الگوی تجاری سازی فناوری های نوظهور در شرکت های دانش بنیان
محورهای موضوعی : عمومىحبیب الله طباطبائیان 1 * , اسماعیل قادری فر 2 , مهدی الیاسی 3 , جهانیار بامداد صوفی 4
1 - دانشگاه علامه طباطبايي
2 - مدیریت تکنولوژی دانشگاه علامه طباطبایی
3 - مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی
4 - مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی
کلید واژه: الگوی تجاری سازی , فناوری های نوظهور , شرکت های دانش بنیان,
چکیده مقاله :
یافته های پژوهشی در ارتقای کیفیت زندگی بشر و توسعه سطح رفاه جامعه و تحولات اقتصادی و اجتماعی بین المللی نقش به سزایی ایفا می کنند، اما این یافته ها تا زمانی که جنبه کاربردی پیدا نکنند و به بازار عرضه نشوند یا در دسترس متقاضیان قرار نگیرند از اهمیت لازم برخوردار نخواهند بود و هزینه های تحقیق را جبران نخواهند کرد. هدف اصلی این تحقیق طراحی الگوی تجاری سازی فناوری های نوظهور در شرکت های دانش بنیان است در واقع این تحقیق به دنبال بررسی این موضوع است که موانع مستقیم و غیر مستقیم موثر در موفقیت تجاری سازی فناوری های نوظهور در شرکت های دانش بنیان را تحلیل و شناسایی نماید. از این رو سعی شده با الگوگیری از تحقیقات پیشین و مطالعات اسنادی چارچوب پایه مناسبی برای انجام این تحقیق ایجاد شود. سپس بر اساس چارچوب اولیه به بررسی عمیق و واکاوی مطالعه موردی ها پرداخته شود. جهت مطالعه دقیق مطالعه موردی های مد نظر تحقیق که 10 شرکت دانش بنیان از لیست شرکت های دانش بنیان صنعتی معاونت علم و فناوری ریاست جمهوری هستند از ابزار مصاحبه و مطالعه اسناد و مدارک این شرکت ها جهت استخراج مدل مفهومی تحقیق استفاده شد. مدل مفهومی حاصل از بررسی این شرکت ها در ابعاد رونمایی کسب و کار، عوامل سازمانی، چرخه عمر، سیاست دولت، اکوسیستم نوآوری، عوامل محیطی ، توسعه بازار، موفقیت دامنه دار محصول تجاری سازی شده ترسیم شدند. روایی و پایایی تحقیق از طریق گروه کارشناسان 15 نفره و 5 مصاحبه مجدد مورد سنجش قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از کدگذاری باز و محوری استفاده شد و از نرم افزار MAX Qda داده های حاصل از مصاحبه ها مورد تحلیل قرار گرفت. در نهایت مکعب فناوری شامل 6 بسته سیاستگذاری به عنوان پیشنهادات تحقیق ارائه شد.
Research findings play a significant role in promoting the quality of human life and the development of the community's welfare and international economic and social developments, but these findings, as long as they are not applied and are not available to the public or available to applicants They will not be of much importance and will have the cost of research Will not be compensated. The main purpose of this research is to design the Emerging Technologies Commercialization Model in knowledge-based companies. In fact, this research seeks to analyze and identify the direct and indirect barriers to the success of the commercialization of emerging technologies in knowledge-based companies. Make Therefore, it has been tried to create a good framework for this research by drawing on previous research and documentary studies. Then, based on the original framework, we will examine the case studies and analyze them. To study the case studies of 10 research companies that were selected from the list of knowledge based companies of the Vice Presidency of Science and Technology, the tools of interviewing and studying the documents of these companies were used to extract the conceptual model of the research. The conceptual model derived from the review of these companies in terms of business disclosure, organizational factors, life cycle, government policy, ecosystem of innovation, environmental factors, market development, and the success of the commercialized product. Validity and reliability of the research were measured through a group of 15 experts and 5 re-interviews. To analyze the data, open and axial coding was used and the software MAX QDa Data from the interviews were analyzed. Finally, a technology cube including 6 policy packages was presented as research proposals.
1. آقاجانی، حسنعلی و همکاران. (1394). شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر تجاری سازی محصولات شرکت های دانش بنیان با تکنیک FAHP شاهد تجربی: شرکت های دانش بنیان مستقر در مراکز رشد مناطق شمالی ایران). مجله تحقیق در عملیات در کاربردهای آن، سال دوازدهم، شماره سوم (پیاپی 46)، صص 85-100.
2. انصاري، رضا و طباطبائیان، سید حبیب الله. (1385). طراحی رویکرد سیستمی در سیاست گزاري تکنولوژي هاي نوظهور، یک ضرورت ملی. همایش آینده پژوهی، فناوری و چشم انداز توسعه.
3. بندریان، رضا. (1388). بازاریابی و تجاری سازی فناوری های جدید: مراحل، عوامل تسهیل کننده و کلیدی موفقیت. فصلنامه تخصصی پارک ها و مراکز رشد، شماره 19، صص 39-45.
4. بندریان، رضا و بندریان، مهدی. (1392). الگوی اثر بخش توسعه فناوری در سازمان های پژوهش و فناوری. نشریه صنعت و دانشگاه، سال پنجم، شماره17 , 18 ، صص 27-38
5. پرندی، منصور و همکاران. (1393). موانع تجاریسازی نتایج تحقیقات دانشگاهی در رشتههای علوم پایه دانشگاههای تهران. فصلنامه انجمن آموزش عالی ایران، سال ششم، شماره چهارم، صص 83-105
6. جاهد، حسینعلی و آراسته، حمیدرضا. (1392). عوامل برون سازمانی مؤثر در تجاريسازي نتایج پژوهشی. فصلنامه پژوهش و برنامه ریزي در آموزش عالی، شماره 67، صص 45-68.
7. حسنقلی پور، حکیمه و همکاران. (1389). الزامات، ضرورت ها و مکانیزم های تجاری سازی دانش در دانشکده های مدیریت. مدیریت بازرگانی، دوره 2، شماره 6، صص 41 تا 60
8. حجت دوست، سجاد. (1393). شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر تجاری سازی نتایج تحقیقات مرتبط با کارآفرینی (مطالعه :موسسات آموزش عالی شهرستان زاهدان). پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم انسانی ، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه سیستان و بلوچستان
9. خلیل، طارق. (1389).مدیریت تکنولوژي رمز موفقیت در رقابت و خلق ثروت. ترجمه:اعرابی، محمد؛ ایزدي، داود، نشر دفتر، پژوهشهاي فرهنگی.
10. دلاور، عطيه و همکاران. (1391). فرآيند تجارى سازى محصولات با فناورى پيشرفته ( مطالعه موردى در هواپيماهاى تجارى). بهبود مدیریت، سال ششم، شماره 1، صص 81-104.
11. شمسی, محمد و شمس، زهره و انصاری، رضا. (1395). رتبه بندی عوامل موثر در تجاری سازی ایده ها در صنعت فناوری اطلاعات با رویکردAHP فازی مطالعه موردی در شرکت صنایع رایانه فراسو، سومین همایش ملی پژوهش های مدیریت و علوم انسانی در ایران، تهران، موسسه پژوهشی مدیریت مدبر
12. عباسی اسفنجانی، حسین. (1396). طراحی الگوی تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی با روش مدل سازی معادلات ساختاری حداقل مربعات جزئی (SEM-PLS). فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 82، صص 33-56.
13. فکور، بهمن. ( 1385). مروری بر مفاهیم نظری تجاری سازی نتایج تحقیقات، مجله رهیافت، شماره 37، صص 24-32.
14. کیارسی حیدر، پگاه. (1390). بررسی عملکرد تجاری سازی فناوری در کشور طی برنامه های دوم، سوم و چهارم توسعه دومین کنفرانس مدیریت اجرایی، تهران.
15. گودرزي، مهدي و همکاران. (1392). الگوي جامع تجار يسازي فناوري در پژوهشگاه هاي دولتي ايران. فصلنامه مدیریت توسعه فناوری، شماره 1، صص 37-66.
16. محمدي، مجید. (1393). شناسایی و رتبهبندي عوامل محیطی تاثیرگذار در تجاريسازي فناوري نانو در صنعت غذایی ایران. دوفصلنامه توسعه تکنولوژي صنعتی شماره بیست و سه، صص 11-20.
17. ملک زاده، غلامرضا. (1385). بازاريابي فناوري و تجاري سازي نتايج پژوهش ها. رشد فناوری(فصلنامه تخصصي پارك ها و مراكز رشد)،شماره 8، صص 25-21
18. نبوی، سیدحسن و همکاران. (1394). بررسی تأثیر منابع شرکت و متغیرهای محیطی در تجاری سازی محصول جدید در مرکز ملی علوم و فنون لیزر ایران. فصلنامه مدیریت نوآوری، دوره 4، شماره 1، بهار 1394، صفحه 1-24
19. Amadi-Echendu, J. E., &Rasetlola, R. T., (2011). Technology Commercialization Factors, Frameworks and Models. Int'l Technology Management Conference
20. Baker ,D .(2004). The strategic management of technology ,Chandos Publishing, UK ,P23
21. Bandarian, R. (2005).Enablers of Commercialization in Research Organizations”, Proceeding of International Management Conference, Sharif University of Technology, Iran.
