الگوریتم تکاملی ژنتیک در معماری: تحلیل روش های الگوریتم های تکاملی ژنتیک در فرآیند باز تولید ارزش های زیبایی شناختی طراحی معماری
محورهای موضوعی : تخصصی
سید علی یار ابراهیمی وفایی
1
,
مهدی خاکزند
2
*
,
محمد حسن طالبیان
3
,
محمد بهزادپور
4
,
فهیمه معتضدیان
5
1 - دانشجوی دکتری تخصصی، گروه معماری، واحد پردیس، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - گروه معماری، دانشکده معماری و طراحی محیطی، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران
3 - گروه معماری، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
4 - موسسه آموزشی دانشگاه غیرانتفاعی رجا، قزوین
5 - استادیار گروه معماری، واحد پردیس، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
کلید واژه: طراحی معماری, الگوریتم ژنتیک, الگوریتم تکاملی, زیبایی شناسی,
چکیده مقاله :
این پژوهش به بررسی کاربرد الگوریتم ژنتیک (Genetic Algorithm – GA) در فرآیند طراحی معماری با تمرکز بر بازتولید ارزشهای زیباییشناختی مانند تعادل، تناسب، هماهنگی، ریتم و نوآوری میپردازد. در جهان امروز، که مرزهای هنر، علم و فناوری بهویژه با ورود هوش مصنوعی در حال همگراییاند، استفاده از ابزارهای محاسباتی مانند الگوریتم ژنتیک در طراحی معماری به ضرورتی اجتنابناپذیر تبدیل شده است. مسئله اساسی که مقاله به آن میپردازد، چالش درک و بازتولید مؤلفههای ذهنی و زیباییشناسی در طراحی معماری است؛ مفاهیمی که معمولاً در فرآیند طراحی سنتی بهصورت شهودی و غیرکمی در نظر گرفته میشوند. الگوریتم ژنتیک اما این قابلیت را دارد که این مفاهیم را به پارامترهای کمی و قابل سنجش تبدیل کرده و در قالب تابع برازندگی به سیستم محاسباتی وارد کند. بر این اساس، فرضیه مقاله بر آن است که با طراحی صحیح کروموزومها، تعریف تابع هدف مناسب و بهکارگیری عملگرهای ژنتیکی نظیر جهش و ترکیب، میتوان فرمهایی خلق کرد که دارای ارزشهای زیباییشناسی معماری باشند. روش تحقیق مقاله کیفی و مبتنی بر تحلیل محتواست. در این مسیر، نویسندگان با بررسی هفت نمونه طراحی مبتنی بر الگوریتم ژنتیک، مراحل مختلف طراحی معماری با این الگوریتم را تحلیل کردهاند. این مراحل شامل کدگذاری فرم به صورت کروموزومهای دیجیتالی، تعریف تابع هدف بر اساس معیارهای زیباییشناسی، اجرای فرآیند تکراری تولید نسل، انتخاب بهترین فرمها و ارتقاء تدریجی کیفیت طراحی است. در این الگوریتم، فرمهای اولیه به صورت تصادفی تولید میشوند و سپس با هر تکرار، فرمهایی که بیشترین انطباق با تابع هدف دارند، انتخاب و تولید نسل جدید را هدایت میکنند
This study examines the application of the Genetic Algorithm (GA) in the architectural design process with a focus on reproducing aesthetic values such as balance, proportion, harmony, rhythm, and innovation. In today’s world, where the boundaries between art, science, and technology—especially with the advent of artificial intelligence—are increasingly converging, the use of computational tools like genetic algorithms in architectural design has become an inevitable necessity. The fundamental issue addressed in this paper is the challenge of understanding and reproducing the subjective and aesthetic components in architectural design—concepts that are typically considered intuitively and non-quantitatively in traditional design processes. However, genetic algorithms possess the capability to convert these concepts into measurable and quantifiable parameters that can be input into a computational system in the form of a fitness function. Accordingly, the paper’s hypothesis is that by properly designing chromosomes, defining an appropriate objective function, and applying genetic operators such as mutation and crossover, it is possible to generate forms that embody architectural aesthetic values. The research method is qualitative and based on content analysis. In this approach, the authors analyze seven design case studies based on genetic algorithms, examining various stages of architectural design using this algorithm. These stages include encoding forms as digital chromosomes, defining the objective function based on aesthetic criteria, executing an iterative process of generation production, selecting the best forms, and progressively improving design quality.
• al-Rawi, Ossama MOHAMED (2020) "Origins of Computational Design in Architecture," Future Engineering Journal: Vol. 1 : Iss. 1 , Article 5.
• Arturo Tedeschi (2014), AAD Algorithms-Aided Design, Parametric Strategies usinghttps://en.wikipedia.org/wiki/Genetic_algorithm
• Caldas, L. and Rocha, J. (2001) “A Generative Design System applied to Siza’s School of Architecture at Oporto” in: Proceedings of the Sixth Conference on Computer Aided Architectural Design Research in Asia, Sidney, Australia, pp. 253-264.
• Cohoon, J; et al. (2002-11-26). Evolutionary algorithms for the physical design of VLSI circuits (PDF). Advances in Evolutionary Computing: Theory and Applications. Springer, pp. 683-712, 2003. ISBN 978-3-540-43330-9
• Dapogny, Charles; Faure, Alexis; Michailidis, Georgios; Allaire, Grégoire; Couvelas, Agnes; Estevez, Rafael (2017). "Geometric constraints for shape and topology optimization in architectural design" (PDF). Computational Mechanics. 59 (6): 933–965. Bibcode:2017CompM..59..933D. doi:10.1007/s00466-017-1383-6. S2CID 41570887.
• Driscoll, John Charles, "Fractal Dimension as Objective Function in a Genetic Algorithm for Application in Architectural Design" (2019). Systems Science Friday Noon Seminar Series. 80.
• H. Song, et al., Architectural design of apartment buildings using the Implicit Redundant Representation Genetic Algorithm, Automation in Construction (2016), http://dx.doi.org/10.1016/j.autcon.2016.09.00
• Hung Lo, Chi., Ya-Chuan Ko, Shih-Wen Hsiao (2015), A study that applies aesthetic theory and genetic algorithms to product form optimization, Advanced Engineering Informatics, Volume 29, Issue 3, August 2015, Pages 662-679
• J. Felkner, E. Chatzi and T. Kotnik, "Interactive particle swarm optimization for the architectural design of truss structures," 2013 IEEE Symposium on Computational Intelligence for Engineering Solutions (CIES), 2013, pp. 15- 22, doi: 10.1109/CIES.2013.6611723.
• Kolarevic, B. (2003) Architecture in the Digital Age: Design and Manufacturing, New York: Spon Press.
• Krish, Sivam (2011). "A practical generative design method". Computer-Aided Design. 43 (1): 88–100. doi:10.1016/j.cad.2010.09.009
• Li Li,)2012(The optimization of architectural shape based on Genetic Algorithm,Frontiers of Architectural Research,Volume 1, Issue 4,2012,Pages 392-399,ISSN 2095-2635, https://doi.org/10.1016/j.foar.2012.07.005
• Lu, Yingxiu (2018): Conversational Form-Generation: An Application of Interactive Genetic Algorithm to Architectural Design. Carnegie Mellon University. Thesis. https://doi.org/10.1184/R1/7182263.v1
• Maikantis, Theodoros, Angeliki-Agathi Tsintzira, Apostolos Ampatzoglou, Elvira-Maria Arvanitou, Alexander Chatzigeorgiou, Ioannis Stamelos, Stamatia Bibi, and Ignatios Deligiannis (2020), Software Architecture Reconstruction via a Genetic Algorithm: Applying the Move Class Refactoring, Proceedings of the 24th Pan-Hellenic Conference on Informatics, Pages 135 – 139.
