شناسایی و دسته بندی الگوی ذهنی صاحب نظران دانشگاهی در خصوص پیشران های آموزش نوآوری اجتماعی در دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی؛ رویکردی آمیخته
محورهای موضوعی : تخصصی
گل بهار پورانجنار
1
,
حبیب الله سالارزهی
2
*
,
علی اصغر تباوار
3
,
نورمحمد یعقوبی
4
1 - دانشجوی دکتری مدیریت دولتی گرایش منابع انسانی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
2 - دانشیار دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
3 - استادیار دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
4 - استاد دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
کلید واژه: نوآوری اجتماعی, الگوی ذهنیت, صاحبنظران دانشگاهی, دانشگاه¬ها و مؤسسات آموزش عالی, روش کیو,
چکیده مقاله :
به باور بسیاری از صاحبنظران، نوآوری اجتماعی، بعنوان پارادایمی جدید، می تواند با درگیرنمودن سازمان های مختلف همچون دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی و نیز، افراد جامعه، راه حل های نوآورانه ای جهت پاسخ به مشکلات مختلف ارائه دهد. از اینرو، جهت گيري دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی به سمت و سوی آموزش نوآوري اجتماعي و کشف روش هايي جهت آموزش آن، الزامی بنظر می-رسد. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، شناسایی و دسته بندی پیشران های آموزش نوآوری اجتماعی و ذهنیات متخصصان دانشگاهی در اینباره با استفاده از رویکرد آمیخته و روش کیو می باشد. جامعة آماری پژوهش را اساتید و مدرسان حوزة آموزش و دانشجویان مقطع دکتری فعال در حوزة نوآوری اجتماعی و کارآفرینی اجتماعی در دانشگاه های سیستان و بلوچستان، دانشگاه اصفهان، دانشگاه دولتی گنبدکاووس و مرکز آموزش عالی شهید بهشتی تشکیل می دهند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و برمبنای اصل کفایت نظری 20 نفر از آنها به عنوان اعضای نمونه انتخاب گردید. با توجه به رویکرد پژوهش که در زمرة پژوهش های آمیخته قرار می گیرد؛ ابتدا، در بخش کیفی پژوهش با استفاده از 20 مصاحبة صورت گرفته، فضای گفتمان حاصل شد و با استفاده از نظرات و دیدگاه های آنها، نمونه و گزینه‌های کیو و در ادامة آن، مجموعة کیو به دست آمد. همچنین، در بخش کمی نیز، با استفاده از نرم افزار Spss داده های بدست آمده در بخش کیفی، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت که در نهایت، چهار الگوی ذهنی نهایی شامل؛ رویکرد ذهنی توانمندسازی فردی و اجتماعی؛ رویکرد ذهنی سیاست گذاری و حمایت های فراسازمانی؛ رویکرد ذهنی فرهنگی و ارزشی و رویکرد ذهنی ساختاری و مدیریتی درون سازمانی، شناسایی گردید.
Many experts believe that social innovation, as a new paradigm, can provide innovative solutions to various problems by involving various organizations such as universities and institutions of higher learning, as well as members of the community. Therefore, it seems necessary to orient universities and higher education institutions towards teaching social innovation and discovering methods for teaching it. Accordingly, the purpose of this study is to identify and categorize the drivers of social innovation education and the mentality of academic experts in this regard using the Mixed approach and Q method. The statistical population of the study consists of professors and lecturers in the field of education and doctoral students active in the field of social innovation and social entrepreneurship in University of Sistan and Baluchestan, University of Isfahan, Gonbad Kavous State University, and Shahid Beheshti Higher Education Center. Purposeful sampling and based on the principle of theoretical adequacy, 20 of them were selected as sample members. According to the research approach, which is in the category of mixed research; It should be noted that in the qualitative part of the research, using 20 interviews, the atmosphere of discourse was obtained and by using their opinions and views, samples, and options of Q and in continuation, Q collection was obtained. Also, in the quantitative part, the data obtained in the qualitative part were analyzed using Spss software, which finally included four final mental patterns, including; Mental approach to individual and social empowerment; Mental approach to policy-making and extra-organizational support; Cultural and value mental approach and structural and managerial mental approach within the organization were identified
1. آذر، خدیجه و ذاکرصالحی، غلامرضا (1398). نقد و ارزیابی ایدة دانشگاه جامعه¬محور در ایران از دیدگاه خبرگان علمی، مطالعات اندازه¬گیری و ارزشیابی آموزشی، سال9، شمارة28، صص233-272.
