شناسایی مدل و تدوین شایستگی های اعضای هیأت علمی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی ایران: یک مطالعه ی کیفی
محورهای موضوعی :هدیه محبت 1 , کورش فتحی واجارگاه 2 * , پریوش جعفری 3
1 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران
2 - دانشگاه شهید بهشتی
3 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
کلید واژه: مدل شایستگی توسعه حرفه¬, ای اعضای هیأت علمی آموزش عالی.,
چکیده مقاله :
در حال حاضر اعضای هیأت علمی به عنوان رکن اساسی در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی در نظر گرفته می شوند. همچنین تحولات آینده دانشگاهها به شایستگی ها، نوآوری ها و برنامه های توسعه حرفه ای اعضای هیأت علمی بستگی دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی مدل و شایستگیهای اعضای هیئت علمی و در چارچوب رویکرد کیفی و تحلیل محتوا صورت گرفته است. جامعه پژوهش شامل کلیه اساتید و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه های دولتی می باشد، نمونه گیری در این پژوهش بر اساس منطق نمونه گیری در روشهای کیفی بصورت هدفمند و با استفاده از روش نمونه گیری ملاك محور و شبكه اي انجام شده است. تعداد اطلاع رسان های پژوهش بر مبنای اصل اشباع در تحقیقات کیفی و 23 نفر می باشد و از دانشگاه های مختلف انتخاب شده اند. اطلاعات مورد نیاز برای تحقیق با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع آوری شده‌اند. تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده از مصاحبه ها در چند مرحله و با استفاده از راهبرد تحليل مضموني صورت گرفت. براي حصول اطمينان از اعتبار نتايج از ممیزی همگنان و بازبيني اعضا استفاده شده است. نتایج بدست آمده از پژوهش نشان داد که می توان شایستگیهای اعضای هیئت علمی را در شش بعد شایستگیهای آموزشی، پژوهشی، سازمانی، اخلاقی، فردی و حرفه ای و 44 زیر شایستگی طبقه بندی نمود.
faculty members are considered as key factors in universities and higher education institutions. Future developments of universities also depend on the competencies, innovations and professional development programs of faculty members. The present study aims to investigate the model and competencies of faculty members in the framework of qualitative approach and content analysis. The research population is composed of all the professors and higher education students in Iran’s universities. Sampling, similar to most sampling types in qualitative studies, is a purposive one, through a criterion and network sampling strategies. The number of informants, based on the principle of saturation in qualitative studies, is 23 who come from diverse universities and institutes. Semi- structured interviews were employed to gather the data, which subsequently were analyzed in several stages using the thematic analysis method. The validity of the analyses was ensured by peer audit and peer debriefing. Results indicated that the competencies of faculty members in six dimensions of educational, research, organizational, ethical, individual and professional competencies and 44 subspecialties were classified.