• Mars, A., Grabska, E., Ślusarczyk, G., & Strug, B. (2019). Style-Oriented Evolutionary Design of Architectural Forms Directed by Aesthetic Measure. In J. S. Gero (Ed.), Design Computing and Cognition '18 (pp. 629–646). Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-030-05363-5_38
• Mars, A., Grabska, E., Ślusarczyk, G., & Strug, B. (2020). Design characteristics and aesthetics in evolutionary design of architectural forms directed by fuzzy evaluation. Artificial Intelligence for Engineering Design, Analysis and Manufacturing, 34(2), 147–159. https://doi.org/10.1017/S0890060420000153
• Meintjes, Keith. ""Generative Design" – What's That? - CIMdata". Retrieved 2018-06-15.
• Mitchell, Melanie; Taylor, Charles E (1999). "Evolutionary computation: an overview". Annual Review of Ecology and Systematics. 30 (1): 593–616. doi:10.1146/annurev.ecolsys.30.1.593.
• Papapavlou, A., Turner A., 2009. Structural evolution: a genetic algorithm method to generate structurally optimal delaunay triangulated space frames for dynamic loads. In: 27th eCAADe Conference, Istanbul.
• Prasanta, Rajamoney, Shankar A. Rosenbloom, Paul S.; Wagner, Chris Bose (2014-09-04). Compositional model based design: A generative approach to the conceptual design of physical systems. University of Southern California. OCLC 1003551283
• Schumacher, P. (2016). Parametricism 2.0: Rethinking Architecture's Agenda for the 21st Century. Architectural Design, 86(2), 8–17. https://doi.org/10.1002/ad.2018
• Schwab, K. (2019). How generative design is changing the way architects work. Fast Company.
• Schwab, Katharine (16 April 2019). "This is the first commercial chair made using generative design". Fast Company.
• Schwehr, P. (2011), "Evolutionary Algorithms In Architecture", Open House International, Vol. 36 No. 1, pp. 16-24. https://doi.org/10.1108/OHI-01-2011-B0003
• Shea, Kristina; Aish, Robert; Gourtovaia, Marina (2005). "Towards integrated performance-driven generative design tools". Automation in Construction. 14 (2): 253–264. doi:10.1016/j.autcon.2004.07.002
• Vikhar, P. A. (2016). "Evolutionary algorithms: A critical review and its future prospects". Proceedings of the 2016 International Conference on Global Trends in Signal Processing, Information Computing and Communication (ICGTSPICC). Jalgaon: 261–265. doi:10.1109/ICGTSPICC.2016.7955308. ISBN 978-1-5090-0467-6. S2CID 22100336.
• Whitley, Darrell (1994). "A genetic algorithm tutorial" (PDF). Statistics and Computing. 4 (2): 65–85. CiteSeerX 10.1.1.184.3999. doi:10.1007/BF00175354. S2CID 3447126
• Y. Zhang, G. Fei and W. Shang, "3D architecture facade optimization based on genetic algorithm and neural network," 2017 IEEE/ACIS 16th International Conference on Computer and Information Science (ICIS), 2017, pp. 693-698, doi: 10.1109/ICIS.2017.7960082. https://en.wikipedia.org/wiki/Genetic_algorithm
Frazer, J. (1995). An Evolutionary Architecture. Architectural Association Publications.
Aish, R., & Woodbury, R. (2005). Multi-level Interaction in Parametric Design. Proceedings of the CAAD Futures Conference.
Oxman, R. (2008). Digital Architecture as a Challenge for Design Pedagogy: Theory, Knowledge, Models and Medium. Design Studies, 29(2), 99-120.
الگوریتم تکاملی ژنتیک در معماری: تحلیل روشهای الگوریتمهای تکاملی ژنتیک در فرآیند باز تولید ارزشهای زیبایی شناختی طراحی معماری
* سیدعلی یار ابراهیمیوفائی ** مهدی خاکزند *** محمدحسن طالبیان **** محمد بهزادپور **** فهیمه معتضدیان
* دانشجوی دکتری تخصصی، گروه معماری، واحد پردیس، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
aliyar.ebrahimi@ iau.ac.ir
** دانشیار گروه معماری، دانشکده معماری و طراحی محیطی، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران.
*** استاد تمام گروه معماری، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
**** استادیار گروه معماری، واحد هشتگرد، دانشگاه آزاد اسلامی، هشتگرد، کرج ایران.
mohammad.behzadpour@hiau.ac.ir
***** استادیار گروه معماری، واحد پردیس، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
motazedian@iau.ac.ir
تاریخ دریافت: 03/02/1403 تاریخ پذیرش: 20/05/1404
چکيده
این پژوهش با هدف تحلیل روشهای الگوریتم تکاملی ژنتیک در بازتولید ارزشهای زیباییشناختی طراحی معماری انجام شده است. بیان مسئله از آنجا ناشی میشود که با وجود پیشرفتهای روزافزون فناوریهای محاسباتی، کاربرد الگوریتم ژنتیک در حوزه معماری عمدتاً بر بهینهسازی سازه و عملکرد متمرکز بوده و بهرهگیری از آن در بازآفرینی معیارهای زیباییشناسی نظیر تعادل، تناسب، ریتم، هماهنگی و نوآوری کمتر مورد توجه قرار گرفته است. نوآوری پژوهش در ادغام پارامترهای زیباییشناسی با سازوکارهای انتخاب، جهش و ترکیب ژنتیکی بهمنظور خلق فرمهایی خلاقانه، هماهنگ و کارا است. اهمیت و ضرورت تحقیق در پاسخ به نیاز معماری معاصر برای ابزارهای طراحی هوشمند، انعطافپذیر و چندهدفه، و همچنین در حفظ و بازآفرینی ارزشهای فرهنگی و هنری در بستر دیجیتال نهفته است.
روش تحقیق بهصورت مطالعه تحلیلی و مبتنی بر تحلیل محتوای کیفی انجام شد. دادهها از منابع معتبر بینالمللی گردآوری و بر اساس هفت محور اصلی شامل ابعاد فراکتال، شبکه عصبی، چارچوب تعاملی طراحی سازه، تولید فرم مکالمه، هندسه تاریخی، بازنمایی افزونگی ضمنی و بهینهسازی شکل معماری کدگذاری و تحلیل شدند. فرضیه اصلی بیان میدارد که الگوریتم ژنتیک قادر است فرآیند بازتولید ارزشهای زیباییشناسی در معماری را بهینه و تسهیل کند، مشروط بر آنکه ساختار کروموزوم، معیارهای برازندگی و روابط عملکردی بهدرستی تعریف شوند.
نتایج حاکی از آن است که استفاده از الگوریتمهای ژنتیک در طراحی مولد، امکان کاوش هزاران گزینه، کاهش خطا، افزایش یکپارچگی با بافت و ارتقاء عملکرد پروژه را فراهم میآورد. این رویکرد ضمن همسویی با یافتههای پژوهشهای پیشین، چارچوبی جامعتر ارائه میدهد که میتواند در آموزش معماری، توسعه نرمافزارهای طراحی، پروژههای بازآفرینی بافت تاریخی و طراحی پایدار بهکار رود. پیشنهاد میشود استفاده از یادگیری عمیق، واقعیت مجازی و شاخصهای چندبعدی عملکرد برای ارتقاء دقت و کارایی این فرآیند در تحقیقات آتی مدنظر قرار گیرد.
واژههای کلیدی: طراحی معماری، الگوریتم ژنتیک، الگوریتم تکاملی، زیباییشناسی.