2. باقری‌مجد، روح‌الله (1395). طراحی الگوی ارتباط دانشگاه و جامعه در فرآیند اقتصاد مقاومتی، پایان‌نامه دکتری رشته مدیریت آموزش عالی دانشگاه ارومیه.
3. جوانمردی، شیوا؛ عباس¬پور، عباس؛ خورسندی-طاسکوه، علی و غیاثی¬ندوشن، سعید (1397). طراحی الگوی دانشگاه نوآور در چارچوب اکوسیستم نوآوری در ایران، آموزش عالی ایران، سال10، شمارة4، صص137-170.
4. چیت‌سازیان، علیرضا و صادقی‌کیا، محمدعلی (1398). مشارکت مردمی در نوآوری اجتماعی، مدیریت نوآوری، سال8، شمارة1، بهار1398، صص 1-20.
5. حسین¬¬قلی¬زاده، رضوان (1390). تناسب آموزش عالی با تأکید بر نقش اجتماعی دانشگاه در جامعة دانش¬محور، نامة آموزش عالی، دورة جدید، سال4، شمارة13، صص121-142.
6. خراسانی، ریحانه و شفیع¬زاده، حمید (1396). پیش¬بینی نوآوری سازمانی در دانشگاه¬ها از طریق استقرار مدیریت کیفیت جامع، رهبری و مدیریت آموزشی، سال11، شمارة3، صص31-49.
7. خسروی، محبوبه (1396). شناسایی دیدگاه متخصصان برنامة درسی دربارة چالش¬های نوآوری در برنامة درسی آموزش عالی با استفاده از روش کیو، پژوهش¬های برنامة درسی، دوره7، شمارة2، پیاپی14، صص118-144.
8. روح‌اللهی، مهدی؛ طباطباییان، حبیب‌الله؛ منطقی، منوچهر و بامدادصوفی، جهانیار (1397). الگوی شکل‌گیری نوآوری اجتماعی در جهادسازندگی، مدیریت اسلامی، سال26، شمارة2، تابستان1397، صص 91-131.
9. سعدآبادی، علی¬اصغر؛ رمضانی، سعید؛ کریمی، تورج و کریمی، آصف (1399). طراحی چارچوب ارزیابی نوآوری اجتماعی در دانشگاه¬ها، مدیریت در دانشگاه اسلامی، سال9، شمارة2، صص275-294.
10. شاه¬طلبی، بدری (1387). بررسی مؤلفه¬های رهبری مبتنی بر ارزش¬ها بمنظور ارائة چارچوبی مناسب در دانشگاه¬ آزاد اسلامی، رسالة دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خورسگان، اصفهان.
11. شکرالهی، محبوبه؛ داودی، رسول و کمالی، نقی (1398). مسئولیت نظام دانشگاهی در قبال جامعه: طراحی مدل جهت ارزیابی وضعیت موجود و مطلوب آن، مطالعات توسعة اجتماعی- فرهنگی، دوره8، شمارة3، صص151-178.
12. عباسی، طیبه؛ ابویی‌اردکانی، محمد و دستی‌گردی، زهرا (1397). تبیین تأثیر ابعاد عدالت سازمانی بر ظرفیت نوآوری با تأکید بر نقش میانجی تسهیم دانش، مورد مطالعه: دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، مطالعات مدیریت دولتی ایران، پاییز 1397، دورة1، شمارة1، صص 87-105.
13. کرم¬خانی، زینب (1398). هم¬افزایی مأموریت¬های دانشگاه بسوی دانشگاه جامعه¬محور، سومین کنفرانس ملی دانش و فناوری، روانشناسی، علوم تربیتی و جامعه¬شناسی ایران، مؤسسة همايش¬هاي توسعه محور دانش و فناوري سام ايرانيان، تهران، ایران.
14. کوثری، رضا؛ نیکنامی، مصطفی؛ دلاور، علی؛ آراسته، حمیدرضا و قورپیان، نادرقلی (1393). ارائة الگوی توسعة خلاقیت و نوآوری¬های علمی اعضای باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان براساس عوامل فردی، ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، دورة4، شمارة3، صص159-189.
15. گودرزوندچگینی، مهرداد (1397). رویکرد دانشگاه-های نسل چهارم کار و عمل (مورد مطالعه: دانشگاه-هاهی کمبریج، استنفورد و هاروارد)، آموزش مهندسی ایران، سال20، شمارة78، صص1-16.
16. مبینی‌دهکردی، علی و کشتکارهرانکی، مهران (1394). نوآوری اجتماعی: کنکاشی بر مفهوم‌سازی مبتنی بر تحلیل محتوای تعاریف، مدیریت نوآوری، سال4، شمارة2، تابستان1394، صص 115-134.