اجتهادي، مصطفي؛ قورچيان، نادرقلي؛ جعفري، پريوش و شفيع زاده، حميد(1390). شناسايي ابعاد و مولفه هاي بهسازي اعضاي هيات علمي به منظور ارائه يک مدل مفهومي. پژوهش و برنامه ريزي در آموزش عالي، 17(4):46-21#
بيرمي پور، علي(1390). بررسي تحليل طرح ارزشيابي کيفي توصيفي در مدارس ابتدايي کشور و ارائه چارچوب نظري براي اجراي مناسب آن. ( پايان نامه دکتري علوم تربيتي: برنامه¬ريزي درسي). دانشگاه اصفهان، اصفهان.3
جعفری، پریوش؛ قورچیان، نادر قلی؛ بهبودیان، جواد و شهیدی، نیما(1391). ارائه الگویی ساختاری برای رابطه خودکارآمدی و شایستگی¬های اعضای هیئت علمی با کیفیت تدریس آنان در دانشگاه آزاد اسلامی، پژوهش در برنامه¬ریزی درسی، 9(5): 67-49.#
جمشیدی، لاله(1386). بررسی وضعیت بالندگی اعضای هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی و ارائه الگویی به منظور بهبود مستمر آن، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی.#
زاهدی، سکینه و بازرگان، عباس(1392). نظر اعضای هیئت علمی درباره نیازهای توسعه حرفه¬ای آنان و شیوه های برآوردن نیازها، پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، 67، 69-89.#
سلیمی، قاسم؛ حیدری، الهام و کشاورزدی، فهیمه(1394). شایستگی¬های اعضای هیئت علمی جهت تحقق رسالت دانشگاهی؛ تأملی بر ادراکات و انتظارات دانشجویان دکتری، نوآوری و ارزش آفرینی، 3(7): 103-85.#
سلیمانی، نادر(1392). ابعاد کیفیت زندگی کاری اعضای هیئت علمی در آیینه پژوهش محیط پژوهش: دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 4(3): 192-171.#
صادقی، فتح الله؛ حسینی، سید محمود؛ رضوانفر، احمد؛ شریف زاده، ابوالقاسم و مریدالسادات، پگاه(1388). واکاوی سازه¬های تأثیر گذار بر توسعه حرفه¬ای اعضای هیئت علمی دانشکده¬های کشاورزی، تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 40(4): 77-69#
عابدینی بلترک، میمنت( 1394). تبیین ویژگی های برنامه درسی سازنده گرا در آموزش عالی و تعیین میزان کاربست آن در دانشگاههای شیراز و علوم پزشکی شیراز( پایان نامه دکتری)، دانشگاه اصفهان: دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.#
گال، مرديت؛ بورگ، والتر و گال، جويس و همکاران (1386). روش تحقيق کمي وکيفي در علوم تربيتي و روان شناسي. ترجمه: احمد رضا نصر و همکاران، تهران: سمت و شهيد بهشتي.#
محب زادگان، یوسف؛ پرداختچی، محمد حسن؛ قهرمانی، محمد و فراستخواه، مقصود(1392). تدوین الگویی برای بالندگی اعضای هیئت علمی با رویکرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد، پژوهش و برنامه¬ریزی در آموزش عالی، 17: 25-1.#
منصوریان، یزدان(1386). گراندد تئوری چیست و چه کاربردی دارد؟، همایش چالشهای علم اطلاعات، دانشگاه اصفهان: اصفهان. 9 و 10 خرداد.
نورشاهی، نسرین و سمیعی، حسین(1390). بررسی کیفیت زندگی کاری اعضای هیأت علمی دانشگاههای دولتی و ارائه راهکارهایی برای بهبود آن، پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، 59: 114-91.#
نورشاهی، نسرین(1393). عوامل مؤثر بر رشد حرفه اي اعضاي هیأت علمی و ارائه راهکارهایی براي بهبود آن. فصلنامه پژوهش و برنامه ریزي در آموزش عالی، 20(3): 95-120.#
Akbari Lakeh M ; Karimi Moonaghi. H ; Makarem. A(2012) .Medical Faculty Members’ Teaching Competencies and Factors Affecting It. Future of Medical Education Journal, 2(3):7-10#
Alexander, A., Karvonen, M., Ulrich, J., Davis, T., Wade., A (2012). Community College Faculty Competencies. Community College Journal of Research and Practice, 36 (11): 849-862#.
Ayres, L. (2008), thematic coding and analysis, in The SAGE Publication LTD, Londan, UK#.
Amundsen, C. & et al.(2005). The What and Why of Faculty Development in Higher Education: An In-depth Review of the Literature, Available at:http :// doe .concordia.ca/cslp/Downloads/PDF/CAmundsen_etal.pdf.
Baasandorj, D. (2010). Faculty development program needs at Mongolian State University: Content and Strategies. Retrieved November 16, 2011, from www. ProQuest.com,UMI 344133838#.