نوع مقاله: پژوهشی
نویسندة عهدهدار مکاتبات: مهدی خاکزند Khakzand@ut.ac.ir
|
1-
الگوریتم تکاملی ژنتیک در معماری: تحلیل روشهای الگوریتمهای .../ مهدی خاکزند و همکاران 192 |
الگوریتمهای تکاملی ژنتیک (Genetic Algorithms یا GAs) بهعنوان یکی از ابزارهای قدرتمند در بهینهسازی مسائل پیچیده، در دهههای اخیر جایگاه ویژهای در طراحی معماری یافتهاند. این الگوریتمها با الهام از فرآیندهای طبیعی مانند انتخاب طبیعی، جهش و ترکیب ژنتیکی، امکان تولید و بهینهسازی فرمهای معماری را فراهم میکنند که نهتنها از نظر عملکردی مؤثرند، بلکه از نظر زیباییشناسی نیز ارزشمند هستند. (Mars et al., 2019, p. 631) در طراحی معماری، درک و بازتولید کیفیتهای زیباییشناختی همواره از چالشبرانگیزترین مراحل بوده است، چرا که زیبایی مفهومی ذهنی و وابسته به ادراک است. با این حال، الگوریتمهای ژنتیک با تعریف توابع برازندگی که میتوانند معیارهای زیباییشناسی همچون تعادل، نظم، نسبت طلایی و هماهنگی را در بر بگیرند، بستری برای ارزیابی و بهینهسازی فرمهای معماری فراهم کردهاند (Mars et al., 2020, p. 149). در معماری، چالش اصلی آن است که بسیاری از ارزشهای زیباییشناسی – همچون تعادل، نظم، تکرار، تناسب و هماهنگی – به سختی قابل کمیسازی هستند. با این وجود، الگوریتمهای ژنتیکی با استفاده از توابع برازندگی که معیارهای زیباییشناسی را در قالب دادههای کمی تعریف میکنند، قادرند فرمهایی خلق کنند که واجد ارزشهای زیباییشناختی مطلوب باشند(Mars et al., 2020, p. 148).
از طرفی طراحی مولد یک فرآیند طراحی تکراری است که شامل برنامهای است که تعداد معینی از خروجیها را تولید میکند که محدودیتهای خاصی را برآورده میکنند، و همچنین شامل یک طراح است که منطقه امکانپذیر را با انتخاب خروجی خاص یا تغییر مقادیر ورودی، محدوده و توزیع دقیق تنظیم میکند. نیازی نیست که طراح یک انسان باشد، میتواند یک برنامه آزمایشی در یک محیط آزمایشی یا یک هوش مصنوعی باشد. طراح یاد میگیرد که برنامه را (معمولا شامل الگوریتمها) با هر تکرار اصلاح کند زیرا اهداف طراحی آنها در طول زمان بهتر تعریف میشوند (Keith ,Meintjes، 2018). این فرآیند همراه با قدرت رایانههای دیجیتالی که میتوانند تعداد بسیار زیادی از جایگشتهای احتمالی یک راهحل را کاوش کنند، طراحان را قادر میسازد تا گزینههای کاملا جدید را تولید و آزمایش کنند، فراتر از آنچه که یک انسان به تنهایی میتواند انجام دهد، تا به طراحی مؤثر و بهینهای دست یابند. این رویکرد تکامل طبیعت برای طراحی از طریق تنوع و انتخاب ژنتیکی را تقلید میکند. طراحی مولد اهمیت بیشتری پیدا میکند، تا حد زیادی به دلیل محیطهای برنامهنویسی جدید یا قابلیتهای برنامهنویسی که اجرای ایدههای خود را حتی برای طراحان با تجربه برنامهنویسی کمی آسان کرده است (Katharine ,Schwab، 2019). علاوه بر این، این فرآیند میتواند راهحلهایی برای مسائل بسیار پیچیده ایجاد کند که در غیر این صورت با یک رویکرد جایگزین، منبع جامعی خواهند داشت و آن را به گزینه جذابتری برای مشکلات با مجموعه راهحلهای بزرگ یا ناشناخته تبدیل میکند (Rajamoney ,Prasanta و همکاران، 2014) طراحی مولد در معماری یک فرآیند طراحی تکراری است که معماران را قادر میسازد تا فضای راه حل وسیعتری را با امکان و خلاقیت بیشتر کشف کنند (Sivam ,Krish، 2011). در مقایسه با رویکرد طراحی سنتی از بالا به پایین، طراحی مولد میتواند مشکلات طراحی را با استفاده از یک پارادایم از پایین به بالا که از قوانین تعریف شده پارامتریک برای تولید راهحل های پیچیده استفاده میکند، به طور کارآمد برطرف کند. سپس خود به یک راه حل خوب، اگر نه بهینه، تبدیل میشود (Taylor; Mitchell، 1999). مزیت استفاده از طراحی مولد به عنوان ابزار طراحی این است که هندسههای ثابتی ایجاد نمیکند، بلکه مجموعهای از قوانین طراحی را در نظر میگیرد که میتواند مجموعه بی نهایتی از راهحلهای طراحی ممکن را ایجاد کند. راهحلهای طراحی ایجاد شده میتوانند حساستر، پاسخگوتر و سازگارتر با مشکل بد باشند. طراحی مولد شامل تعریف قانون و تجزیه و تحلیل نتیجه است که با فرآیند طراحی یکپارچه شده است (Kristina ,Shea، 2005). با تعریف پارامترها و قوانین، رویکرد مولد قادر به ارائه راهحل بهینه برای پایداری سازه و زیبایی شناسی است. یکی از
الگوریتمهای طراحی احتمالی، الگوریتم ژنتیک میباشد (Charles ,Dapogny، 2017). الگوریتمهای ژنتیک به دلیل استحکام خاص و اجرای نسبتا ساده از دهها سال پیش به طور کلی وارد عرصه طراحی معماری شدهاند. از آن زمان، آنها به طور خاص در بهینهسازی چیدمان پلانهای طبقات و نقشههای سایت، بهینهسازی طرح های نمای ساختمان، بهینهسازی اشکال سازههای ساختمانی و در برخی از طراحیهای مفهومی مورد استفاده قرار گرفتهاند (Papapavlou and Turner, 2009). با این حال، بر خلاف سایر زمینههای تحقیقاتی صرفاً علمی، مشکلات در طرحهای معماری اغلب با عوامل اجتماعی و زیباییشناسی ترکیب میشوند که با مدلهای ریاضی قابل توصیف نیستند. هنگامی که یک طراح سعی میکند مسائل طراحی را با کمک الگوریتم ژنتیک بهینه کند، با چنین پیچیدگیهایی که در طراحیهای معماری وجود دارد، باید مسائل خاص را به مسائل ترکیبی و/یا عددی تبدیل کند که میتواند توسط الگوریتم ژنتیک مورد بررسی قرار گیرد. به ویژه در مورد ترکیب این دو نوع مشکل، گسترش شدید فضای جستجو را میتوان به عنوان یک آزمون سخت برای توانایی جستجوی الگوریتم ژنتیک در نظر گرفت. نحوه استفاده از الگوریتمهای ژنتیک، نحوه تبدیل مسائل طراحی و نحوه کنترل موثر مقیاس فضای جستجو سه موضوع اصلی در بهینهسازی طرح های معماری با استفاده از الگوریتم ژنتیک1 است.