17. مبینی‌دهکردی، علی و کشتکارهرانکی، مهران (1395). فراترکیب مدل‌های نوآوری اجتماعی، برنامه‌ریزی رفاه و توسعة اجتماعی، سال7، شمارة26، بهار 1396، صص 101-137.
18. مبینی‌دهکردی، علی و کشتکارهرانکی، مهران (1397). نوآوری اجتماعی: مفاهیم، تعاریف، مدل‌ها، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم.
19. محمدی، یونس؛ مقبل‌باعرض، عباس و باقری‌مقدم، ناصر (1398). چارچوب تحلیل کارکردی نظام نوآوری منطقه‌ای در کشورهای در حال توسعه، مدیریت توسعة فناوری، دورة7، شمارة2، تابستان1398، صص 43-87.
20. معاونت پژوهش‌های زیربنایی و امور تولیدی، دفتر: مطالعات ارتباطات و فناوری‌های نوین (1397). نوآوری اجتماعی؛ معرفی و مفاهیم اولیه، کد موضوعی:280، شمارة مسلسل: 15895، خردادماه 1397.
21. موسوی، آرش (1398). مسیرهای تلاقی و همکاری فلسفه علم با سیاست‌گذاری علم، فناوری و نوآوری، سیاست علم و فناوری، ویژه‌نامة جامع سیاست علم و فناوری، سال11، شمارة2، تابستان1398، صص 17-29.
22. مهدی، رضا (1394). آینده¬شناسی آموزش عالی: راهبردها و پیامدهای سازگاری دانشگاه با محیط و جامعه، فرآیند مدیریت و توسعه، دورة28، شمارة1، صص31-54.
23. مهدی، رضا و شفیعی، مسعود (1399). الگو و چارچوب راهنما برای دانشگاه نوآور و ارزش¬آفرین، نوآوری و ارزش¬آفرینی، سال9، شمارة17، صص1-15.
24. مهدی، رضا و شفیعی، مسعود (1400). ریشه¬یابی سست¬پیوندی دانشگاه ایرانی با صنعت از دیدگاه خبرگان آموزش عالی، نوآوری و ارزش¬آفرینی، دورة10، شمارة19، صص39-54.
25. میرکمالی، سیدمحمد و رضائیان، صهبا (1394). تأثیر ساختار و فرهنگ سازمانی بر نوآوری: مطالعة تطبیقی در سازمان مرکزی دانشگاه‌های پیام‌نور، علمی‌کاربردی، آزاداسلامی و دانشگاه تهران، مدیریت نوآوری، سال4، شمارة1، بهار1394، صص 109-131.
26. هریس، کریس (1387). تشکیل تیم‌های نوآور، راهبردها و ابزارهای توسعه و یکپارچه¬سازی گروه‌های نوآور و کارآمد، ترجمة نصرآزادانی، بهروز و کلائی، هادی، اصفهان: ارکان دانش، صص 1-173.
27. یاسینی، علی؛ رضایی¬خواه، هدایت؛ تابان، محمد و زین¬آبادی، حسن (1395). شناسایی الگوهای ذهنی کارکنان دانشگاه ایلام در خصوص ارتقای شغلی با کاربست روش کیو، مدیریت سازمان¬های دولتی، دورة5، شمارة1، صص107-120.
28. نادعلی¬پورپلکی، حسن؛ کریمی، فریبا و نادی، محمدعلی (1398). کارآفرینی اجتماعی در آموزش عالی: یک مطالعة داده¬بنیاد، نوآوری و ارزش¬آفرینی، سال9، شمارة15، صص75-92.
29. Abdelrahim, M.; MohiEldin, M. & Mahmoud, I. (2019). Docommunity-based Medical Schools Produce More Communitybased Research? A Review of Four Medical Schools in Sudan and Saudi Arabia. Health Professions Education, 2, 1-12.
30. Avelino, F., Wittmayer, J. M., Pel, B., Weaver, P., Dumitru, A., Haxeltine, A., . . . O'Riordan, T. (2019). Transformative social innovation and (dis)empowerment. Technological Forecasting and Social Change, 145.
31.
Bassi, A., Ecchia, G., Guerra, A. (2016). Social Innovation Policies with the Involvement of Social Economy Organizations. Survey Evidence from European Countries. A working paper of the project: “Innovative Social Investment: Strengthening communities in Europe” (InnoSI), European Commission – Horizon 2020, European Commission, Research Executive Agency, Brussels 2016.#3 32. Brown, S. R., Baltrinic, E., & Jencius, M (2019), From concourse to Q sample to testing theory, Operant Subjectivity, 41, 1–17.