22. Bandarian, R. (2008); Measuring Commercial Potential of Technology with Fuzzy Logic”, Journal of Science & Technology Policy, no.1(1), pp. 15-32.
23. Behboudi,M.; Jalili,N.; Mousakhani, M.(2011). Examine the Commercialization Research Outcomes in Iran A Structural Equation Model. International Journal of Business and Management, Vol. 6, No. 7, pp. 261-275
24. Braun, M., Brown, D., Graf,G., Leroyer, J., Sabisch, H., Meissner, D., Rouach D., and P. Santi (2000); “Getting More Innovation from Public Research”, European Commission, Enterprise Directorate General, P.4-6
25. Caerteling, J. S., Johannes, I. M., Andre, G. D., (2008). Technology Commercialization in Road Infrastructure: How Government Affects the Variation and Appropriability of Technology. J PROD INNOV, 25, 143–161
26. Chen, C.J., Chang, C.C., & S.W. Hung (2011).Influences of Technological Attributes and Environmental Factors on Technology Commercialization. Journal of Business Ethics, no.104(4), pp.525-535
27. Cho, J., Lee, J., (2013). Development of a new technology product evaluation model for assessing commercialization opportunities using Delphi method and fuzzy AHP approach. Expert Systems with Applications, 40, pp. 5314–5330
28. Datta, A., Reed, R., & Jessup, L(2013). Commercialization of innovations: an overarching framework and research agenda. American Journal of Business, 28(2), 5-5
29. Diane, A.I.(2004). S&T Commercialization of Federal Research Laborites and University Research., Carleton University Eric Sport, School of Business, Canada
30. Elmuti, D., Abeb, M. & Nicolosi, M. (2005). An overview of strategic alliances between universities and corporations. Journal of workplace Learning, 16 (2), pp. 115- 129
31. GROEN, A. J. & WALSH, S. T. (2013). Introduction to the Field of Emerging Technology Management. Creativity and Innovation Management, 22, 1-5.
32. Halaweh, M. (2013). Emerging Technology: What is it? J. Technol. Manag. Innov. 2013, Volume 8, Issue 3
33. Industry Canada (2006).People and Excellence: the Heart of Successful Commercialization. vol/ II, Supporting Material. Ottawa, Industry Canada.
34. Jung, M., Lee, Y. & Lee, H. J .(2015). Classifying and prioritizing the success and failure factors of technology commercialization of public R&D in South Korea: using classification tree analysis. The Journal of Technology Transfer, Vol. 40, Issue 5, pp 877–898
35. Kalaitzandonakes, N (1997). Commercialization of research and Technology. Department of Agricultural Economics, pp. 1-27.
36. kaylson, M .(2004). Commercialization of research results in United States; An overview of federal and academic.
37. Kirchberger, M. A. & Pohl, L. (2016). Technology commercialization: a literature review of success factors and antecedents across different contexts . The Journal of Technology Transfer, Vol. 41, Issue 5, pp 1077–1112
38. Krabel, S & Schacht, A (2012).The Influence of Leadership on Academic Scientists’ Propensity to Commercialize Research Findings. Jena Economic Research Papers, no. 2012, 027. pp.1-22
39. Lee, C.J., S. Lee, M.S. Jhon, & J. Shin. (2013). Factors influencing nanotechnology commercialization: an empirical analysis of nanotechnology firms in South Korea. Journal of Nanoparticle Research, 15 .
40. Martyniuk, Andrew ,O.; Jain,Ravi K.; J. Stone, Harry (2003).Critical Success Factors And Barriers To Technology Transfer: Case Studies and Implications”, International Journal of Technology Transfer and Commercialization, Vol. 2, No.3 pp. 306-327, 2003
41. Moghimi, S.M., & et al. (2010). The effect of environmental factors on commercialization of ideas and research results, Journal of Strategic Management Studies, 2, pp. 113-126
42. Nilsson, A. S., Rickne, A., &Bengtsson, L. (2009). Transfer of academic research: uncovering the grey zone, Journal of Technol Transf, DOI 10.1007/s10961-009-9124-4.
43. Park, T , & Ryu, D . (2015). Drivers of technology commercialization and performance in SMEs: The moderating effect of environmental dynamism", Management Decision, Vol. 53 Iss: 2, pp.338 – 353
44. Powell ,W .W , .Koput ,K .W ., & Smith-Doerr ,L.(1996). .Interorganizational Collaboration and the Locus of Innovation :Networks of Learning in Biotechnology. Administrative Science Quarterly ,VOL ,41 .PP.116-145
45. Rogers, M. (2004). Network, Firm size and Innovation", Small Business Economics, vol. 22.
46. ROTOLO, D., HICKS, D. & MARTIN, B. (2015). What is an emerging technology? Research Policy, 44, 1827–1843
47. Salehi Yazdi, Fh. (2015). Commercializing Emerging Technologies through Networks: Case of Nanotech SMEs in the UK. thesis submitted to The University of Manchester for the degree of Doctor of Philosophy in the Faculty of Humanities, Manchester Institute of Innovation Research Manchester Business School
48. Soltani Gardfaramarzi, H. (2011). Commercialization: factor influencing the growth of knowledge-based enterprises and national economic development, Pardis Technology Park, 9(26), pp. 6-13
الگوی تجاری سازی فناوری های نوظهور در شرکت های دانش بنیان
*حبیب اله طباطباییان ** اسماعیل قادری فر *** مهدی الیاسی ****جهانیار بامداد صوفی
* دانشیار دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی
** دانشجوی دکتری مدیریت تکنولوژی دانشگاه علامه طباطبایی
*** دانشیار دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی
****دانشیار دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی
نویسنده مسول: taba@tsi.ir
چکیده:
يافته هاي پژوهشي در ارتقاي كيفيت زندگي بشر و توسعه سطح رفاه جامعه و تحولات اقتصادي و اجتماعي بين المللي نقش به سزايي ايفا مي كنند، اما اين يافته ها تا زماني كه جنبه كاربردي پيدا نكنند و به بازار عرضه نشوند يا در دسترس متقاضيان قرار نگيرند از اهميت لازم برخوردار نخواهند بود و هزينه هاي تحقيق را جبران نخواهند كرد. هدف اصلی تحقیق طراحی الگوی تجاری سازی فناوری های نوظهور در شرکت های دانش بنیان است. با الگوگیری از تحقیقات پیشین و مطالعات اسنادی چهارچوب اولیه تهیه و بر اساس آن به بررسی عمیق و واکاوی مطالعه موردی ها پرداخته شد. این مطالعه موردی ها شامل 10 شرکت دانش بنیان از لیست شرکت های دانش بنیان مورد تایید معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری انتخاب شدند و از ابزار مصاحبه، مطالعه اسناد و مدارک شرکت ها جهت استخراج مدل مفهومی تحقیق استفاده شد. الگوی مفهومی حاصل از بررسی این شرکت ها در ابعاد رونمایی کسب و کار، عوامل سازمانی، چرخه عمر، سیاست دولت، زیست بوم نوآوری، عوامل محیطی، توسعه بازار، موفقیت دامنه دار محصول تجاری سازی شده ترسیم شدند. روایی و پایایی تحقیق از طریق گروه کارشناسان 15 نفره و 5 مصاحبه مجدد مورد سنجش قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از کدگذاری باز و محوری استفاده شد و از نرم افزار MAX Qda داده های حاصل از مصاحبه ها مورد تحلیل قرار گرفت. پیشنهادات تحقیق در قالب مکعب فناوری شامل 6 بسته سیاستگذاری ارائه شد.