2- بیان مسئله
با پیشرفت روزافزون فناوریهای محاسباتی و توسعه روشهای هوشمند، الگوریتمهای تکاملی و بهویژه الگوریتم ژنتیک (Genetic Algorithm) بهعنوان ابزارهایی توانمند در فرآیند طراحی معماری مطرح شدهاند. این الگوریتمها با بهرهگیری از سازوکارهایی نظیر انتخاب، جهش و ترکیب ژنتیکی، قابلیت جستوجو و تولید راهحلهای بهینه را در مسائل پیچیده فراهم میسازند. هرچند تاکنون کاربرد آنها در حوزههایی مانند مهندسی، هوش مصنوعی و بهینهسازی سازهای بهطور گسترده بررسی شده است، استفاده هدفمند از این الگوریتمها در بازتولید ارزشهای زیباییشناختی معماری ـ همچون تعادل، تناسب، ریتم، هماهنگی و نوآوری ـ کمتر مورد توجه قرار گرفته و خلأ پژوهشی محسوسی در این زمینه وجود دارد. طراحی معماری، علاوه بر الزامات عملکردی، نیازمند بازنمایی مفاهیم ذهنی و ادراکی زیبایی است که اغلب در رویکردهای کمی و محاسباتی سنتی نادیده انگاشته میشوند. نوآوری این پژوهش در آن است که با ادغام معیارهای زیباییشناختی در چارچوب الگوریتم ژنتیک، روشی نوین برای تولید فرمهای معماری ارائه میدهد که همزمان از کارایی عملکردی و غنای زیباییشناختی برخوردار باشند.
الگوریتم تکاملی ژنتیک در معماری: تحلیل روشهای الگوریتمهای .../ مهدی خاکزند و همکاران 193 |
3- اهمیت پژوهش
اهمیت این پژوهش در آن است که به یکی از چالشهای اساسی معماری معاصر، یعنی چگونگی ترکیب خلاقیت هنری با ابزارهای محاسباتی پیشرفته، پاسخ میدهد. امروزه، افزایش پیچیدگی پروژههای معماری و نیاز به پاسخگویی به معیارهای چندگانه عملکردی، زیباییشناختی و پایداری، ضرورت استفاده از رویکردهای هوشمند و الگوریتمیک را بیش از پیش آشکار ساخته است. الگوریتمهای ژنتیک به دلیل قابلیت جستوجوی گسترده در فضای راهحلها و توانایی انطباق با معیارهای تعریفشده، ظرفیت بالایی برای ایجاد فرمهای نوآورانه و بهینه دارند. از سوی دیگر، ادغام معیارهای زیباییشناسی در این فرآیند میتواند به خلق آثاری منجر شود که علاوه بر کارایی، واجد ارزشهای فرهنگی، هنری و هویتی باشند. از منظر علمی، این تحقیق با پر کردن خلأ موجود در کاربرد الگوریتم ژنتیک برای بازتولید ارزشهای زیباییشناختی در معماری، به توسعه دانش میانرشتهای در حوزه طراحی معماری و هوش مصنوعی کمک میکند. از منظر عملی نیز، نتایج آن میتواند به عنوان الگویی کارآمد در فرآیندهای طراحی دیجیتال، آموزش معماری، و توسعه نرمافزارهای طراحی نسل جدید به کار گرفته شود. در نهایت، این پژوهش پلی میان تواناییهای محاسباتی و حساسیتهای زیباییشناختی برقرار میکند که میتواند مسیر تحول در روشهای طراحی معماری را هموار سازد .
4- سوال و فرضیه پژوهش
سوال: تحلیل روشهای الگوریتمهای تکاملی ژنتیک در فرآیند بازتولید ارزشهای زیبایی شناختی طراحی معماری به چه صورت است؟
فرضیه: به نظر میرسد که تحقق الگوریتم ژنتیک در بازتولید ارزشهای زیبایی شناختی طراحی معماری کار بسیار دشواری نباشد. به طور کلی، تا زمانی که فرد بداند چگونه کروموزوم را کدنویسی کند و چگونه تناسب اندام را ارزیابی کند، میتواند با استفاده از الگوریتم ژنتیک مسائل را بهینه کند و نیازی به در نظر گرفتن روابط عملکردی بین ورودیها و خروجیها نیست.
5- بیان مفاهیم
1. الگوریتم ژنتیک (GA)
الگوریتم ژنتیک (GA) بهعنوان یک الگوریتم الهامگرفته از فرآیندهای زیستی، توانسته است نقش مؤثری در طراحی معماری ایفا کند. این الگوریتم از مفاهیمی همچون انتخاب طبیعی، جهش و ترکیب ژنتیکی بهره میبرد و از آن میتوان در طراحی فرمهای نوآورانه و انطباقپذیر بهره گرفت. از سوی دیگر، زیباییشناسی در معماری به مجموعهای از اصول و ادراکات بصری و مفهومی اطلاق میشود که کیفیت فضایی را افزایش میدهد. نظریههایی مانند تقارن، ریتم، تعادل و تناسب ازجمله اصولی هستند که در تحلیل فرم معماری کاربرد دارند. در مطالعات گذشته، از جمله پژوهشهای Rawi (2020)، Driscoll (2019)، و Li (2012)، کاربرد الگوریتمهای تکاملی در فرمسازی معماری مورد بررسی قرار گرفته است. با این حال، اغلب این مطالعات کمتر به پیوند سیستماتیک الگوریتمهای تکاملی با نظریههای زیباییشناسی پرداختهاند. خلأ موجود در این حوزه، ضرورت انجام پژوهش حاضر را تقویت میکند تا زمینهای برای طراحی خلاقانه و هدفمند فراهم گردد.
الگوریتم تکاملی ژنتیک در معماری: تحلیل روشهای الگوریتمهای .../ مهدی خاکزند و همکاران 194 |
الگوریتمهای ژنتیک (Genetic Algorithms) به عنوان یکی از ابزارهای مهم طراحی مولد و بهینهسازی در معماری شناخته میشوند. این الگوریتمها با الهام از فرآیند تکامل طبیعی، از مفاهیمی مانند انتخاب، جهش، و ترکیب ژنتیکی برای تولید نسلهای جدیدی از طرحهای معماری استفاده میکنند. استفاده از GAs در معماری به طراحان امکان میدهد تا راهحلهای چندهدفه را با توجه به محدودیتها و معیارهای زیباییشناختی جستجو کنند(Grabska et al., 2020, p. 148). در پژوهش Mars و همکاران (2019) الگوریتم ژنتیک برای ایجاد فرمهای معماری استفاده شد که بهطور مستقیم توسط معیارهای زیباییشناختی هدایت میشدند. آنها نشان دادند که ترکیب روشهای سبکمحور با الگوریتمهای تکاملی میتواند منجر به تولید فرمهای جدید و خلاقانه شود(Mars et al., 2019, p. 633). در طراحی معماری، بهویژه در حوزه زیباییشناسی و فرمهای پیچیده، الگوریتمهای ژنتیک میتوانند بهعنوان ابزاری مؤثر برای بازتولید، کشف و بهینهسازی فرمهای معماری عمل کنند. این الگوریتمها قادرند با تعریف معیارهای زیباییشناسی بهعنوان تابع هدف، فرمهایی خلق کنند که هم از منظر عملکرد و هم زیباییشناسی مطلوب باشند (Frazer, 1995).
3. بازتولید ارزشهای زیباییشناسی از طریق طراحی مولد
طراحی مولد، فرایندی خودکار است که در آن سیستمهای الگوریتمی قادر به تولید تنوع وسیعی از گزینههای طراحی هستند که هر یک به نحوی معیارهای زیباییشناختی، عملکردی و زمینهای را تأمین میکنند(Schumacher, 2016, p. 274). در این فرآیند، طراح (چه انسان، چه هوش مصنوعی) با هدایت الگوریتمها میتواند فرمهایی را بیافریند که حاصل جستجوی وسیعتری نسبت به ظرفیت ذهن انسان است. این نوع طراحی خصوصاً در بسترهای دیجیتال جدید و زبانهای برنامهنویسیِ معماری مانند Grasshopper یا Processing امکانپذیر شده است، و هوش مصنوعی نیز در نقش «طراح مشارکتی» با انسان همکاری میکند(Schwab, 2019, p. 1).
