ارائه مدل زنجیره تأمین سبز محصولات لبنی با تأکید بر رضایت مشتریان: ترکیب رویکردهای مدلسازی ساختاری تفسیری و فرآیند تحلیل شبکه
محورهای موضوعی : عمومىعلی یوسفی 1 , مهدی همایون فر 2 * , عبدالعزیز پقه 3 , امیر اخوان فر 4
1 - دانشجوی دکتری مدیریت بازرگانی- بازاریابی، گروه مدیریت، واحد علی¬آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی آباد کتول، ایران
2 - استادیار گروه مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
3 - استادیار گروه مدیریت، واحد علی¬آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی آباد کتول، ایران
4 - استادیار گروه مدیریت دانشگاه پیام نور ج.ا.ا.
کلید واژه: زنجیره تامین سبز, رضایت مشتریان, مدلسازی ساختاری تفسیری, فرایند تحلیل شبکه,
چکیده مقاله :
هدف از پژوهش حاضر ارائه مدل زنجيره تامين سبز محصولات لبني با تاکید بر رضایت مشتریان می باشد. جامعه آماری پژوهش متشکل از اساتید دانشگاهی و خبرگان حوزه بازاریابی و صنایع غذایی و لبنی ایران است که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند. نمونه گیری تا مرحله اشباع نظری ادامه پیدا کرد. همچنین برای تعیین پایایی ابزاره اندازه گیری مقدار ضریب ICC مورد تایید قرار گرفت. در نهایت تعداد ده پرسشنامه و مصاحبه از خبرگان ملاک عمل قرار گرفته است. برای ارائه مدل از رویکرد مدلسازی ساختاری تفسیری و جهت اولویت بندی معیارها از فرایند تحلیل شبکه ای استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد عامل رضایت مشتری در ارتباط با موضوع پژوهش و ارائه الگوی زنجيره تامين سبز محصولات لبني از اثرپذیری بیشتری برخوردار می باشد و در مقابل عامل های نوآوری سبز، کارآفرینی سبز، عملکرد سبز، اقدامات سبز داخلی و مشارکت سبز بیرونی دارای بیشترین تاثیرگذاری و کمترین تاثیرپذیری می باشند. همچنین نتایج تحلیل میک مک نشان داد هفت عامل مرتبط با ارائه الگوی زنجیره تامین سبز محصولات لبنی از بعد قدرت نفوذپذیری و وابستگی به سه دسته عوامل نفوذی، وابسته و خودمختار تقسیم می شوند. در نهایت اولویت بندی معیارها نشان داد رضایت مشتری بالاترین وزن را در میان معیارهای زنجیره تامین سبز محصولات لبنی دارا می باشد.
The purpose of this study is to present a green supply chain model for dairy products with emphasis on customer satisfaction. The statistical population of the study consists of university professors and experts in the field of marketing and food and dairy industries of Iran who have been selected by purposive sampling. Sampling continued until the theoretical saturation stage. The value of ICC coefficient was also approved to determine the reliability of the measuring instrument. Finally, 10 questionnaires and interviews with experts were used. The interpretive structural modeling approach is used to present the model and the network analysis process is used to prioritize the criteria. Findings showed that the factor of customer satisfaction in relation to the research topic and the presentation of the green supply chain model of dairy products is more effective In contrast, the factors of green innovation have the most, green entrepreneurship, green performance, internal green actions and external green participation have the most impact and the least impact. Also, the results of Mick Mac analysis showed that 7 factors related to the presentation of the green supply chain pattern of dairy products in terms of permeability and dependence are divided into three categories of infiltrators, dependent and autonomous. Finally, the prioritization of criteria showed that customer satisfaction has the highest weight among the criteria of the green supply chain of dairy products
1. انصاری، منوچهر و اشرفی، سیدا و جبلی، هدی، 1395، بررسی تأثیر سرمایه انسانی بر نوآوری سبز. مدیریت صنعتی، دوره هشتم، شماره 2، ص ص 141-162.
