic Sustainability of ICT Startups in South Korea? Sustainability, 13(5), 2729.
32. Krishnamoorthy, V. Vetrivel, S. C. & Rajini, J. (2021, November), Entrepreneurial motivation in the establishment of food processing startups in Erode district, Tamil Nadu. In AIP Conference Proceedings, 2387(1),140020.
33. Mikle, L. (2020), Startups and reasons for their failure, Current Problems of the Corporate Sector, SHS Web of Conferences 83, 01046. Available at: https://www.shs-conferences.org/articles/shsconf/pdf/2020/11/shsconf_appsconf2020_01046.pdf.
34. Ojaghi, H. Mohammadi, M. & Yazdani, H. R. (2019), A synthesized framework for the formation of startups’ innovation ecosystem: A systematic literature review, Journal of Science and Technology Policy Management, 10 (5), 1063-1097.
35. Palmie, M. Boehm, J. Friedrich, J. Parida, V. Wincent, J. Kahlert, J. Sjodin, D. (2021), Startups versus incumbents in ‘green industry transformations: A comparative study of business model archetypes in the electrical power sector, Industrial Marketing Management, 96, 35-49.
شناسایی موانع موفقیت استارتآپها در غرب کشور .../ حمید جلیلیان و همکاران 36 |
37. Pope, E. K. (2020), Startup vs Small Business: What’s the Real Difference? Available at: https://www.fundera.com/blog/startup-vs-small-business.
38. Sadma, O. (2021). The Role of Environmental-Based “Green Startup” in Reducing Waste Problem and its Implication to Environmental Resilience, Research Horizon, 1(3), 106-114.
39. Santisteban, J. Mauricio, D. & Cachay, O. (2021), Critical success factors for technology-based startups, International Journal of Entrepreneurship and Small Business, 42(4), 397-421.
40. Skawinska, E. & Zalewski, R. I. (2020), Success factors of startups in the EU-A comparative study, Sustainability, 12(19), 8200.
41. Spender, J. C. Corvello, V. Grimaldi, M. & Rippa, P. (2017), “Startups and Open Innovation: A Review of the Literature, European Journal of Innovation Management,20, 4–30.
42. Thomas, P. & Prasetyo, P. E. (2022), Technology Absorption Capability Key Determinants of Sustainable Global Entrepreneurship Start-ups. International Journal of Entrepreneurship, 26(1).
[1] . Palmie
[2] . Harlin & Berglund
[3] . Abbas & Liu
[4] .Gerhardt
[5] . Cubukcu, Gulsecen & Tayali
[6] . Aminova, M. & Marchi
[7] . Barbulescu
[8] . Frare, A. B. and Beuren
[9] . March-Chorda
[10] . Van Gelderen
[11] . Hormiga
[12] . Sulayman
[13] . Spiegel
[14] . Hyder & Lussier
[15] . unicorn-startups
[16] . https://www.irannsr.org/s/mfaglfm
[17] . https://www.bazarearya.ir
[18] . Steve Blanck
[19] . Bednar & Tariskova
[20] . Graham
[21] . Mikle
[22] . Gupta & Rubalcaba
[23] . Gidron
[24] . Ideation
[25] . Garg & Gupta
[26] . Minimum Viable Product (MVP)
[27] . Scaling
[28] . Maturity
[29] Skawińska, E. & Zalewski
[30] . Sadma
[31] . Small and Medium Enterprises (SME)
[32] . Aldianto
[33] . POPE
[34] . Market distortions
[35] .Spender
[36] . Santisteban, Mauricio & Cachay
[37] . Petra and et all
[38] . value proposition
[39] . Petru, Pavlak & Polak
[40] .Kim & lee
[41] .Sipulla
[42] . Startup Ecosystem
[43] . Kim, B. Kim, H. & Jeon
[44] . Al Sahaf & Al Tahoo
[45] . Díaz & Gidumal
[46] . قابل ذکر است که در حوزه استارت آپ ها پژوهش های زیادی انجام شده است. در این پژوهش ها بیشتر به پیش نیازهای راه اندازی استارت آپ ها و یا عوامل موثر بر رشد آنها بررسی شده است، اما در خصوص موانعی که ممکن است در حین فعالیت باعث شکست آنه ها شود چندان پرداخته نشده است. پژوهش حاضر با تاکید بر شناسایی موانع موفقیت استارت آپ ها که بعد از شکل گیری و در زمان فعالیت ممکن است پدیدار شود به صورت بنیادی پرداخته است.
[47] . Strauss and Corbin
[48] . Thomas & Prasetyo
[49] . Centobelli, Cerchione & Esposito
[50] .Junior
[51] .Ang
[52] . Albourini
[53] . Krishnamoorthy, Vetrivel & Rajini