33. Brown, S.; During, D. & Selden, S. (2008). Q Methodology, Chapter 37, Handbook of Research Methods in Public Administration or Public Policy, p:722-755, Available at: www.handbook.uts.edu.au/subjects/details/57028.html.
34. Cajaiba-Santana, Giovany. (2013). Social innovation: Moving the field forward. A conceptual framework, Technological Forecasting & Social Change, http://dx.doi.org/10.1016/j.techfore.2013.05.008.
35. Castro Spila, J. (2018). "Social Innovation Excubator: Developing Transformational Work-Based Learning in the Relational University". Higher Education, Skills and Work-Based Learning, 8(1): 94-107.
36. Castro-Arce, Karina & Vanclay, Frank. (2019). Transformative social innovation for sustainable rural development: An analytical framework to assist community-based initiatives, Journal of Rural Studies, https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2019.11.010.
37. Ceulemans, K., Molderez, I., & Van Liedekerke, L. (2015). Sustainability reporting in higher education: a comprehensive review of the recent literature and paths for further research. Journal of Cleaner Production, 106, 127-143.
38. Dana, Léo-Paul., Gurau, Calin., Hoy, Frank., Ramadani, Veland & Alexander, Todd. (2019). Success factors and challenges of grassroots innovations: Learning from failure, Technological Forecasting & Social Change, pp 1-11.
39. Ellingsen, I.T., Storksen, I & Stephens, P. (2010). Q methodology in social work research, International Journal of Social Research Methodology, Volume 13, Issue 5,https://doi.org/10.1080/13645570903368286.
40. Eynon, Diane E. (2018). Social innovation in higher education: emergence and evolution of social impact centers, A dissertation in Higher Education Management Presented to the Faculties of the University of Pennsylvania in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Doctor of Education.
41. Fallis, George. (2004). The mission of the university deportment of Economics and Division of social science York university Toronto Canada.
42. Fassi, Davide., Landoni, Paolo., Piredda, Francesca & Salvadeo, Pierluigi. (2020). Universities as Drivers of Social Innovation: Theoretical Overview and Lessons from the “campUS” Research, Springer Nature Switzerland, https://doi.org/10.1007/978-3-030-31117-9.
43. Glaveanu, Vlad Petre (2018). Educating which creativity?. Thinking Skills and Creativity, 27, pp 25–32.
44. Gomez, J., Salazar, I., & Vargas, P. (2016). Sources of Information as Determinants of Product and Process Innovation. PloS one, 11(4), 143-152. 45. Halpaap, Beatrice., Peeling, Rosanna W & Bonnici, François. (2019). The role of multilateral organizations and governments in advancing social innovation in health care delivery, Infectious Diseases of Poverty (2019) 8:81. https://doi.org/10.1186/s40249-019-0592-y.
46.
Hanedaa,S; Itob, K. (2018). Organizational and human resource management and innovation: Which management practices are linked to product and/or process innovation?. Research Policy, 47(1), pp. 194-208.
47. Hochgerner, Josef (2009). Innovation Processes in the Dynamics of Social Change. ZSI- Centre for Social Innovation.
48. Holtgrewe, Ursula. (2017). Framework conditions for Social Innovation: D 6.4 of the SIC project, ZSI – Centre for Social Innovation, pp 1-18.
49. Lambert, Mike. (2007). 21 century learners- and their approaches to learning available at ulti Base Article.
50. Leal-Rodriguez, A. L., Roldan, J. L., Ariza-Montes, J. A., & Leal-Millan, A. (2014). From potential absorptive capacity to innovation outcomes in project teams: The conditional mediating role of the realized absorptive capacity in a relational learning context. International Journal of Project Management, 32(6). pp 1-14.
51. Llie, G.E., During, R., 2012. An analysis of social innovation discourses on Europe, Concepts and Strateies of Social innovation, Availabe at: https://webgate.ec.europa.eu/socialinnovationeurope /en/magazine/context/ highlights /analysis-social-innovation-discourses-europe.
52.
Mabel, S. & Benneworth, P. (2019). Is the entrepreneurial university also regionally engaged? Analysing the inflence of university's structural confiuration on third mission performance. A JournaL Technological Forecasting & Social Changem, 141 , 206–218.
53.
Majewski Anderson, Mark., Domanski, Dmitri & Howaldt, Jürgen. (2019). Social innovation as a chance and challenge for higher education institutions, The social innovation landscape- Global trandes. Pp 50-54.
54. Mix, V. L. (2013). Library and university governance: Partners in student success, Reference Services Review, 41(2), 253-265.
55. Mtawa, N.; Fongwa, S. & Wangenge-Ouma, G. (2016). The scholarship of university-community engagement: Interrogating Boyer’s model. International Journal of Educational Development, 49, 126–133.