2. برادران، وحید و محمدی پیرلر، ابراهبم و آقایی عطا، حسین و خیری¬نژاد، مجتبی، 1395، تأثیر ابعاد مدیریت زنجیره تأمین سبز بر عملکرد سازمان با رویکرد مدلسازی معادلات ساختاری. سیزدهمین کنفرانس بین¬المللی مهندسی صنایع، بابلسر.
3. پیله¬وری، نازنین و تاری¬یان، اعظم، 1395، بررسی رابطه ابعاد مختلف نوآوری¬های سبز در بهبود عملکرد سازمان در صنعت ساخت و ساز. کنفرانس بین¬المللی نخبگان مدیریت، تهران.
4. رضایی، بیژن و نادری، نادر و رستمی، سحر، 1397، ضرورت توسعه کارآفرینی سبز در بخش کشاورزی. کارآفرینی در کشاورزی، جلد پنجم، شماره 1، ص¬ص 1-16. 5. رضائیان، علی و نظافتی، نوید و باقری، روح¬اله (1397). شکل¬گیری شبکه دانش در شرکت¬های دانش¬بنیان. کاوش‌های مدیریت بازرگانی، دوره دهم، شماره 20، صص 213-187.
6. شاکری، رویا و ابراهیمی، شیلان و جمشیدی، رامیار، 1396، بررسی رابطه مدیریت زنجیره تأمین سبز و عملکرد شرکت¬ها در شهرک صنعتی شماره 3 شهر سنندج. دومین همایش بین¬المللی و چهارمین همایش ملی پژوهش¬های مدیریت و علوم انسانی، تهران.
7. شریف¬زاده، محمدشریف و عبدالله زاده، غلامحسین و رهبری، محمد، 1397، شناسایی و اولویت بندي
زمینه¬هاي توسعه کسب و کارهاي سبز در استان گلستان. توسعه کارآفرینی، دوره دوازدهم، شماره 2، ص¬ص 201-219.
8. شهبازی، کیومرث و حسن‌زاده، اکبر و جعفر‌زاده، بهروز (1393). بررسی تأثیر کارآفرینی و نوآوری بر رشد اقتصادی: رهیافت داده¬های تابلویی. نوآوری و ارزش¬آفرینی، دوره 2، شماره 5، ص¬ص 43-54.
9. غلامی، سودابه و ناظری، علی، 1397، مدیریت زنجیره تأمین سبز و عملکرد سازمان؛ نقش تعدیلگر گواهی¬نامه ایزو. مدیریت استاندارد و کیفیت، سال هشتم، شماره 1، ص¬ص 6-25.
10. فرح¬بخش، سمیرا، 1396، بررسی تأثیر عرضه-کننده سبز و نوآوری سبز بر مزیت رقابتی و عملکرد محیطی. پایان¬نامه کارشناسی¬ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، دانشکده علوم انسانی.
11. فزونی اردکانی، زهرا و فرهادیان، همایون و پزشکی¬راد، غلامرضا و رعنایی کردشولی، حبیب¬اله و طباطبائیان، حبیب¬اله، 1396، ترسیم ماتریس نهاد – پایداری نظام نوآوری صنعت لبنیات ایران. جلد 31، شماره 3، ص¬ص 216-227.
12. کریمی سارمه، زینب و اسماعیل پور، رضا، 1398، نقش مسئولیت اجتماعی شرکت و کارآفرینی سبز در توسعه پایدار. دومین کنفرانس ملی اندیشه¬های نوین در مدیریت کسب و کار.
13. محمدی، اسفندیار و شرفی، وحید و ویسی، سعید (1396). تاثیر نوآوری استراتژیک بر تمایل به خرید مشتری: نقش تعدیل¬گری قابلیت¬های نوآوری. نوآوری و ارزش آفرینی، دوره 6، شماره 12، ص¬ص 81-97. 14. معزز، هاشم و عزیزی، جواد (1395). توسعۀ مدل مدیریت زنجیرۀ تأمین سبز یانگ در شرکت سینره. مدیریت صنعتی، دوره 8، شماره 2، ص¬ص 309-332.