کلمات کلیدی: الگوی تجاری سازی ، فناوری های نوظهور ، شرکت های دانش بنیان
مقدمه
در دنیاي کنونی تحقیقات به عاملی اقتصادي تبدیل شده است مراحل گذر از علم ناب طی شده است و نهادهاي علمی -تحقیقاتی باید بطور آشکار در خدمت اقتصاد و تجارت قرار گیرند. دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی باید از "هدفگرایی"خارج شوند و به وسیله اي براي توسعه اقتصادي تبدیل گردند. در عصر حاضر باید به دنبال ساز و کارهایی باشیم که روش تبدیل ایده به محصول را به ما یاد دهند و روند تولید علم به ثروت را سرعت بخشد. تجاري سازي فنآوري، فرایند تغییر دانش به محصولات و خدمات و روش بسیار موثري براي انتقال عقاید از ذهن یا آزمایشگاه به دنیایی گسترده است (داتا و همکاران، 2013).با توجه به اهميت موضوع تجارى سازى و ازطرفى با وجود موانع در تجارى سازى محصولات و ايده هاى خلق شده تاكيد بيشتر بر فرآيند تجارى سازى در صنايع كشورمان امرى لازم مى باشد. از آنجا كه تجارى سازى يكى از حلقه هاى اصلى فرآيند نوآورى است و توجه بيشتر بر روى ايجاد نوآورى و تجارى سازى در صنايع كشور و حل مشكلات موجود تجارى سازى در كشورهاى جهان سوم و بالاخص ايران است، بايد تجارى سازى را در صنعت بهبود دهيم تا بتوانيم علاوه براجراى تجارى سازى ايده هاى خلق شده در تحقيق و توسعه و دانشگاه ها، حتى به نوآورى و انتقال فناورى به ديگر صنايع و كشورها دست يابيم. بالا رفتن نرخ تجارى سازى فناورى، دستاوردهاى زيادى را براى جامعه، سازمان ها و مبتكرين حاصل مى كند كه مهمترين آن ها عبارتست از: بالا رفتن استانداردها و كيفيت زندگى، توليد ثروت ملى/ سازمانى/ فردى، ايجاد مزيت رقابتى، رشد بهره ورى، موفقيت در بازار و نوآورى در فرآيندها و محصولات، توسعه يافتن صنايع و محصولات مرتبط با فناورى/اختراعات (دلاور و همکاران، 1391). هدف از انجام اين پژوهش اين است كه با بررسى ادبيات موضوع تجارى سازى و الگوهاى توسعه و تجارى سازى، الگويى در جهت تجارى سازى مناسب محصولات با فناورى نوظهور ارايه گردد. بنابراين مسئله اصلي تحقيق پاسخگويي به یافتن الگوی تجاری سازی فناوری های نوظهور توسط شرکت های دانش بنیان مي باشد.
مبانی نظری
فناوری های نوظهور اغلب برای توسعه محصولات کاملا جدید استفاده می شود (گروئن و والش1، 2013). هیچ تعریف واضحی از " فن آوری های نوظهور" وجود ندارد. مقالات بسیار کمی وجود دارند که است تعریف کامل برای فناوری نوظهور ارائه داده باشند. دی و اسکومیکر (2000) و سرینواسان2 (2008) اعلام کرده اند که فناوری های نوظهور نوآوری های مبتنی بر علم با پتانسیل برای ایجاد صنعت جدید می باشند. دیکشنری کسب وکار فناوری نوظهور را فن آوری های جدیدی که در حال حاضر در حال توسعه می باشند یا در طول پنج تا ده سال آینده توسعه داده می شود، و اساسا محیط کسب و کار و محیط زیست را تغییر خواهند داد، تعریف می کنند (هالاوه3، 2013). تعریف جامع از فن آوری های نوظهور اخیرا بوسیله روتولو4 و همکارانش ساخته شده است. (2015). آنها پنج ویژگی کلیدی را ارائه می کنند که عبارتند از: (1) تازگی رادیکال، (2) رشد نسبتا سریع، (3) انسجام، (4) تاثیر برجسته، و (5) عدم اطمینان و ابهام. روتولو و همکاران (2015) تکنولوژی نوظهور را "یک فن آوری کاملا جدید و نسبتا سریع و در حال رشد می دانند که با درجه خاصی از انسجام در طول زمان باقی می ماند و با توان بالقوه تاثیر قابل توجهی بر حوزه های اجتماعی-اقتصادی دارد، از ترکیب بازیگران، نهادها و الگوهای تعاملی میان آن ها، همراه با فرآیندهای تولید دانش مرتبط ایجاد شده اند. با این حال، مهمترین تاثیر آن در آینده است و بنابراین در مرحله ظهور هنوز تا حدودی نامطمئن و مبهم است (روتولو و همکاران، 2015).
دیانی (2004) به زیرساخت ها (توان و پایه دانش نسبت به سطح جهانی، امکانان ثبت و حفاظت از دارایی های فکری، سیستم های پیشرفته ارتباطات، شبکه های تخصصی بین دانشگاه و صنعت و سایر ساختارهای حمایتی در جامعه) و توان ریسک پذیری. سایر عوامل مؤثر شامل فرهنگ، مشارکت و همکاری مؤلفه های مختلف در نظام ملی نوآوری و تامین بودن منابع مالی مورد نیاز در موضوع عوامل موثر بر موفقیت تجاری سازی فناوری های نوظهور اشاره می نماید.
اینداستری کانادا5 (2006) تحقیق و توسعه، نمونه سازی، فاینانس، مهارت های انسانی، دارایی های معنوی، ساخت و تولید، بازاریابی و فروش و بازخورد مشتری را به عنوان عوامل موثر مطرح می نماید.
بندریان (2005) به توانمندی پاسخگویی، انعطاف پذیری و شایستگی در مدیریت دانش شامل افراد، فرایندها، زیرساختارها و پیوندهای استراتژیک به عنوان عوامل موثر بر موفقیت تجاری سازی فناوری نوظهور را مطرح می نماید
مقیمی و همکاران (2010) تاثیر عوامل محیطی بر تجاری سازی ایده ها ونتایج تحقیقات را به عنوان عوامل توانمندسازی تجاری سازی فناوری نوظهور مطرح می نماید.
بران6 و همکاران (2000) به صورت خاص تمرکز بر بازار، فرهنگ سازمانی، سازمان و مدیریت داخلی سازمان، مدیریت حقوق مالکیت های فکری، شبکه سازی، کارآفرینی و ایجاد کسب وکار جدید (شرکت های زایشی) به این موارد اشاره می نماید.
کرابل و اسکاچ7 (2012)نقش مهم نگرش ها، رفتار و بویژه حمایت های رهبران سازمانی در شکل گیری نگرش و رفتارهای اعضای سازمان مطرح می نماید.
چن8 و همکاران (2011) برخورداری فناوری های تولیدشده از ویژگی های خاص نوآوری، عمومی بودن، سادگی و انعطاف پذیری، داشتن مشتریان بالقوه را به عنوان عوامل کلیدی مطرح می نماید.
مدل های تجاری سازی فناوری نوظهور
مدلهای زیادی برای فرموله نمودن مراحل تجاری سازی توسط صاحبنظران تدوین شده است. برخی از مهمترین مدلها در جدول شماره 1 تلخیص شده اند و عبارتنداز: (پرندی و همکاران، 1393)
جدول1: نکات برجسته مدلهای تجاری سازی فناوری نوظهور
مدل | نکات |
گلداسمیت9 | مراحل: تحقیق، امکانسنجی، توسعه، معرفی، رشد، بلوغ کاربرد: فناوری های پیشرفته و تجاری سازی ایده های جدید مزیت: تمرکز بر عناصر فنی، بازار و کسب وکار |
کوکوبو10 | مراحل: مطالعات مفهومی و امکان سنجی، تحقیقات پایه، تحقیقات کاربردی، تحقیقات بهره مندی، طراحی مدل تجاری سازی، تولید واقعی |
کوپر11 | مراحل: ایده پردازی، بررسی اولیه، بررسی تفضیلی، توسعه، انجام تست و معتبر سازی، تولید صنعتی، ورود به بازار کاربرد: توسعه محصولات جدید در سازمانهای تولیدی مزیت: افزایش کارایی و تسریع عملکرد |
رائول و زیگفیلد12 | مراحل: ایده، توسعه، تولید نمونه، تولید، تجاری سازی، بازار مزیت: ترکیبی از نیازهای بازار و فرصتهای فناورانه است. |
جولی13 | مراحل: فرض کردن بینش دوگانه، تجهیز منافع و تأیید آنها، فراوری تجاری برای تعریف توانایی تجاری کردن، تجهیز منابع برای نمایش، نمایش محتوا در محصولات و فرایند، تجهیز اجزای تشکیل دهنده بازار، ارتقای سطح پذیرش، تجهیز داراییهای مکمل برای تحویل کالا، استمرار بخشیدن به تجاریسازی کاربرد: تجاری سازی فناوریهای جدید در کشورهای توسعه یافته |
مدل دانشگاه کوئیزلند | مراحل: تحقیق و کشف ایده، رونمایی، ارزشیابی، حفاظت از مالکیت فکری، آزمایش مفهوم، منابع مالی، افزودن ارزش، خروجی. |
عوامل مؤثر بر تجاری سازی فناوری نوظهور
مطالعه و بررسي ادبيات موضوع نشان مي دهد كه محققان مختلف عوامل متنوعي را براي تجاري سازي فناوری بيان كرده اند. البته بعضي از پژوهشگران، موارد مشتركي را نيز بيان نموده اند. با شناخت كافی از عواملی كه می توانند بر موفقیت یا عدم موفقیت تجاري سازي فناوری تاثیر گذار باشند، می توان تصمیمهاي لازم جهت رسیدن به اهداف دانشگاهها و بخش صنعت را با دقت بیشتري اتخاذ نمود.