56. Norman, W., Russell, C., Clarke, K. & Mackin, D., 2013. Growing Social Innovation in Northern Ireland, s.l.: The Young Foundation.
57. OECD (2016). Social Innovation Policy Framework for Croatia. Available on www.oecd.org.
58. Oeij, P. R., van der Torre, W., Vaas, F., & Dhondt, S. (2019). Understanding social innovation as an innovation process: Applying the innovation journey model. Journal of Business Research, 101, 243-254.
59. Peters, B., Herens, M., & Brouwers, J. (2018). Capturing Social Innovations in Agricultural Transformation from the Field: Outcomes of a Write-Shop. Sustainability, 10(12), 4727.
60. Rao-Nicholson, Rekha., Vorley, Tim & Khan, Zaheer. (2017). Social innovation in emerging economies: A national systems of innovation based approach, Technological Forecasting & Social Change,http://dx.doi.org/10.1016/j.techfore.2017.03.013.
61. Rehfeld, Dieter; Terstriep, Judith; Welchhoff, Jessica; Alijani, Sharam. (2015). “Comparative report on social innovation framework”. SIMPACT Project Report. Report #D1.1. Available on: http://www.simpactproject. eu/publications/reports/SIMPACT_D1_1_final.pdf.
62. Rivers, Bethany Alden., Armellini, Alejandro., Maxwell, Rachel., Allen, Sue & Durkin, Chris. (2015). Social innovation education: towards a framework for learning design. Higher Education, Skills and Workbased Learning. 5(4), pp. 383-400.
63. Sebestova, J., Palova, Z. (2017). Support of Social Innovations: Case of the Czech Republic, Public Sector Entrepreneurship and the Integration of Innovative, Business Models, available on: http://www.igi-global.com.
64. Stefan, I., & Bengtsson, L. (2017). Unravelling appropriability mechanisms and openness depth effects on firm performance across stages in the innovation process. Technological Forecasting and Social Change. pp 229-242.
65. Stickl, J. E., Kelly, L. W., & Carrie, A, (2019), Making sense of subjectivity: Q-methodology in counseling research, Counseling Outcome Research and Evaluatio, 10(2), 106–118.
66. Symaco , L. & Tee, M. (2019). Social responsibility and engagement in higher education: Case of the ASEAN. International Journal of Educational Development. www.elsevier.com/locate/ijedudev.
67. Ubels, H., Haartsen, T., & Bock, B. (2019). Social innovation and community-focussed civic initiatives in the context of rural depopulation: For everybody by everybody? Project Ulrum 2034. Journal of Rural Studies.
68. Uddin Ahmed, Jashim., Ashikuzzaman, N. M. & Mansur Mahmud, Aditi Sonia. (2017). Social innovation in education: BRAC boat schools in Bangladesh, Journal of Global Entrepreneurship Research (2017) 7:20, DOI 10.1186/s40497-017-0077-z.
69. Van Rensburg, N.J.; J. Meyer & H. Nel (2016). Social Innovation, Research and Community Engagement: Managing Interdisciplinary Projects for Societal Change. Paper Presented at the 2016 IEEE International Conference on Industrial Engineering and Engineering Management (IEEM).
70. Vries, H. d., Bekkers, V. & Tummers, L., 2015. Innovation in the Public Sector: A Systematic Review and Future Research, Agenda, pp 101-121.
71. Weerawardena, Jay., Salunke, Sandeep., Haigh, Nardia & Sullivan Mort, Gillian. (2019). Business model innovation in social purpose organizations: Conceptualizing dual social-economic value creation, Journal of Business Research,https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2019.10.016.
72. West. J. (2014), 5 Key Factors That Affect Your Employees’Productivity, National Business Research Institute,http://blog.doostang.com.
73. Wong, Chan-Yuan., Hsieh, Ying-Che., Wu, Ching-Yan & Hu, Mei-Chih. (2019). Academic Entrepreneurship for Social Innovation in Taiwan: The Cases of the OurCityLove Platform and the Forest App, Science, Technology & Society, 24:3 (2019): pp 446–464
. 74. Yolande, E. & Farrington, C. (2018). Community-based research: Engaging universities in technology related knowledge exchanges. Information & Organization, 28 , 129–139.
75. Zaibet, Lokman., Gibreel, Tarig., Akhzami, Sheikha., Hedjam, Rachid & Boughanmi, Houcine. (2019). A research-innovation model to foster university-industry links: an empirical typology, Asian Journal of Empirical Research, Volume 9, Issue 11 (2019): pp 321-336.