15. میرکاظمی، سیده عذرا و مودی، داود و وحدانی، محسن، 1396، نقش مزیت رقابتی در رضایتمندی مشتریان استخرهای شنا. پژوهش¬های کاربردی در مدیریت ورزشی. سال شم، شماره 1، ص¬ص 91-98.
16. نارکی، مسعود، 1397، ارزیابی شرکت¬های لبنی براساس شاخص¬های مؤثر بر عملکرد مدیریت زنجیره سبز با رویکرد فازی تحلیل سلسله مراتبی و تاپسیس (مطالعه موردی: شرکت¬های لبنی کاله، پاک و شرکت لینانیک). پایان¬نامه کارشناسی¬ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد گچساران، دانشکده فنی و مهندسی.
17. Ahi, P., & Searcy, C. (2013). A comparative literature analysis of definitions for green and sustainable supply chain management. Journal of cleaner production, 52, 329-341.
18. Ar, I. M. (2012). The impact of green product innovation on firm performance and competitive capability: the moderating role of managerial environmental concern. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 62, 854-864.
19. Arabatzis, G., Galatsidas, S., Intze, C., Chalikias, M. S., Tsiantikoudis, S., & Mamalis, S. (2015, September). Green Entrepreneurship and Green Products: Consumers' Views and Attitudes in Regional Unit of Evros. In HAICTA (pp. 291-297).
20. Attri, r., Dev, n., & Sharma, v. (2013). Interpretive Structural Modelling (ISM) approach: An Overview. Research Journal of Management Sciences, 2(2), 6.
21. Azevedo, S. G., Carvalho, H., & Machado, V. C. (2011). The influence of green practices on supply chain performance: A case study approach. Transportation research part E: logistics and transportation review, 47(6), 850-871.
22. Calik, E., & Bardudeen, F. (2016). A measurement scale to evaluate sustainable innovation performance in manufacturing organizations. Procedia Cirp, 40, 449-454.
23. Chavez, R., Yu, W., Feng, M., & Wiengarten, F. (2016). The effect of customer‐centric green supply chain management on operational performance and customer satisfaction. Business Strategy and the Environment, 25(3), 205-220.
24. Cheng, T. C. E., Lai, K. H., Lun, Y. V., & Wong, C. W. (2013). Green shipping management. Transportation Research Part E, (55), 1-2.
25. De Mendonca, T. R., & Zhou, Y. (2019). Environmental performance, customer satisfaction, and profitability: A study among large US companies. Sustainability, 11(19), 5418.
26. de Sousa Jabbour, A. B. L., Jabbour, C. J. C., Latan, H., Teixeira, A. A., & de Oliveira, J. H. C. (2014). Quality management, environmental management maturity, green supply chain practices and green performance of Brazilian companies with ISO 14001 certification: Direct and indirect effects. Transportation Research Part E: Logistics and Transportation Review, 67, 39-51.
27. Diabat, A., & Govindan, K. (2011). An analysis of the drivers affecting the implementation of green supply chain management. Resources, Conservation and Recycling, 55(6), 659-667.
28. Dubey, R., Gunasekaran, A., & Ali, S. S. (2015). Exploring the relationship between leadership, operational practices, institutional pressures and environmental performance: A framework for green supply chain. International Journal of Production Economics, 160, 120-132.
29. Ebrahimi, P., & Mirbargkar, S. M. (2017). Green entrepreneurship and green innovation for SME development in market turbulence. Eurasian Business Review, 7(2), 203-228.
30. El-Kassar, A. N., & Singh, S. K. (2019). Green innovation and organizational performance: the influence of big data and the moderating role of management commitment and HR practices. Technological Forecasting and Social Change, 144, 483-498.
31. Ge, B., Jiang, D., Gao, Y., & Tsai, S. B. (2016). The influence of legitimacy on a proactive green orientation and green performance: A study based on transitional economy scenarios in china. Sustainability, 8(12), 1344.