پیشینه پژوهش
شمسی و همکاران (1395) پژوهشی با عنوان رتبه بندی عوامل موثر در تجاری سازی ایده ها در صنعت فناوری اطلاعات با رویکردAHP فازی مطالعه موردی در شرکت صنایع رایانه فراسو انجام دادند. افته ها نشان داد عوامل مربوط به شرایط محیطی بیشترین تاثیر را بر تجاری سازی ایده ها و فناوری درصنعت فناوری اطلاعات و پس از آن به ترتیب عوامل فردی، عوامل مربوط به صنعت، روش های انتقال فناوری اطلاعات تاثیر گذارند.
نبوی و همکاران (1394) پژوهشی با عنوان بررسی تأثیر منابع شرکت و متغیرهای محیطی در تجاری سازی محصول جدید در مرکز ملی علوم و فنون لیزر ایران انجام دادند. یافته های پژوهش نشان داد که طراحی غالب، نگرش کسب فناوری و افزایش ناهمگونی بازار تأثیر معنی داری بر تجاری سازی محصول جدید در مرکز ملی علوم و فنون لیزر ایران دارند؛ این در حالی است که منابع شرکت و آثار جانبی شبکه تأثیر معنی داری بر تجاری سازی محصول جدید در این مرکز نداشته اند.
محمدی (1393) پژوهشی با عنوان شناسایی و رتبه بندي عوامل محیطی تاثیرگذار در تجاري سازي فناوري نانو در صنعت غذایی ایران انجام داد. با توجه به نتایج پژوهش متغیرهاي فرهنگ مصرف، تقاضاي بازار، تامین مواد اولیه، تمایل مشتریان، توجه به بازارهاي خارجی، بهره مندي از تجربیات سایر کشورها و تاثیر بر شاخصهاي کلان اقتصادي، با تجاريسازي فناوري نانو در صنعت غذایی رابطه مثبت و معناداری دارد.
حجت دوست (1393) پژوهشی با عنوان شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر تجاری سازی نتایج تحقیقات مرتبط با کارآفرینی (مطالعه: موسسات آموزش عالی شهرستان زاهدان) انجام داد. . بر اساس نتایج بدست آمده، در مجموع چهارده عامل، تعیین اولویت های تجاری سازی، فردی- شخصی، باور به تجاریسازی، تعیین راهبردهای تجاری سازی، آموزشی- پژوهشی، بازار- بازاریابی، سیاسی و قانونی، فنی- فناورانه، نهادی، انگیزشی، پشتیبانی و حمایتی، آگاهی از فرایند تجاری سازی، مدیریتی و سازمانی شناسایی شدند، که پس از رتبه بندی این عوامل، عامل حمایتی و پشتیبانی به عنوان با اهمیت ترین عامل و عامل آموزشی- پژوهشی، به عنوان کم اهمیت ترین عامل شناسایی شد. اتخاذ قوانین تسریع و تسهیل کننده از سوی نهادهای دولتی، تامین فضا و تجهیزات لازم برای فعالیت محققین در موسسات آموزش عالی و سهیم کردن پژوهشگران در دستاوردهای ناشی از تجاری شدن نتایج تحقیقات، از پیشنهادات مهمی است که برای تجاری سازی موفق نتایج تحقیقات کارآفرینی در موسسات آموزش عالی زاهدان ارائه شد.
جاهد و آراسته (1392) پژوهشی با عنوان عوامل برون سازمانی مؤثر در تجاري سازي نتایج پژوهشی انجام دادند. نتایج پژوهش نشاندهنده تأثیر عواملی برون سازمانی شامل نیروهاي دولتی، نیروهاي اقتصادي، نظام آموزشی، قوانین و مقررات کلان، پیشرفتهاي فناورانه، رقبا و رقابت پذیري، مشتري مداري و مواردي دیگر در تجاري سازي نتایج پژوهشی بود. در تبیین روابط این عوامل، علاوه بر اولویت بندي آنها، نتایج نشان داد که اغلب عوامل رابطۀ همبستگی معناداري با یکدیگر دارند.
گودرزی و همکاران (1392) پژوهشی با عنوان الگوي جامع تجاري سازي فناوري در پژوهشگاه هاي دولتي ايران انجام دادند. نتايج حاصل از اين مطالعه نشان داد كه الگوي تجاري سازي فناوري در پژوهشگاههاي دولتي داراي چهار عنصر: مراحل و فعاليتهاي تجاري سازي، ذي نفعان درون سازماني و برون سازماني و نيز عوامل نقش آفرين درون سازماني و برون سازماني اثر گذار بر فرايند تجاري سازي فناوري هستند. فرايند تجاري سازي نيز شامل پنج مرحله اصلي و چهارده مرحله فرعي يا گام تجاري سازي است كه اين گام ها در درون مراحل اصلي قرار داشته و به ترتيب طي می شوند. علاوه براين، طي هر گام تجاري سازي، هشت فعاليت امكان دارد كه انجام شود كه در اين بين، فعاليتهاي توسعه و مستند سازي فناوري، مذاكره و چانه زنی با ذي نفعان و نيز هماهنگي و اتخاذ تصميم از اهميت بسيار بيشتري نسبت به ساير فعاليت ها برخوردار می باشند.
کرچبرگر و پل14 (2016) پژوهشی با عنوان تجاری سازی فناوری: بررسی ادبیات عوامل موفقیت و پیشامدها در زمینه های مختلف انجام دادند. در این پژوهش ما یک چارچوب نظری از تعاملات ممکن بین سازمانی را پیشنهاد می کنیم و عوامل موفقیت را در کانال های مربوطه تجزیه و تحلیل می کنیم. بر اساس بررسی سیستماتیک 140 مقاله، ویژگی های کلیدی سازمان های توسعه فن آوری با توجه به کانال های مختلف در دسترس برای تجاری سازی فن آوری مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. عوامل موفقیت شناسایی شده مؤثر بر تجاری سازی فناوری عبارتند از: فرهنگ نوآوری، نزدیکی با صنعت، فعالیت های شبکه سازی، حقوق مالکیت فکری، ویژگی های فردی محققان، ساخاری تیمی، استراتژی انتقال فناوری، ساختار و سیاست های دانشگاه و..
پارک و ریو15 (2015) پژوهشی با عنوان محرک های تجاری سازی فناوری و عملکرد شرکتهای کوچک و متوسط: اثر تعدیل کننده پویایی محیطی انجام دادند. نتایج نشان داد که قابلیت تحقیق و توسعه و قابلیت یادگیری محرک قابل توجهی بر تجاری سازی فناوری می باشد که آن نیز به نوبه خود بر عملکرد کسب و کار تاثیرگذار است. پویایی محیط زیست بر رابطه بین تجاری سازی فناوری و نتایج کسب و کار تاثیرگذار می باشد. این نتایج نشان می دهد که مدیران شرکت های کوچک و متوسط باید تاکید بیشتری بر روی تقویت قابلیت سازمانی خود و برخورد با محیط های کسب و کار آشفته بنمایند.
چو و لی16 (2013) در پژوهشی به مطالعه توسعه مدل ارزیابی محصولات فناورانه جدید و تشخیص فرصت های تجاری سازی پرداخت. در این پژوهش به عواملی همچون قابلیت ورود به بازار، امکان پذیری کسب وکار، رقابت تکنولوژیکی و ظرفیت تحقیق و توسعه اشاره نمودند. نتایج پژوهش نشان داد که قابلیت ورود به بازار بعد مهمی در تجاری سازی محصولات فناورانه می باشد، همچنین شاخص های مربوط به آن از جمله پتانسیل بازار، نیاز مشتریان، سودآوری و مزیت بازار در تجاری سازی محصولات بسیار با اهمیت می باشد.
لی17 و همکاران (2013) پژوهشی با عنوان عوامل موثر بر تجاری سازی فناوری نوظهور؛ تجزیه و تحلیل تجربی بنگاه های فناوری نانو در کره جنوبی انجام دادند. داده ها از ۲۰۶ بنگاه کره ای فعال در زمینه فناوری نانو جمع آوری شده است. در مجموع، بنگاه هایی که در تجاری سازی به موفقیت رسیده اند خصوصیات مشترکی داشتند؛ این خصوصیات عبارت اند از: ثبات در تحقیق و توسعه اکتشافی، تامین مالی دولتی، محصولات نانویی مرتبط با تجهیزات، انرژی و محیط زیست.
امدی ایچند و راستلولا18 (2011) پژوهشی با عنوان عوامل تجاری سازی فناوری، چارچوب ها و مدل ها، از طریق روش دلفی انجام دادند. در این پژوهش عوامل تاثیرگذار بر تجاری سازی مشخص شد که عبارتند از: موضوعات در ارتباط با محیط تجاری سازی، موضوعات مربوط به مالکیت فکری، موضوعات مربوط به مدیریت فناوری، موضوعات مربوط به استراتژی های بازاریابی، مسائل مربوط به توسعه و نوآوری و مسائل مالی.