4. بازتولید ارزشهای زیباییشناختی
زیباییشناسی معماری مفهومی پیچیده و چندبعدی است که شامل پارامترهایی چون تناسب، تعادل، ریتم، هماهنگی و نوآوری میشود.(دیاگرام1) الگوریتمهای ژنتیک با مدلسازی این پارامترها به عنوان معیارهای بهینهسازی، امکان بازتولید ارزشهای زیباییشناختی را در فرآیند طراحی فراهم میآورند. این امر به طراح اجازه میدهد تا فرمهایی نوآورانه و در عین حال هماهنگ با ارزشهای زیباییشناختی ایجاد کند (Oxman, 2008).
دیاگرام 1. معیارهای زیبایی شناسی در معماری
5. تحلیل روشهای الگوریتمهای ژنتیک در معماری
الگوریتمهای ژنتیک بهعنوان یکی از روشهای هوشمند تکاملی، در طراحی معماری برای تولید و بهینهسازی فرمهای نوآورانه کاربرد دارند. این الگوریتمها با شبیهسازی فرآیندهای زیستی، امکان تحلیل و بازتولید ارزشهای زیباییشناختی را در طراحی فراهم میسازند. (Frazer, 1995).
الگوریتم تکاملی ژنتیک در معماری: تحلیل روشهای الگوریتمهای .../ مهدی خاکزند و همکاران 195 |
دیاگرام 2. روشهای الگوریتم ژنتیک در معماری
5-1- کدگذاری و نمایش فرم: یکی از مراحل مهم در استفاده از GA در معماری، انتخاب روش مناسب کدگذاری فرمهای معماری (رشتههای ژنتیکی) است که میتواند شامل پارامترهای هندسی، مصالح، و ویژگیهای زیباییشناختی باشد.
5-2- تعریف تابع هدف: تابع هدف که معیارهای زیباییشناختی و عملکردی را ترکیب میکند، نقش کلیدی در هدایت فرآیند تکاملی دارد.
5-3- عملگرهای ژنتیکی: استفاده از عملگرهای جهش، ترکیب و انتخاب به گونهای که تنوع در فرمها حفظ شود و همزمان به سمت فرمهای بهینه حرکت شود.
5-4- کاربرد در طراحی پارامتریک و الگوریتمیک: GA به عنوان بخشی از طراحی پارامتریک، توانسته است امکان خلق فرمهای پیچیده و دارای ارزشهای زیباییشناسی بالاتر را فراهم کند (Aish & Woodbury, 2005).
6- روش پژوهش
پژوهش حاضر یک مطالعه تحلیلی است که به بررسی روشهای طراحی مبتنی بر هفت الگوریتم تکاملی ژنتیک میپردازد. روش تحلیل دادهها در این تحقیق، تحلیل کیفی محتوا میباشد که به عنوان یک تکنیک پژوهشی، برای استخراج و بررسی مفاهیم موجود در متون به منظور پاسخگویی به سؤالهای پژوهشی به کار میرود. این روش از مهمترین کاربردهای خود برای توصیف و طبقهبندی ویژگیهای مفاهیم استفاده میکند و قابلیت تجزیه و تحلیل دادههای جمعآوری شده مبتنی بر ارتباطات معنایی (مفاهیم) را داراست.
تحلیل محتوای کیفی، فرآیندی عینی، نظاممند، گامبهگام، منطقی و قابل تکرار است که از قابلیت تعمیم نیز برخوردار میباشد. این روش امکان شناسایی مقولهها و الگوهای محتوایی را فراهم ساخته و معانی کیفی را به صورت سیستماتیک توصیف و طبقهبندی میکند. فرآیند کدگذاری در تحلیل محتوا با هدف تعریف ویژگیهای اصلی از طریق کاهش دادههای کیفی انجام میشود. تحلیل محتوای کیفی رویکردی مناسب برای تفسیر دادهها به شمار میآید و قادر است دستهبندیهای مفهومی را به طور مستقیم از دادههای خام استخراج کند، بهویژه زمانی که دانش پیشین درباره پدیده مورد مطالعه محدود یا ناقص باشد. در این رویکرد، کدهای مفهومی، طبقهبندیها و مقولهها مستقیماً از دادهها استخراج و ساختارمند میشوند (شکل 1).
[1] . Genetic Algorithms (GA)
الگوریتم تکاملی ژنتیک در معماری: تحلیل روشهای الگوریتمهای .../ مهدی خاکزند و همکاران 196 |
شکل 1. مراحل پژوهش
7- پیشینه پژوهش
اوساما محمد الراوی1 (2020) در مقاله خود (مقاله 1 جدول 1) نشان میدهد که چگونه میتوان از ابزارهای مختلف برای شکلدهی به یک مدل نوین در فرآیند تولید فرم بهره گرفت. او اثبات میکند که فرآیند طراحی معماری با بهرهگیری از نرمافزارهای CAD باید به گونهای تنظیم شود که به حساسیتهای طراح و خلاقیتهای مورفولوژیکی توجه داشته باشد. الراوی با تحلیل و پیگیری ریشههای مفاهیم بنیادین هندسه در تاریخ معماری و شناسایی کاربردهای اصلی آنها، به این نتیجه میرسد که این مفاهیم و مراحل پردازشی، همان مراحلی هستند که امروزه در طراحی دیجیتال و رایانهای مورد استفاده قرار میگیرند.
مایکانتیس2 و همکاران (2020) در پژوهشی با عنوان «بازسازی معماری نرمافزار از طریق الگوریتم ژنتیک» (مقاله 2، جدول 1)، با هدف شناسایی فرصتهای بازسازی در کلاسهای حرکتی، از یک فرآیند بهینهسازی مبتنی بر جستجو استفاده کردند. در این فرآیند، با اتکا به معیارهای بهینهسازی، حرکات بهینه استخراج شدند. یافتههای این تحقیق نشان میدهد که معماری بازسازیشده پیشنهادی میتواند موجب بهبود ساختار و افزایش انسجام سیستم شود.
جان چارلز دریسکول 3(2019) در مقالهای (مقاله 3، جدول 1) به بررسی نحوه بهکارگیری ابعاد فراکتال به عنوان ابزاری در نرمافزار مدلسازی سهبعدی SketchUp میپردازد. وی توضیح میدهد که چگونه از این ابزار میتوان به عنوان یک پشتیبان طراحی برای ارائه یک طرح ساختمانی در پاسخ به یک جریان مشخص استفاده کرد. دریسکول در نتیجهگیری خود بیان میکند که بهرهگیری از ابعاد فراکتال به عنوان تابع هدف میتواند موجب شکلگیری یک زبان انتزاعی مشترک در سراسر پروژه شود، به ایجاد احساس کلیت و انسجام کمک کند و همچنین باعث هماهنگی بیشتر با بافت محیط پیرامون گردد. اینگجی لویی4 (2018) در مقاله خود (مقاله 4، جدول 1) به بررسی چگونگی تقویت فرآیند طراحی به عنوان یک گفتوگوی بازگشتی میان بازنمایی و تعامل با بهرهگیری از الگوریتم ژنتیک تعاملی میپردازد. او بر اساس این تعامل، مدلی جایگزین برای رابطه میان طراحان و ابزارهای محاسباتی ارائه میدهد که در آن ارزیابیها و اصلاحات انجامشده توسط طراحان در طول فرآیند محاسباتی لحاظ میشود. این رویکرد به طراحان امکان میدهد تا ضمن بهینهسازی ایدههای طراحی، خلاقیت خود را نیز به حداکثر برسانند.