32. Gold, S., Trautrims, A., & Trodd, Z. (2015). Modern slavery challenges to supply chain management. Supply Chain Management: An International Journal.
33. Govindan, K., Sarkis, J., Jabbour, C. J. C., Zhu, Q., & Geng, Y. (2014). Eco-efficiency based green supply chain management: Current status and opportunities. European Journal of Operational Research, 2(233), 293-298.
34. Green, K. W., Zelbst, P. J., Meacham, J., & Bhadauria, V. S. (2012). Green supply chain management practices: impact on performance. Supply Chain Management: An International Journal.
35. Gunasekaran, A., & Ngai, E. W. (2012). The future of operations management: an outlook and analysis. International Journal of Production Economics, 135(2), 687-701.
36. Gürlek, M., & Tuna, M. (2018). Reinforcing competitive advantage through green organizational culture and green innovation. The service industries journal, 38(7-8), 467-491.
37. Hardika, A. L., Roespinoedji, R., Rashid, A. Z. A., & Saudi, M. H. M. (2019). The Effect of Green Organizational Culture and Green Innovation in influencing Competitive Advantage and Environmental Performance.
38. Kauppi, K. (2013). Extending the use of institutional theory in operations and supply chain management research. International Journal of Operations & Production Management.
39. Ketata, I., Sofka, W., & Grimpe, C. (2015). The role of internal capabilities and firms' environment for sustainable innovation: evidence for G ermany. R&d Management, 45(1), 60-75.
40. Khan, S. A. R. (2020). Empirical Studies on Green Supply Chain Management. In The Critical Success Factors of Green Supply Chain Management in Emerging Economies (pp. 35-64). Springer, Cham.
41. Kiron, D., Kruschwitz, N., Haanaes, K., & von Streng Velken, I. (2012). Sustainability nears a tipping point. MIT Sloan Management Review, 53(2), 69-74.
42. Klerkx, L., & Nettle, R. (2013). Achievements and challenges of innovation co-production support initiatives in the Australian and Dutch dairy sectors: a comparative study. Food Policy, 40, 74-89.
43. Kumar, V., Batista, L., & Maull, R. (2011). The impact of operations performance on customer loyalty. Service Science, 3(2), 158-171.
44. Lai, J. Y., & Yang, C. C. (2009). Effects of employees' perceived dependability on success of enterprise applications in e-business. Industrial Marketing Management, 38(3), 263-274.
45. Lampikoski, T. (2012). Green, Innovative, and Profitable: A Case Study of Managerial Capabilities at Interface Inc. Technology Innovation Management Review, 2(11).
46. Lintukangas, K., Hallikas, J., & Kähkönen, A. K. (2015). The role of green supply management in the development of sustainable supply chain. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 22(6), 321-333.
47. Makower, J. (2013). State of Green Business 2013. Oakland: Greenbizz Group.
48. Malone, D. W. (2014). An introduction to the application of interpretive structural modeling. Proceedings of the IEEE, 63(3), 397-404.
49. Otto, A. S., Szymanski, D. M., & Varadarajan, R. (2019). Customer satisfaction and firm performance: insights from over a quarter century of empirical research. Journal of the Academy of Marketing Science, 1-22.
50. Ouakouak, M. L., Ouedraogo, N., & Mbengue, A. (2014). The mediating role of organizational capabilities in the relationship between middle managers’ involvement and firm performance: A European study. European Management Journal, 32(2), 305-318.
51. Roehrich, J. K., Hoejmose, S. U., & Overland, V. (2017). Driving green supply chain management performance through supplier selection and value internalisation. International Journal of Operations & Production Management.
52. Rosenzweig, E. D., Roth, A. V., & Dean Jr, J. W. (2003). The influence of an integration strategy on competitive capabilities and business performance: an exploratory study of consumer products manufacturers. Journal of operations management, 21(4), 437-456.