چارچوب مفهومی پژوهش
چارچوب مفهومی این تحقیق، مدلی است که ابعاد آن برگرفته از مبانی نظری به صورت تلفیقی از مفاهيم مطروحه در زمينه فناوری های نوظهور، موانع و عوامل تاثير گذار بر بر تجاری سازی موفق فناوری های نوظهور و مدل های تجاری سازی فناوری های نوظهور می باشد که از این طریق محقق تلاش نموده تا با ترکیب این مفاهيم و واقعیات، مدل و نظامي را در جهت شفاف و دقیق تر کردن کلیه عوامل تاثیرگذار بر بر تجاری سازی موفق فناوری های نوظهور طراحي نماید. لازم به ذكر است كه اين چارچوب به عنوان مبناي اوليه تحقيق در اين طرح پيشنهاد شده است و تنها حاصل مطالعه اكتشافي است كه در بخش مروري بر ادبيات نظري تحقيق صورت گرفته است و بايد پس از انجام مطالعات موردي تحقيق، تكميل و در نهايت مورد تحليل و سنجش قرار گيرد.
3-روش شناسی
روش تحقیق با بهره گیری از تحقیقات مطالعه موردی پایه ریزی شده است که در مرحله اول به تعریف و طراحی مساله پرداختیم در این مرحله به طراحی چارچوب اولیه تحقیق و عوامل مطرح شده در مطالعات قبلی پرداخته شد سپس بر اساس این چارچوب اولیه و با مشورت با اساتید راهنما و مشاور به انتخاب مطالعه موردی های مد نظر دامنه تحقیق پرداخته شد و همزمان شیوه جمع آوری داد ها نیز انتخاب شد. در مرحله بعدی ضمن بررسی مطالعه موردی، به جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده های حاصل از مطالعه پرداخته شد. در این مرحله اطلاعات هر مورد با چارچوب اولیه مقایسه و این چارچوب در حین تحقیق تکمیل می شود پس از بررسی نهایی ده مورد مد نظر و تطبیق و یکسان سازی داده ها مدل مفهومی ارائه و جهت تایید به گروه کارشناسان ارائه می شود که با بررسی این گروه و تایید آنها می توان مدل مفهومی تایید شده را ارائه نمود. در نهایت بسته سیاستگذاری مرتبط با مطالعه موردی های صورت گرفته و گزارش تحقیق جمع بندی و ارائه شد.
تحقیق حاضر از نظر شکل مطالعه موردی در شکل مطالعه موردی ساختار یافته در موضوع گردآوری داده ها، چارچوب مصاحبه ها و طرح کدگذاری عمل نموده است. و از نظر ماهیت از نوع تحقیقات اکتشافی است زیرا مسئله‌ای را مورد توجه قرار میدهد که قبلأ به آن پرداخته نشده است. در چنین نوع تحقیقی به جای آزمون فرضیه، هدف جمع‌آوری الگوها و ایده‌ها برای یافتن درک عمیق از موضوع است. در این مقاله برای گردآوری داده ها از مشاهده و مصاحبه، بررسی اسناد و مدارک و مطالعه اینترنتی شرکت در سامانه های دولتی و آمارهای رسمی استفاده شد. سؤال‌های مصاحبه با توجه به چارچوب نظری استخراج‌شده از مبانی نظری طراحی شد. روند کار به شیوه‌ای بود که ابتدا چند سؤال با توجه به چارچوب نظری استخراج‌شده از مبانی نظری به‌عنوان سؤال‌های اصلی در نظر گرفته شد و سؤال‌های بعدی با توجه به پاسخ‌های ارائه شده به‌منظور روشن‌تر شدن مفهوم پاسخ‌ها طرح می‌شدند. نمونه‌ای از سؤال‌های مصاحبه عبارت اند از: " نقش عوامل مالی در تجاری سازی شرکت های دانش بیان با فناوری نوظهور را چگونه می بینید؟"و به همین ترتیب با توجه به سایر عوامل استخراج‌شده از چارچوب نظری پژوهش، سؤال‌هایی مطرح شد. پاسخ به سؤال‌ها منتهی به سؤال‌های پیگیرانه از جمله سوال بعدی شد" آقای مهندس فکر نمی کنم صرف تامین مالی یک کسب و کار دانش بنیان کافی باشد و هدایت و ارائه خدمات مشاوره ای برای این کسب وکار دانش بنیان نوظهور هم لازم است. نظر شما در این مورد چیست؟".
در این پژوهش، با 10 نفر از مدیران شرکت های دانش بنیان (با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند) مصاحبه‌هایی نیمه ساختاریافته انجام شد. از میان این 10 نفر، 9 نفر آنان مدیر عامل و 1 نفر مدیر تحقیق و توسعه بودند که اشراف کافی به مسائل شرکت داشته و از ابتدای راه اندازی و تاسیس شرکت با شرکت همراه بوده و آگاهی کامل داشتند. همچنین 3 نفر زن و 7 نفر مرد بودند. شایان ذکر است پس از دهمین مصاحبه و بررسی اسناد و مدارک دهمین شرکت داده ها به حد اشباع رسید و گردآوری داده‌ها متوقف شد. نشانه اشباع تکرار اطلاعات و تصدیق طبقات مفهومی موجود بود که در این پژوهش پس از انجام 10 مصاحبه و تحلیل اسناد و مدارک شرکت ها بود و محقق به این نتیجه رسید که دیگر بیش از این اطلاعات جدیدی حاصل نمی‌شود. پس از بررسی هر مطالعه موردی متن مصاحبهها به‌دقت پیاده شد و برای تحلیل آنها از تحلیل تم که در تحقیقات کیفی کاربرد گسترده دارد استفاده شد. به‌طورکلی، بر اساس مصاحبهها این‌گونه به نظر می‌رسد که مصاحبه‌شوندگان در پاسخ به سؤال‌ها، بین تجاری سازی و شرکت های دانش بنیان موفق و ناموفق که می‌شناسند مقایسه‌ای در ذهن انجام می‌دهند و نکاتی که به‌عنوان شاخص‌های موفقیت تجاری سازی ذکر می‌کنند بیشتر به تفاوت‌های موجود بین شرکت خودشان و شرکت های دیگر بازمی‌گردد. در این تحقیق علاوه بر مصاحبه و پرسشنامه به بررسی اسناد و مدارک شرکت ها نیز پرداخته شد. در بررسی اسناد و مدارک شرکت ها و مکاتبات انجام‌گرفته و صورت‌جلسات هیئت مدیره نکات زیر قابل‌توجه بود: اغلب مکاتبات و جلسات در راستای تجاری سازی فعالیت های شرکت و اهداف تحقیق و توسعه صورت گرفته است؛ تعداد گزارش‌های ارائه‌شده به مطبوعات، گزارش‌های خبری در تلویزیون و بروشورهای تهیه‌شده و فیلم مستند و چاپ گزارش عملکرد نسبتاً چشمگیر بوده و در راستای ترویج فعالیت های شرکت ها صورت گرفته است؛ حضور در گردهمایی‌های برگزارشده و شرکت در بازارهای جذب سرمایه گذاز باهدف جذب کمک مالی نسبتاً زیاد بوده است، حجم مکاتبات جهت اخذ مجوزهای قانونی از حجم مکاتبات مرتبط با فروش محصول بیشتر بوده است.
برای محاسبه پایایی تحقیق از پایایی بازآزمون استفاده شد بدین ترتیب که از میان مصاحبههای انجام گرفته چند مصاحبه به عنوان نمونه انتخاب شده و هر کدام از آنها در یک فاصله زمانی کوتاه و مشخص دو بار کُدگذاری میشوند. سپس کُدهای مشخص شده در دو فاصله زمانی برای هر کدام از مصاحبهها با هم مقایسه میشوند. پایایی بازآزمون مصاحبههای انجام گرفته در این تحقیق با برابر 78 درصد است. با توجه به اینکه این میزان پایایی بیشتر از 60 درصد است (خواستار، 1388)، قابلیت اعتماد کدگذاریها مورد تائید است. در حقیقت اگر روایی موجود باشد، نقشه ذهنی کد-زیرکد-زیرقسمت یا مقوله-دسته مفهومی- مفهوم توسط نرم‌افزار ترسیم می‌گردد و در غیر این‌صورت خطا نشان داده می‌شود. علاوه بر این برای اطمینان بیشتر از روایی کارشناسان نیز استفاده شد. برای این منظور گروه کارشناسان به عنوان آزمون‌کننده و تأیید کننده چارچوب استخراج شده از انجام پژوهش به کار گرفته شد.