یان ژانگ 5(2017) در مقاله خود (مقاله 5، جدول 1) از الگوریتم ژنتیک تعاملی برای سازماندهی طراحی صحنه سهبعدی بهره میبرد تا بهترین ویژگیهای تطبیقی را بهدست آورد. همچنین، او از ترکیب شبکه 1ART برای شبیهسازی رفتار کاربران و ارزیابی آنها استفاده میکند. شبکه 1ART بر اساس اصول روانشناسی تجربی بهبود یافته است تا با افزایش ظرفیت حافظه و کارایی محاسباتی، بار سنگین طراحی هنری را کاهش داده و به طور مؤثر فرآیند طراحی صحنه سهبعدی را هدایت کند.
هوایون سانگ6 و همکاران (2016) در مقاله خود (مقاله 6، جدول 1) روشی مبتنی بر تکامل جایگزین برای طراحی معماری ارائه میدهند که از الگوریتم ژنتیک بازنمایی غیرمستقیم (IRRGA) بهره میبرد و برای کشف فرمولهسازیهای مسائل بدون ساختار مانند طراحی مفهومی بسیار مناسب است. علاوه بر این، آنها یک نمایش رشتهای جدید برای طرحهای ساختمانهای آپارتمانی معرفی میکنند که در چارچوب عملکرد IRRGA و با استفاده از تابع تناسب چندهدفه، معیارهایی همچون تقارن، ساختار، گردش و نما را مورد ارزیابی قرار میدهد.
الگوریتم تکاملی ژنتیک در معماری: تحلیل روشهای الگوریتمهای .../ مهدی خاکزند و همکاران 197 |
جولیان فلکنر 8و همکاران (2013) در مقاله خود (مقاله 8، جدول 1) چارچوبی تعاملی برای طراحی سازههای خرپایی با معیارهای زیباییشناسی ارائه میدهند که از NURBS در نرمافزارهای طراحی به کمک کامپیوتر بهره میبرد. این چارچوب رابطی مناسب میان فرایند بهینهسازی طرح، بهینهساز ازدحام ذرات و کاربر ایجاد میکند. در این سیستم، کاربر قادر است راهحلهای مختلف را بهصورت بصری بررسی و ذخیره کند و بهطور فعال به سمت اهداف شخصی خود، فرآیند بهینهسازی را هدایت نماید.
لی لی9 (2012) در مقاله خود (مقاله 9، جدول 1) به بررسی روشهای تبدیل مسائل طراحی معماری به مدلهای ریاضی میپردازد که قابل حل با الگوریتم ژنتیک مهرهبندی باشند. او مسائل قابل حل توسط الگوریتم ژنتیک را به دو دسته مسائل ترکیبی و مسائل عددی تقسیمبندی میکند. با تمرکز بر تجزیه مسائل پیچیده معماری به این دو نوع مسئله، امکانپذیری و کارایی حل آنها با الگوریتم ژنتیک را مورد ارزیابی قرار میدهد و همچنین مزایا و معایب این الگوریتم را در مقایسه با سایر روشها به روشنی بیان میکند.
اسچوور(۲۰۱۱) پژوهشی )مقاله10 جدول1( را با هدف
الگوریتم تکاملی ژنتیک در معماری: تحلیل روشهای الگوریتمهای .../ مهدی خاکزند و همکاران 198 |
جدول 1. ویژگیهای مقالات |
|
الگوریتم تکاملی ژنتیک در معماری: تحلیل روشهای الگوریتمهای .../ مهدی خاکزند و همکاران 199 |
|
موضوع کلیدی پژوهشهای الگوریتم تکاملی ژنتیک در زمینه ارزشهای زیباییشناختی طراحی |
الگوریتم تکاملی ژنتیک در معماری: تحلیل روشهای الگوریتمهای .../ مهدی خاکزند و همکاران 200 |
[1] . Osama Muhammad Al-Rawi
[2] . Maikantis
[3] . John Charles Driscoll
[4] . Yingjie Lou
[5] . Yan Zhang
[6] . Hoveyoun Sang
[7] . Hang Luo
[8] . Julian Flickner
[9] . LiLi
جدول 2. پژوهشهای الگوریتم تکاملی ژنتیک درحوزه ارزشهای زیبایی شناختی طراحی معماری
موضوع اصلی پژوهشها | A: بعد فراکتال به عنوان تابع عینی در الگوریتم ژنتیک |
B: الگوریتم ژنتیک و شبکه عصبی | |
:C چارچوب تعاملی برای طراحی سازههای خرپایی با معیارهای زیبایی شناختی | |
:D تولید فرم مکالمه | |
:E مفاهیم اصلی هندسه در تاریخ معماری | |
:F الگوریتم ژنتیک بازنمایی افزونگی ضمنی | |
:G بهینه سازی شکل معماری بر اساس الگوریتم ژنتیک |
جدول 3. موضوع اصلی مقالات بر اساس یافتهها و نتایج
موضوع اصلی پژوهشها |
| نویسندگان | ||||||
G | F | E | D | C | B | A |
|
|
|
|
|
|
|
|
| 1 | John Charles Driscoll |
|
|
|
|
|
|
| 2 | Juliana Felkner, Eleni Chatzi |
|
|
|
|
|
|
| 3 | Li Li |
|
|
|
|
|
|
| 4 | Yingxiu Lu |
|
|
|
|
|
|
| 5 | Ossama MOHAMED al-Rawi |
|
|
|
|
|
|
| 6 | Hwayeon Song, Jamshid Ghaboussi, Tae-Hyun Kwon |
|
|
|
|
|
|
| 7 | Yan Zhang |
9- تحلیل کارکردی، کاربردی و ابزاری الگوریتم ژنتیک دربازتولید ارزشهای زیبایی شناختی معماری
کاربرد الگوریتمهای تکاملی ژنتیک در بازتولید ارزشهای زیباییشناختی معماری را میتوان از سه دیدگاه تحلیلی، تجویزی و تعاملی مورد بررسی قرار داد (جدول 3). این الگوریتمها نه تنها در زمینه بهینهسازی کاربرد دارند، بلکه در خلاقیت مفهومی و اخیراً در حوزه هوش مصنوعی نیز به کار گرفته شدهاند. مدل سنتی الگوریتمهای ژنتیک با تعریف اولیه معیارهای تناسب آغاز شده و با جستجوی خودکار برای یافتن راهحل بهینه ادامه مییابد. این الگوریتمها عمدتاً بهعنوان ابزار نرمافزاری از طریق برنامهنویسی کامپیوتری قابل اجرا هستند.
جدول 4. تحلیل کارکردی، کاربردی و ابزارهای الگوریتم تکاملی ژنتیک در بازتولید ارزشهای زیبایی شناختی معماری
کارکرد تحلیلی | تحلیل تطبیقی ریشههای مفاهیم اصلی هندسه در تاریخ معماری |
کارکرد تجویزی | ابعاد فراکتال (FD) برای احساس یک کل یکپارچه و ایجاد هماهنگی با بافت اطراف، طرح پلان طبقه چند سطحی با توجه به عملکرد حرارتی، فرآیند محاسباتی خودکار برای تبدیل اطلاعات مکانی به مدل های ساختاری، پیامد گرامرهای شکل ساختمان بر عملکرد انرژی |
کارکرد تعاملی | تولید فرم مکالمه از طریق الگوریتم ژنتیک تعاملی |
کاربرد در حوزه های بهینه سازی | زمینه مهندسی سازه، عملکرد انرژی، عملکرد حرارتی، تبدیل اطلاعات مکانی به مدلهای ساختاری |
کاربرد در خلاقیت مفهومی | IRRGA برای تولید جایگزینهای طراحی معماری خلاقانه |
کاربرد مدرن در هوش مصنوعی | یادگیری ماشینی از طریق شبکه عصبی 1ART برای یادگیری قوانین ارزیابی کاربر و شبیه سازی فرآیند ارزیابی |
مدل سنتی الگوریتم های ژنتیک | معیارهای تناسب را از پیش تعریف میکنند و سپس جستجوی خودکار را برای یافتن راه حل بهینه آغاز میکنند. |
زبان برنامه نویسی | Python ،C# ،MEL ،Grasshopper ،RhinoScript ،Java |
نرم افزار مدل سازی سه بعدی | SketchUp, Rhino, JMonkey Engine (برای ارائه رندر سه بعدی و سایه زنی) |
پس از بررسی روشهای الگوریتم تکاملی ژنتیک در بازتولید ارزشهای زیبایی شناختی طراحی معماری، هفت روش در ساختار این روشهای بهینه سازی تکاملی مشخص گردید (شکل 2).