53. Saaty, T.L., Takizawa, M. (1986). Dependence and Independence: from Linear Hierarchies to Nonlinear Network. European Journal of Operational Research, 26, 229-237.
54. Schiederig, T., Tietze, F., & Herstatt, C. (2012). Green innovation in technology and innovation management–an exploratory literature review. R&d Management, 42(2), 180-192.
55. Scott, W.R. (2008). Institutions and Organizations: Ideas and Interests, 3rd ed.. Sage Publications, Los Angeles, CA.
56. Sharma, S., & Gandhi, M. A. (2016). Exploring correlations in components of green supply chain practices and green supply chain performance. Competitiveness Review. 57. Sheu, J. B., & Talley, W. K. (2011). Green supply chain management: trends, challenges, and solutions.
58. Shin, Y., & Thai, V. V. (2015). The impact of corporate social responsibility on customer satisfaction, relationship maintenance and loyalty in the shipping industry. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 22(6), 381-392.
59. Silajdžić, I., Kurtagić, S. M., & Vučijak, B. (2015). Green entrepreneurship in transition economies: a case study of Bosnia and Herzegovina. Journal of Cleaner Production, 88, 376-384.
60. Singh, M. D., & Kant, R. (2011). Knowledge management barriers: An interpretive structural modeling approach. International Journal of Management Science and Engineering Management, 3(2), 10.
61. Swink, M., Narasimhan, R., & Kim, S. W. (2005). Manufacturing practices and strategy integration: effects on cost efficiency, flexibility, and market‐based performance. Decision Sciences, 36(3), 427-457.
62. Trivyza, N. L., Rentizelas, A., & Theotokatos, G. (2017, February). Sustainability assessment of ship energy systems at the design phase: Integrating environmental and economic aspects. In 4th International EurOMA Sustainable Operations and Supply Chains Forum (pp. 1-10).
63. Vachon, S., & Klassen, R. D. (2006). Extending green practices across the supply chain: the impact of upstream and downstream integration. International Journal of Operations & Production Management, 26(7), 795-821.
64. Vanalle, R. M., Ganga, G. M. D., Godinho Filho, M., & Lucato, W. C. (2017). Green supply chain management: An investigation of pressures, practices, and performance within the Brazilian automotive supply chain. Journal of cleaner production, 151, 250-259.
65. Varadarajan, R. (2017). Innovating for sustainability: a framework for sustainable innovations and a model of sustainable innovations orientation. Journal of the Academy of Marketing Science, 45(1), 14-36.
66. Vijayvargy, L., Thakkar, J., & Agarwal, G. (2017). Green supply chain management practices and performance. Journal of Manufacturing Technology Management.
67. Warfield, J.N. (1974). Developing interconnected matrices in structural modeling. IEEETransactions on Systems, Man and Cybernetics, 4(1), 51-81.
68. West, D. C., Ford, J., & Ibrahim, E. (2015). Strategic marketing: creating competitive advantage. Oxford University Press, USA.
69. Yang, C. S., Lu, C. S., Haider, J. J., & Marlow, P. B. (2013). The effect of green supply chain management on green performance and firm competitiveness in the context of container shipping in Taiwan. Transportation Research Part E: Logistics and Transportation Review, 55, 55-73.
70. Yusuf, Y. Y., Gunasekaran, A., Musa, A., El-Berishy, N. M., Abubakar, T., & Ambursa, H. M. (2013). The UK oil and gas supply chains: An empirical analysis of adoption of sustainable measures and performance outcomes. International Journal of Production Economics, 146(2), 501-514.
71. Zailani, S., Jeyaraman, K., Vengadasan, G., & Premkumar, R. (2012). Sustainable supply chain management (SSCM) in Malaysia: A survey. International journal of production economics, 140(1), 330-340.
72. Zhu, Q., Sarkis, J., & Lai, K. H. (2013). Institutional-based antecedents and performance outcomes of internal and external green supply chain management practices. Journal of Purchasing and Supply Management, 19(2), 106-117.