4-تجزیه تحلیل داده ها
4-1-یافته های تحقیق
با استخراج عناصر شکل‌دهنده چارچوب مفهومی، پژوهشگر چارچوبی اولیه را طراحی نمود که از تحلیل یافته‌های ناشی از مصاحبهها بر اساس آن صورت گرفت. در این چارچوب چهار دسته‌بندی « پیش ران درون بنگاهی» ، « پیش ران محیطی» ، «موفقیت در تجاری سازی» و « قابلیت های نهادی» بخش‌های اصلی چارچوب اولیه را تشکیل می‌دادند . پس از طراحی چارچوب اولیه و بازنگری چند باره پژوهشگر بر روی آن به نحوی که عوامل ناشی از تحلیل مصاحبهها در آن به درستی مورد توجه قرار گرفته باشند، الگوی نهایی برای تأیید به گروه کارشناسان ارائه شد تا نسبت به اعتبار آن ارزیابی به عمل آید. چارچوب ارائه شده از طریق ایمیل برای مدیران شرکت ها ارسال شد و نظرات آنها جمع‌آوری شد. تعداد 8 نفر به چارچوب طراحی شده ایراد وارد کردند. این نظرات باعث تغییرات اساسی در چارچوب اولیه شد. چارچوب تکمیل شده مجددأ برای آنها ارسال شد. در دور دوم نیز 5 نفر ایراد دریافت شد که از هر یک خواسته شد تا نظر خود را در مورد نوع اصلاح مورد نظر ارائه دهند. در پایان با لحاظ کردن ایرادات و یا پاسخ به ایرادات، چارچوب نهایی حاصل آمد. چارچوب نهایی شامل ابعاد رونمایی کسب و کار، عوامل سازمانی، چرخه عمر، سیاست دولت، اکوسیستم نوآوری، عوامل محیطی ، توسعه بازار، موفقیت دامنه دار محصول تجاری سازی شده ترسیم شدند.
جدول 3: مجموعه عوامل استخراج شده از مصاحبههای انجام شده
مفاهیم کدگذاری محوری | مفاهیم کدگذاری باز | تعداد فروانی |
عوامل رونمایی کسب و کار | عوامل تهییج کننده قانونی | 4 |
عوامل زمینه ای خانوادگی | 2 | |
عوامل پیش برنده دانشی | 7 | |
عوامل مالی | 1 | |
عوامل رانتی | 3 | |
عوامل سازمانی | نظام مدیریت ارتباطات | 2 |
نظام مدیریت منابع انسانی | 3 | |
نظام مدیریت تجهیزات و زیر ساخت ها | 3 | |
نظام مدیریت منابع مالی | 3 | |
نظام مدیریت فرآیند ها و سیستم | 3 | |
سیاست دولت | سیاست های اصلاح قوانین و مقررات | 7 |
سیاست های حمایت های مالی | 5 | |
اکوسیستم نوآوری | مشاوره های تخصصی | 2 |
مدیریت مالکیت فکری | 7 | |
مدیریت بهینه سازی و توسعه محصول | 4 | |
عوامل محیطی | مدیریت ارتباطات برون سازمانی | 2 |
مدیریت ریسک های محیطی و محاطی | 3 | |
مدیریت مکانی کسب و کار | 2 | |
توسعه بازار | بازارسازی | 4 |
مدیریت بازار رقبا | 7 | |
مدیریت شتابدهندگی محصول | 4 | |
موفقیت دامنه دار محصول تجاری سازی شده | توسعه بازار اصلی و جانبی | 5 |
رشد اندازه شرکت | 6 | |
عملکرد اقتصادی | 3 |
بر اساس مصاحبه های صورت گرفته و کدهای استخراج شده کلیه داده ها در نرم افزار max qda وارد شد و بر اساس آن خروجی نهایی نرم‌افزار MaxQDA 10 در نتیجه تحلیل کدها و زیر کدها به شرح شکل شماره 3 ارائه شده است.
شکل 3:خروجی نرم‌افزار MaxQDA 10 در ضمیمه مقاله نمایه شده است.
5-بحث و نتیجه گیری
سوال اصلی مقاله حاضر عبارت بود از اینکه ” تجاری سازی فناوری های نوظهور در شرکت های دانش بنیان چگونه صورت می پذیرد". بر اساس بررسی مطالعه موردی های تحقیق و خروجی نرم افزاری آن در شکل 3 ارائه شد عوامل مرتبط با تجاری سازی فناوری های نوظهور در هشت دسته طبقه بندی شدند که عبارتند از ابعاد رونمایی کسب و کار، عوامل سازمانی، چرخه عمر، سیاست دولت، اکوسیستم نوآوری، عوامل محیطی ، توسعه بازار، موفقیت دامنه دار محصول تجاری سازی شده. این ابعاد در قالب مدل مفهومی شکل شماره 4 ارتباطات درونی و بیرونی خود را با سایر ابعاد از دیدگاه خبرگان داشته اند.
شکل 4: الگوی مفهومی تجاری سازی فناوری های نوظهور در شرکت های دانش بنیان در ضمیمه مقاله ارائه شده است.
این پژوهش با مطالعات گودرزی و همکاران (1392)، متین و جانگ ، باکر ، پاوول مطابقت دارد. توسعه فناوری ها در سال های اخیر مدام سریع تر شده است و این امر به معنای آن است که چرخه عمر فناوریها مدام کوتاه تر شده است (باکر19، 2004). این ویژگی در خصوص فناوری های پیشرفته به شدت کلیدی تر است چرا که فناوری های پیشرفته عمدتاً دارای چرخه عمر سریع تری نیز هستند (پاول20 و همکاران، 1996). به همین دلیل به مانند گذشته نمی توان به راحتی وضعیت یک فناوری و موقعیت دقیق آن را در چرخه عمر به خوبی تشخیص داد . متین و همکارش پژوهشی با عنوان مروري بر مدل هاي خطي تجاري سازي فن آوری انجام دادند. آنها بیان می کنند که شاه کليد دنياي امروز، خلق ارزش است. راهکار ورود به دنياي کسب و کار امروزي فناوري است و شاه کليد فناوري، تجاري سازي و ارزش افزوده ناشي از آن است. تجاري سازي، فرايند تبديل فناوري هاي جديد به محصولات موفق تجاري است و در برگيرنده آرايه هاي مختلفي از فرايندهاي مهم فني، تجاري و مالي است که باعث تبديل فناوري جديد به محصولات يا خدمات مفيد مي شود (متین،1392)
جانگ21 پژوهشی با عنوان طبقه بندی و اولویت بندی عوامل موفقیت و شکست تجاری سازی فناوری تحقیق و توسعه عمومی در کره جنوبی: با استفاده از تجزیه و تحلیل طبقه بندی درخت انجام دادند. بسیاری از محققان انتقال تکنولوژی و تجاری سازی به عنوان یکی از نتایج مهم و مستقیم تحقیق و توسعه در نظر گرفته شده اند. (جانگ، 2015) . سیاست های دولت هم می تواند باعث موفقیت تجاری سازی و یا اینکه مانعی در برابر تجاریسازی باشد (کارتلینگ22 و همکاران، 2008). بهبودي و همکاران (2011) اشاره می کنند که دولت، به عنـان مهم ترین عامل تجاري سازي نتایج تحقیق، نیاز به توجه ویژه در این حوزه دارد. ایجاد سیستم نوآوري ملی و ایجاد بازار مناسب و ویژگیهاي ساختاري براي عملیاتی نمودن توسط دولت هستند که نیاز به تلاش زیادي دارند. دولت می تواند انگیزه اولیه براي تجاري سازي نتایج تحقیق به وسیله درخواست از مجري پروژه هـا براي بکارگیري نتایج تحقیق در پروژه هاي مستمر را ایجاد کند (محمدی، 1393). راچفورد و نیکولز23 (1996) در مطالعۀ خود نشان دادند که دولتها و عوامل اجرایی با استفاده از تحقیقات می توانند زندگی بهتري را براي انسانها تدارك ببیند و مشکلات آنها را برطرف کنند. همچنین، از نظر گلاتز24 دولت باید حامی پژوهش و کاربرد نتایج آن باشد و بین دولتها و پژوهشگران روابط نزدیک وجود داشته باشد (جاهد و آراسته، 1392). محیط کسب وکار متشکل از کلیه عواملی است که در عملکرد سازمان اثر دارند و سازمان برای ادامه حیات و رشد خود ناگزیر است خود را با عوامل مزبور هماهنگ و سازگار سازد. محیط خارجی کسب و کارهای امروز را تحت تاثیر عواملی از جمله رقابت جهانی، سیاست های دولت و عدم اطمینان اقتصادی می باشد (مادرید-گویجاریو25 و همکاران، 2009). کروپ و زواین26 (2005) به نقل از دس و لامکین (1999) بیان نمودند که عوامل محیطی کسب وکار بر روی تجاری سازی تاثیر گذارند (آقاجانی و همکاران، 1394).