شکل 2. روشهای الگوریتم تکاملی ژنتیک در بازتولید ارزشهای زیبایی شناختی طراحی معماری
تحلیل الگوریتمهای تکاملی ژنتیک در بازتولید ارزشهای زیبایی شناختی طراحی معماری، فرآیندی در 5 مرحله را مشخص میسازد (شکل 3). الگوریتمهای ژنتیک معمولا برای تولید راهحلهای با کیفیت بالا برای مسائل بهینه سازی و جستجو با تکیه بر عملگرهای الهام گرفته شده از بیولوژیکی مانند جهش، متقاطع و انتخاب استفاده میشوند. الگوریتمهای ژنتیک به جای اینکه به طور مستقیم با مقادیر پارامترهای مسأله سروکار داشته باشند، با نمایشی کدبندی شده از مجموعه پارامترهای مسأله کار میکنند و جمعیتی متشکل از نقاط در یک فضای جستجو را برای یافتن
جوابهای مسأله جستجو میکنند. بنابراین اولین گام تبدیل مساله زیبایی شناسی معماری به پارامترهایی است که قابلیت کد گذاری داشته باشند، با تجزیه مسئله پیچیده معماری در مسائل ترکیبی و عددی این امرامکان پذیراست (لی1، 2012). در یک الگوریتم ژنتیک، جمعیتی از
راهحلهای کاندید (به نام افراد، موجودات، ارگانیسمها یا فنوتیپها) برای یک مسئله بهینهسازی به سمت راهحلهای بهتر تکامل مییابند. یعنی هر محلول کاندید دارای مجموعهای از خواص (کروموزومها یا ژنوتیپ آن) است که میتواند جهش یافته و تغییر یابد (دارل و ویتلی2، 1994). بنابراین مهمترین گام، تولید جمعیت (اولیه) از جوابهای مسأله است برای فرموله کردن جمعیت ابتدایی متشکل از جوابهای مسأله استخراج ساختارهای طراحی مولد از طریق ردیابی ریشههای مفاهیم اصلی هندسه در تاریخ آن حوزه معماری (راوی و همکاران3، 2020) میتواند راهگشا باشد. به طور سنتی، راهحلها به صورت باینری به عنوان رشتههای 0 و 1 نمایش داده میشوند (دارل و ویتلی، 1994). بنابراین گام بعدی کدگذاری است (هوایون و همکاران4، 2012 ( دو نوع کدگذاری کروموزومها را پیشنهاد میدهند: 1- الگوی ژن یاب برای شناسایی مکان نمونههای ژن 2- تعداد مشخصی از بیتها که متغیرها را رمزگذاری میکنند.
الگوریتم تکاملی ژنتیک در معماری: تحلیل روشهای الگوریتمهای .../ مهدی خاکزند و همکاران 201 |
الگوریتم تکاملی ژنتیک در معماری: تحلیل روشهای الگوریتمهای .../ مهدی خاکزند و همکاران 202 |
[1] . Li
[2] . Darrell & Whitley
[3] . Rawi et al
[4] . Hwayeon Song et al
[5] . Operators Genetic
شکل3. فرآیند طراحی الگوریتم تکاملی ژنتیک در بازتولید ارزشهای زیبایی شناختی طراحی معماری
10- نتیجهگیری
این پژوهش با هدف تحلیل نقش و ظرفیتهای الگوریتمهای تکاملی ژنتیک (GA) در بازتولید ارزشهای زیباییشناختی معماری انجام شد. نتایج حاصله نشان داد که با مدلسازی و کدگذاری پارامترهای زیباییشناختی شامل تناسب، تعادل، ریتم، هماهنگی و نوآوری، میتوان فرمهای معماری را به شیوهای بهینه، خلاقانه و منطبق بر اصول زیباییشناسی تولید کرد.
بهکارگیری عملگرهای ژنتیکی مانند انتخاب، جهش و ترکیب در این فرآیند، به معماران امکان میدهد که به جای اتکای صرف به تجربه یا شهود، با رویکردی دادهمحور و مولد، هزاران راهحل بالقوه را کاوش و ارزیابی کنند. این امر منجر به افزایش کیفیت فرم، کاهش خطای طراحی، و ایجاد یکپارچگی بیشتر با بافت و عملکرد پروژه گردید.
از مهمترین یافتهها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
الگوریتمهای ژنتیک قابلیت شبیهسازی فرآیند تکامل طبیعی را در طراحی معماری دارند و میتوانند نقش یک همکار خلاق برای طراح ایفا کنند.
استفاده از GA منجر به تنوع بالای خروجیها شده و انتخاب طرح نهایی را انعطافپذیرتر میکند.
با تعریف مناسب تابع هدف، میتوان اهداف چندبعدی شامل زیباییشناسی، عملکرد و پایداری را همزمان دنبال کرد.
ادغام GA با نرمافزارهای پارامتریک مانند Grasshopper و Rhino سبب تسریع فرآیند طراحی و ارتقاء دقت میشود.
11- مقایسه با نتایج پژوهشهای پیشین
یافتههای این پژوهش همسو با نتایج Al-Rawi (2020) است که نشان داد ادغام الگوریتمهای ژنتیک با مدلسازی CAD میتواند به خلق فرمهایی منطبق بر اصول زیباییشناسی اسلامی منجر شود.
نتایج همچنین با مطالعه Driscoll (2019) که از ابعاد فراکتال به عنوان تابع هدف استفاده کرد، مشابه است؛ هر دو پژوهش بر اهمیت ریاضیات بصری در هدایت فرآیند طراحی تأکید دارند.
مطالعه Lu (2018) درباره طراحی مکالمهمحور نیز با یافتههای پژوهش همراستا است، بهویژه در تأکید بر نقش تعامل طراح و الگوریتم در ارتقاء کیفیت خروجی.
پژوهش Zhang (2017) درباره بهینهسازی نما با GA و شبکه عصبی نیز مشابهت زیادی با این تحقیق دارد، زیرا هر دو برترکیب روشهای محاسباتی برای افزایش کارایی و زیباییشناسی تمرکز دارند.
تفاوت این پژوهش با مطالعات پیشین در آن است که چارچوب آن بر ادغام پنج معیار اصلی زیباییشناسی با رویکرد مولد و تعاملی متمرکز بوده و تلاش کرده از یک مدل مفهومی جامع برای ترکیب ارزشهای زیباییشناسی و عملکردی استفاده کند.
12- پیشنهادهای کاربردی
بر اساس نتایج تحقیق، پیشنهادهای زیر برای حوزه معماری و طراحی ارائه میشود:
پیادهسازی در نرمافزارهای طراحی: توسعه افزونهها و پلاگینهای مبتنی بر GA در محیطهای طراحی دیجیتال برای تسهیل فرآیند بهینهسازی فرم.
آموزش در دانشگاهها: گنجاندن مباحث مربوط به الگوریتمهای ژنتیک و طراحی مولد در برنامه درسی رشته معماری.