Bing lu , B. A. (1991). A Compartive Study of Faculty Development Programs in The United States & Publics Republic of China, Thsis of Doctor of Higher Education, Texas Tech University#.
Buczynski, J.A., and Mall, S.R (2010). Developing faculty ICT competencies inside and outside the library. Internet Reference Services Quarterly. 15 (2): 87- 96#.
Debate, K. A (2010). Community college faculty perceptions and behaviors related to academic advising: University of South Florida#.
Edgren, S. K (2006). Cultural competence of baccalaureate nursing faculty. Journal of Nursing Education, 46 (8): 360 – 366#.
Elbarbary R S(2015). Identifying Core Mobile Learning Faculty Competencies Based Integrated Approach: A Delphi Study, Journal of Education and Learning, 4(2): 81-95#
Findlow, S (2012). Higher education change and professional-academic identity in newly ‘academic’ disciplines: the case of nurse education. High Education, 63: 117–133#.
Lorinda,S., Michael, B., Geraldine, J (2006). Cultural competence of baccalaureate nursing faculty: are we up to the task?. Journal of Cultural Diversity. 13 (3): 131-140#.
Guerra, Rocio delcarmen Chavela.(2011). Faculty Development Units at Mexican Higher Education Institutions: A Descriptive Study of Characteristics, Common Practices, and Challenges, Thsis of Doctor of philosophy, Purdue University#.
Hyatt, L., Williams, P. E (2011). 21st Century Competencies for Doctoral Leadership Faculty. Innov High Educ, 36: 53- 66#.
Jordan, C., Doherty, W. J., Webb, R., Cook, N., Dubrow, G., Mendenhall, T. J (2012). Competency-Based Faculty Development in Community-Engaged Scholarship: A Diffusion of Innovation Approach. Journal of Higher Education Outreach and Engagement. 16 (1): 65- 95#.
Karen L , et al (2013). Advancing Faculty Development In Medical Education: A systematic Review” Acad.Medicine , 88(7)#.
Myers, B. E., Dyer, J. E (2003). Advising Components, Roles, and Perceived Level of Competence of University Faculty. Journal of Southern Agricultural Education Research, 53 (1): 247 -261#.
Mehdinezhad, V (2012). Faculty members understanding of teaching efficacy criteria and it relation to their characteristics. International Journal of Instruction. 5 (2): 213- 236#.
Nwagbo, P. N (2012). Implications of nursing faculties’ cultural competence, Journal of Nursing Education, 51 (5): 262 – 268#.
Reneau, M (2013). Teaching Nurses Sight Unseen: Comparing the Cultural Competency of Online and On-Campus BSN Faculty”, Journal of Transcultural Nursing, 24(1): 78–85#.
Ragan, L. C., Bigatel, P. M., Dillon, J. M (2012). from Research to Practice: Towards an Integrated and Comprehensive Faculty Development Program. Journal of Asynchronous Learning Networks. 16 (5):71- 86#.
Rauch, F. & Steiner, R (2013). Competences for Education for Sustainable Development in Teacher Education. c e p s Journal, 3 (1): 9 – 24#.
Strauss, A. and Corbin, J (1998).Basics of Qualitative Research: Ground Theory Procedures and Techniques, CA, Sage publication#.
Stritter, F. T., Bland, C. D., Youngblood, P. L (1991). Determining Essential Faculty Competencies. Teaching#
Sugumar, V (2009). Competency mapping of teachers in tertiary education: ANNA university#.
Siddiqui, Z. S.(2009). Faculty Development: A Step towards Quality & Excellence, Journal of Quality and Technology Management, 7) 2#(.
Soomroa K A, Zaib S Y and Jafric I H(2015). Competence and usage of Web 2.0 technologies by higher education faculty, Educational Media International, Routledge ,http://dx.doi.org/10.1080/09523987.2015.1095522#.
Wolfe R.E. )2015(.Educator Competencies for Personalized, Learner-Centered Teaching. Boston, MA: Jobs for the Future#