روشندل اربطانی و همکاران (1391) و احمدی ایچند و راستلولا (2011) در پژوهش های خود قوانین اداری را نیز جزء عوامل محیطی تاثیرگذار بر تجاری سازی محصولات مطرح نمودند. کیمورا27 (2010) نیز در بیان عوامل منتج شده از شکست در انتشار و تجاری سازی فناوری به تغییرات نظارتی مانند محکم کردن قوانین و مقررات زیست محیطی اشاره نموده است (آقاجانی و همکاران، 1394).
معمولا شرکت های بزرگ به واسطه نقاط قوتي از قبيل جريان مالي قويتر، امكـان بهره گيري بيشتر از وامها، دسترسي وسيعتر به دانش و مهارتهاي سرمايه انساني از نرخ نوآوري بالاتر برخوردار هستند. با اين وجود، شرکت های كوچـك هـم داراي مزايـايي متعدد براي نوآوري هستند. اين بنگاه ها در تشخيص سريع تر فرصت ها، انعطاف پـذيري بيشتر در مرحله اجراي نوآوري و سهولت در انگيـزش كاركنـان بـراي فعاليـتهـاي با بررسي رابطه نوآورانه، وضعيتي بهتر دارند (راجرز28، 2004).
محققانی همچون لی29 و همکاران (2013) معتقدند که اندازه یک شرکت رابطه مثبتی با تجاری سازی فناوری دارد. شرکت های بزرگ نقشی کلیدی در تجاری سازی فناوری نانو دارند (لی و همکاران، 2013). ايجاد بسترهايي براي تجاري سازي فناوري و عرضه آن به بازار و صنعت، علاوه بر فراهم آوردن ارزشهاي اقتصادي قابل توجه براي سازمانهاي پژوهش و فناوري، منجر به رشد اقتصادي صنايع و افزايش رقابتپذيري آنها مي شود (بندریان، 1392). تجاري سازي فناوری مي تواند پايداري و استمرار امر تحقيق را تضمين كرده و متناسب با آن، رشد اقتصادي دانش محور مفهوم تجاري سازي را مي توان جامعه را سرعت ببخشد (الموتی30 و همکاران، 2005). کوکبورن و هیگ اسمیت31 (2001) در تحقيق خود در زمينة موانع تجاري سازي به مواردي چون نبود قوانين حمایتكنندة تجاري سازي دانش، توجهنكردن به پيامدهاي تجاري سازي در حوزه هاي فناوري نرم، نبود روشهاي تحقيق چندرشته اي متناسب با مفهوم تجاري سازي دانش و نبود حلقه هاي ارتباطي مناسب در این حوزه اشاره داشته است.
6-پیشنهادات در قالب بسته های سیاست گذاری
با در نظر گرفتن مدل مفهومی تحقیق و بررسی مطالعه موردی های بسته سیاستگذاری فناوری نوظهور در شرکت های دانش بنیان در قالب مکعب شکل شماره 5 ارائه شده است.
شکل 5: بسته سیاستگذاری 1، 2، 3، 4، 5، 6 در قالب مکعب فناوری در ضمیمه مقاله ارائه شده است.
در این مکعب محور X محور زمان، محور Y محور حمایت و شرایط محیطی، محورZ محور رشد فناوری در نظر گرفته شده است که در محور زمان سه مرحله خلق ایده، تجاری سازی و تحقق، در رشد فناوری فناوری سطح بالا و پایین و در محور حمایت و شرایط محیطی، دو مرحله حمایت و شرایط محیطی بالا و پایین در نظر گرفته شده است.
شکل 6: بسته سیاستگذاری 7، 8، 9، 10، 11، 12 در قالب مکعب فناوری در ضمیمه مقاله ارائه شده است.
صفحه XY صفحه زمان و حمایت و شرایط محیطی (شکل 5-3)، با الهام از تحقیقات اندرو و سرکین(2008) شکل 5-6 پیشنهاد شده است با این تفاوت که محور عمودی به حمایت و شرایط محیط تخصیص داده شده است و تغییرات این عوامل بررسی می شود و صرفا خط سودآوری در میانه صفحه XY دیده می شود. صفحه YZ صفحه رشد فناوری و حمایت که با تکیه بر تحقیقات قبلی رشد و افول فناوری با عوامل محیطی هیچ نسبت مشخصی در فضای کسب و کارهای دانش بنیان نداشته و می تواند در هر شکلی ظاهر شود. صفحه XY زمان و رشد فناوری در نظر گرفته شده است که با توجه به پیشینه تحقیق فناوری های نوظهور تا مرحله تجاری سازی و تا قبل از افشای اختراع رشد فناوری در بالاترین سطح رشد فناوری خود قرار دارند از مرحله تجاری سازی و با ورود محصول به بازار این فناوری توسط سایر محققین و شرکت های بررسی شده و سطح کارایی خود را از دست میدهد. در ادامه بر اساس وضعیت زمانی فناوری 6 بسته سیاستی تشریح خواهد شد:
جدول 3: بسته سیاستی
| خلق ایده | تجاری سازی | تحقق |
|
رشد فناوری بالا | 1: سیاست تکثیر فناوری(I1,I4) |
|
| حمایت و شرایط محیطی بالا |
رشد فناوری بالا | 7:سیاست تثبیت حمایت قانونی (I2,I3) |
|
| حمایت و شرایط محیطی پایین |
رشد فناوری متوسط |
| 2: سیاست تثبیت فناوری (I2,I3) |
| حمایت و شرایط محیطی بالا |
رشد فناوری متوسط |
| 8: سیاست بازنگری (I9) |
| حمایت و شرایط محیطی پایین |
رشد فناوری پایین |
|
| 6: سیاست حمایت دانشی(I7,I8,9) | حمایت و شرایط محیطی بالا |
رشد فناوری پایین |
|
| 12: سیاست خروج و واگذاری(I5,I6,I10) | حمایت و شرایط محیطی پایین |
منابع
1. آقاجانی، حسنعلی و همکاران. (1394). شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر تجاری سازی محصولات شرکت های دانش بنیان با تکنیک FAHP شاهد تجربی: شرکت های دانش بنیان مستقر در مراکز رشد مناطق شمالی ایران). مجله تحقیق در عملیات در کاربردهای آن، سال دوازدهم، شماره سوم (پیاپی 46)، صص 85-100.
2. انصاري، رضا و طباطبائیان، سید حبیب الله. (1385). طراحی رویکرد سیستمی در سیاست گزاري تکنولوژي هاي نوظهور، یک ضرورت ملی. همایش آینده پژوهی، فناوری و چشم انداز توسعه.
3. بندریان، رضا. (1388). بازاریابی و تجاری سازی فناوری های جدید: مراحل، عوامل تسهیل کننده و کلیدی موفقیت. فصلنامه تخصصی پارک ها و مراکز رشد، شماره 19، صص 39-45.
4. بندریان، رضا و بندریان، مهدی. (1392). الگوی اثر بخش توسعه فناوری در سازمان های پژوهش و فناوری. نشریه صنعت و دانشگاه، سال پنجم، شماره17 , 18 ، صص 27-38
5. پرندی، منصور و همکاران. (1393). موانع تجاریسازی نتایج تحقیقات دانشگاهی در رشتههای علوم پایه دانشگاههای تهران. فصلنامه انجمن آموزش عالی ایران، سال ششم، شماره چهارم، صص 83-105
6. جاهد، حسینعلی و آراسته، حمیدرضا. (1392). عوامل برون سازمانی مؤثر در تجاريسازي نتایج پژوهشی. فصلنامه پژوهش و برنامه ریزي در آموزش عالی، شماره 67، صص 45-68.
7. حسنقلی پور، حکیمه و همکاران. (1389). الزامات، ضرورت ها و مکانیزم های تجاری سازی دانش در دانشکده های مدیریت. مدیریت بازرگانی، دوره 2، شماره 6، صص 41 تا 60
8. حجت دوست، سجاد. (1393). شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر تجاری سازی نتایج تحقیقات مرتبط با کارآفرینی (مطالعه :موسسات آموزش عالی شهرستان زاهدان). پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم انسانی ، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه سیستان و بلوچستان
9. خلیل، طارق. (1389).مدیریت تکنولوژي رمز موفقیت در رقابت و خلق ثروت. ترجمه:اعرابی، محمد؛ ایزدي، داود، نشر دفتر، پژوهشهاي فرهنگی.
10. دلاور، عطيه و همکاران. (1391). فرآيند تجارى سازى محصولات با فناورى پيشرفته ( مطالعه موردى در هواپيماهاى تجارى). بهبود مدیریت، سال ششم، شماره 1، صص 81-104.