کاربرد در پروژههای پایدار: استفاده از GA برای ایجاد فرمهایی که هم از نظر زیباییشناسی و هم از نظر مصرف انرژی و سازگاری با اقلیم بهینه باشند.
بازآفرینی بافتهای تاریخی: طراحی فرمهای جدید که با
منابع
1. Aish, R., & Woodbury, R. (2005). Multi-level interaction in parametric design. In Proceedings of the CAAD Futures Conference.
2. al-Rawi, O. M. (2020). Origins of computational design in architecture. Future Engineering Journal, 1(1), Article 5.
3. Caldas, L., & Rocha, J. (2001). A generative design system applied to Siza’s School of Architecture at Oporto. In Proceedings of the Sixth Conference on Computer Aided Architectural Design Research in Asia (pp. 253–264). Sydney, Australia.
4. Cohoon, J., et al. (2003). Evolutionary algorithms for the physical design of VLSI circuits. In A. Ghosh & S. Tsutsui (Eds.), Advances in evolutionary computing: Theory and applications (pp. 683–712). Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-540-35488-8_30
الگوریتم تکاملی ژنتیک در معماری: تحلیل روشهای الگوریتمهای .../ مهدی خاکزند و همکاران 203 |
توسعه معیارهای چندهدفه: ترکیب معیارهای زیباییشناسی با شاخصهای عملکردی (مصرف انرژی، نورگیری، تهویه و هزینه ساخت).
13- پیشنهاد برای تحقیقات آینده:
ترکیب GA با روشهای هوش مصنوعی پیشرفته مانند یادگیری عمیق (Deep Learning) برای ارتقاء دقت و خلاقیت خروجیها.
توسعه چارچوبهای ارزیابی کیفی-کمی برای سنجش همزمان زیباییشناسی و عملکرد.
مطالعه تأثیر ادغام GA با واقعیت مجازی و افزوده (VR/AR) در فرآیند تصمیمگیری طراحی.
بررسی امکان استفاده از GA در مقیاس طراحی شهری و منظر.
5. Dapogny, C., Faure, A., Michailidis, G., Allaire, G., Couvelas, A., & Estevez, R. (2017). Geometric constraints for shape and topology optimization in architectural design. Computational Mechanics, 59(6), 933–965. https://doi.org/10.1007/s00466-017-1383-6
6. Driscoll, J. C. (2019). Fractal dimension as objective function in a genetic algorithm for application in architectural
design. Systems Science Friday Noon Seminar Series, (80).
7. Felkner, J., Chatzi, E., & Kotnik, T. (2013). Interactive particle swarm optimization for the architectural design of truss structures. In 2013 IEEE Symposium on Computational Intelligence for Engineering Solutions (CIES) (pp. 15–22). IEEE. https://doi.org/10.1109/CIES.2013. 6611723
8. Frazer, J. (1995). An evolutionary architecture. Architectural Association Publications.
9. Hung Lo, C., Ko, Y.-C., & Hsiao, S.-W. (2015). A study that applies aesthetic theory and genetic algorithms to product form optimization. Advanced Engineering Informatics, 29(3), 662–679. https://doi.org/10.1016/j.aei.2015.05.005
10. Kolarevic, B. (2003). Architecture in the digital age: Design and manufacturing. New York: Spon Press.
11. Krish, S. (2011). A practical generative design method. Computer-Aided Design, 43(1), 88–100. https://doi.org/10.1016/j.cad.2010.09.009
12. Li, L. (2012). The optimization of architectural shape based on genetic algorithm. Frontiers of Architectural Research, 1(4), 392–399. https://doi.org/10.1016/j.foar.2012.07.005
13. Lu, Y. (2018). Conversational form-generation: An application of interactive genetic algorithm to architectural design (Master's thesis, Carnegie Mellon University). https://doi.org/10.1184/R1/7182263.v1
14. Maikantis, T., Tsintzira, A.-A., Ampatzoglou, A., Arvanitou, E.-M., Chatzigeorgiou, A., Stamelos, I., Bibi, S., & Deligiannis, I. (2020). Software architecture reconstruction via a genetic algorithm: Applying the move class refactoring. In Proceedings of the 24th Pan-Hellenic Conference on Informatics (pp. 135–139).
15. Mars, A., Grabska, E., Ślusarczyk, G., & Strug, B. (2019). Style-oriented evolutionary design of architectural forms directed by aesthetic measure. In J. S. Gero (Ed.), Design computing and cognition '18 (pp. 629–646). Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-030-05363-5_38
16. Mars, A., Grabska, E., Ślusarczyk, G., & Strug, B. (2020). Design characteristics and aesthetics in evolutionary design of architectural forms directed by fuzzy evaluation. Artificial Intelligence for Engineering Design, Analysis and Manufacturing, 34(2), 147–159. https://doi.org/10.1017/S0890060420000153
17.
الگوریتم تکاملی ژنتیک در معماری: تحلیل روشهای الگوریتمهای .../ مهدی خاکزند و همکاران 204 |
18. Mitchell, M., & Taylor, C. E. (1999). Evolutionary computation: An overview. Annual Review of Ecology and Systematics, 30(1), 593–616. https://doi.org/10.1146/annurev.ecolsys.30.1.593
19. Oxman, R. (2008). Digital architecture as a challenge for design pedagogy: Theory, knowledge, models and medium. Design Studies, 29(2), 99–120. https://doi.org/10.1016/j.destud.2007.12.003
20. Papapavlou, A., & Turner, A. (2009). Structural evolution: A genetic algorithm method to generate structurally optimal Delaunay triangulated space frames for dynamic loads. In 27th eCAADe Conference, Istanbul.
21. Rajamoney, P., Rosenbloom, P. S., Wagner, C., & Bose, C. (2014). Compositional model based design: A generative approach to the conceptual design of physical systems. University of Southern California(OCLC 1003551283)
22. Schumacher, P. (2016). Parametricism 2.0: Gearing up to impact the global built environment. Architectural Design, 86(2), 14–23.
23. Schwab, K. (2019). How generative design is changing the way architects work. Fast Company. Retrieved from https://www.fastcompany.com
24. Schwab, K. (2019, April 16). This is the first commercial chair made using generative design. Fast Company. Retrieved from https://www.fastcompany.com
25. Schwehr, P. (2011). Evolutionary algorithms in architecture. Open House International, 36(1), 16–24. https://doi.org/10.1108/OHI-01-2011-B0003
26. Shea, K., Aish, R., & Gourtovaia, M. (2005). Towards integrated performance-driven generative design tools. Automation in Construction, 14(2), 253–264. https://doi.org/10.1016/j.autcon.2004.07.002
27. Song, H., et al. (2016). Architectural design of apartment buildings using the implicit redundant representation genetic algorithm. Automation in Construction. https://doi.org/10.1016/j.autcon.2016.09.000
28. Tedeschi, A. (2014). AAD – Algorithms-Aided Design: Parametric strategies using Grasshopper. [Self-published or publisher needed.
29. Vikhar, P. A. (2016). Evolutionary algorithms: A critical review and its future prospects. In 2016 International Conference on Global Trends in Signal Processing, Information Computing and Communication (ICGTSPICC) (pp. 261–265). IEEE. https://doi.org/10.1109/ICGTSPICC.2016.7955308
30.
الگوریتم تکاملی ژنتیک در معماری: تحلیل روشهای الگوریتمهای .../ مهدی خاکزند و همکاران 205 |
31. Zhang, Y., Fei, G., & Shang, W. (2017). 3D architecture facade optimization based on genetic algorithm and neural network. In 2017 IEEE/ACIS 16th International Conference on Computer and Information Science (ICIS) (pp. 693–698). IEEE. https://doi.org/10.1109/ICIS.2017.7960082