11. شمسی, محمد و شمس، زهره و انصاری، رضا. (1395). رتبه بندی عوامل موثر در تجاری سازی ایده ها در صنعت فناوری اطلاعات با رویکردAHP فازی مطالعه موردی در شرکت صنایع رایانه فراسو، سومین همایش ملی پژوهش های مدیریت و علوم انسانی در ایران، تهران، موسسه پژوهشی مدیریت مدبر
12. عباسی اسفنجانی، حسین. (1396). طراحی الگوی تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی با روش مدل سازی معادلات ساختاری حداقل مربعات جزئی (SEM-PLS). فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 82، صص 33-56.
13. فکور، بهمن. ( 1385). مروری بر مفاهیم نظری تجاری سازی نتایج تحقیقات، مجله رهیافت، شماره 37، صص 24-32.
14. کیارسی حیدر، پگاه. (1390). بررسی عملکرد تجاری سازی فناوری در کشور طی برنامه های دوم، سوم و چهارم توسعه دومین کنفرانس مدیریت اجرایی، تهران.
15. گودرزي، مهدي و همکاران. (1392). الگوي جامع تجار يسازي فناوري در پژوهشگاه هاي دولتي ايران. فصلنامه مدیریت توسعه فناوری، شماره 1، صص 37-66.
16. محمدي، مجید. (1393). شناسایی و رتبهبندي عوامل محیطی تاثیرگذار در تجاريسازي فناوري نانو در صنعت غذایی ایران. دوفصلنامه توسعه تکنولوژي صنعتی شماره بیست و سه، صص 11-20.
17. ملک زاده، غلامرضا. (1385). بازاريابي فناوري و تجاري سازي نتايج پژوهش ها. رشد فناوری(فصلنامه تخصصي پارك ها و مراكز رشد)،شماره 8، صص 25-21،
18. نبوی، سیدحسن و همکاران. (1394). بررسی تأثیر منابع شرکت و متغیرهای محیطی در تجاری سازی محصول جدید در مرکز ملی علوم و فنون لیزر ایران. فصلنامه مدیریت نوآوری، دوره 4، شماره 1، بهار 1394، صفحه 1-24
19. Amadi-Echendu, J. E., &Rasetlola, R. T., (2011). Technology Commercialization Factors, Frameworks and Models. Int'l Technology Management Conference
20. Baker ,D .(2004). The strategic management of technology ,Chandos Publishing, UK ,P23
21. Bandarian, R. (2005).Enablers of Commercialization in Research Organizations”, Proceeding of International Management Conference, Sharif University of Technology, Iran.
22. Bandarian, R. (2008); Measuring Commercial Potential of Technology with Fuzzy Logic”, Journal of Science & Technology Policy, no.1(1), pp. 15-32.
23. Behboudi,M.; Jalili,N.; Mousakhani, M.(2011). Examine the Commercialization Research Outcomes in Iran A Structural Equation Model. International Journal of Business and Management, Vol. 6, No. 7, pp. 261-275,
24. Braun, M., Brown, D., Graf,G., Leroyer, J., Sabisch, H., Meissner, D., Rouach D., and P. Santi (2000); “Getting More Innovation from Public Research”, European Commission, Enterprise Directorate General, P.4-6,
25. Caerteling, J. S., Johannes, I. M., Andre, G. D., (2008). Technology Commercialization in Road Infrastructure: How Government Affects the Variation and Appropriability of Technology. J PROD INNOV, 25, 143–161
26. Chen, C.J., Chang, C.C., & S.W. Hung (2011).Influences of Technological Attributes and Environmental Factors on Technology Commercialization. Journal of Business Ethics, no.104(4), pp.525-535
27. Cho, J., Lee, J., (2013). Development of a new technology product evaluation model for assessing commercialization opportunities using Delphi method and fuzzy AHP approach. Expert Systems with Applications, 40, pp. 5314–5330
28. Datta, A., Reed, R., & Jessup, L(2013). Commercialization of innovations: an overarching framework and research agenda. American Journal of Business, 28(2), 5-5
29. Diane, A.I.(2004). S&T Commercialization of Federal Research Laborites and University Research., Carleton University Eric Sport, School of Business, Canada
30. Elmuti, D., Abeb, M. & Nicolosi, M. (2005). An overview of strategic alliances between universities and corporations. Journal of workplace Learning, 16 (2), pp. 115- 129
31. GROEN, A. J. & WALSH, S. T. (2013). Introduction to the Field of Emerging Technology Management. Creativity and Innovation Management, 22, 1-5.
32. Halaweh, M. (2013). Emerging Technology: What is it? J. Technol. Manag. Innov. 2013, Volume 8, Issue 3
33. Industry Canada (2006).People and Excellence: the Heart of Successful Commercialization. vol/ II, Supporting Material. Ottawa, Industry Canada.
34. Jung, M., Lee, Y. & Lee, H. J .(2015). Classifying and prioritizing the success and failure factors of technology commercialization of public R&D in South Korea: using classification tree analysis. The Journal of Technology Transfer, Vol. 40, Issue 5, pp 877–898
35. Kalaitzandonakes, N (1997). Commercialization of research and Technology. Department of Agricultural Economics, pp. 1-27.
36. kaylson, M .(2004). Commercialization of research results in United States; An overview of federal and academic.
37. Kirchberger, M. A. & Pohl, L. (2016). Technology commercialization: a literature review of success factors and antecedents across different contexts . The Journal of Technology Transfer, Vol. 41, Issue 5, pp 1077–1112
38. Krabel, S & Schacht, A (2012).The Influence of Leadership on Academic Scientists’ Propensity to Commercialize Research Findings. Jena Economic Research Papers, no. 2012, 027. pp.1-22
39. Lee, C.J., S. Lee, M.S. Jhon, & J. Shin. (2013). Factors influencing nanotechnology commercialization: an empirical analysis of nanotechnology firms in South Korea. Journal of Nanoparticle Research, 15 .
40. Martyniuk, Andrew ,O.; Jain,Ravi K.; J. Stone, Harry (2003).Critical Success Factors And Barriers To Technology Transfer: Case Studies and Implications”, International Journal of Technology Transfer and Commercialization, Vol. 2, No.3 pp. 306-327, 2003
41. Moghimi, S.M., & et al. (2010). The effect of environmental factors on commercialization of ideas and research results, Journal of Strategic Management Studies, 2, pp. 113-126
42. Nilsson, A. S., Rickne, A., &Bengtsson, L. (2009). Transfer of academic research: uncovering the grey zone, Journal of Technol Transf, DOI 10.1007/s10961-009-9124-4.
43. Park, T , & Ryu, D . (2015). Drivers of technology commercialization and performance in SMEs: The moderating effect of environmental dynamism", Management Decision, Vol. 53 Iss: 2, pp.338 - 353
44. Powell ,W .W , .Koput ,K .W ., & Smith-Doerr ,L.(1996). .Interorganizational Collaboration and the Locus of Innovation :Networks of Learning in Biotechnology. Administrative Science Quarterly ,VOL ,41 .PP.116-145
45. Rogers, M. (2004). Network, Firm size and Innovation", Small Business Economics, vol. 22.
46. ROTOLO, D., HICKS, D. & MARTIN, B. (2015). What is an emerging technology? Research Policy, 44, 1827–1843
47. Salehi Yazdi, Fh. (2015). Commercializing Emerging Technologies through Networks: Case of Nanotech SMEs in the UK. thesis submitted to The University of Manchester for the degree of Doctor of Philosophy in the Faculty of Humanities, Manchester Institute of Innovation Research Manchester Business School
48. Soltani Gardfaramarzi, H. (2011). Commercialization: factor influencing the growth of knowledge-based enterprises and national economic development, Pardis Technology Park, 9(26), pp. 6-13
[1] - Groen and Walsh
[2] - Day and Schoemaker (2000) and Srinivasan
[3] - Halaweh
[4] - Rotolo
[5] Industry Canada
[6] Braun
[7] Krabel, S & Schacht
[8] Chen
[9] Goldsmith
[10] kokobo
[11] Cooper
[12] Raole and zeigfeild
[13] Joli
[14] - Kirchberger & Pohl
[16] -Cho, J., Lee
[17] - Lee
[18] Amadi-Echendu, J. E., Rasetlola
[19] Baker
[20] Powell
[21] - Jung
[22] Caerteling
[23] - Ratchford & Nichols
[24] - Glatz
[25] Madrid-Guijarro
[26] - Kropp, F., Zolin
[27] - Kimura
[28] Rogers
[29] Lee
[30] Elmuti
[31] Cokburn & Highsmith
ضمیمه
شکل 3:خروجی نرم‌افزار MaxQDA 10
شکل 4: مدل مفهومی تجاری سازی فناوری های نوظهور در شرکت های دانش بنیان
شکل 5: بسته سیاستگذاری 1، 2، 3، 4، 5، 6 در قالب مکعب فناوری
شکل 6: بسته سیاستگذاری 7، 8، 9، 10، 11، 12 در قالب مکعب فناوری